Dział Etnologii Miasta. Nikiszowiec
10 VI - 30 VIII 2020
Pośród wielu egzystencjalnych pytań, z którymi mierzymy się w życiu, jedno wydaje się najważniejsze – w jakim celu, po co ? Świata nie obchodzi nasze zdanie na temat własnych narodzin czy śmierci. Żyjemy zgodnie z regułami, na które nie mamy wpływu, a jedyne, co możemy zrobić, to starać się je zrozumieć. Wszystko, czego doznamy pomiędzy punktem początkowym i końcowym, składa się na życie. Wypełniamy je walką o cel, a nasze osiągnięcia, czyli majątek, tytuły, potomstwo, oddalają nas od pustki i bezsensu bycia.
Niepełnosprawni to ludzie, dla których fundamentalna potrzeba nadania życiu sensu jest szczególnie ważna. Nie mogąc ścigać się w walce o osiągnięcia z tak zwanymi sprawnymi, są, zdawałoby się, na straconej pozycji. Nic bardziej mylnego. Praca to jedna z podstawowych wartości w ich życiu. Potrafi przynieść zmęczenie, ale i satysfakcję. Zabiera czas, dając w zamian poczucie bycia potrzebnym, przydatnym, istotnym. Dzięki niej mogą odczuwać dumę, zyskać nagrodę nieprzeliczalną na żadną walutę świata – poczucie godności.
Zoptymalizowany świat, w którym żyjemy, dąży do minimalizacji wysiłków i maksymalizacji efektów. Już dziś roboty zastępują ludzi w wykonywaniu wielu zawodów. Punkt ciężkości przenosi się z pracy na konsumpcję. Powszechnie akceptowanym ideałem jest: pracować jak najmniej, zarabiać jak najwięcej i przede wszystkim konsumować. Warto pamiętać o tym wszystkim przy poznawaniu cyklu fotografii Krzysztofa Gołucha dokumentującego pracę osób niepełnosprawnych, gdyż, moim zdaniem, cykl ten stanowi refleksję nad przeznaczeniem człowieka. Statyczne postacie ze zdjęć są jakby zatrzymane w czasie. Nikt tutaj nie biegnie, nie spieszy się, nie walczy z niczym. Niespieszna praca, otoczona barwą i oblana światłem, nie ma tu końca. Nie znajdziemy w tych zdjęciach niczego zbytecznego, a czystą kompozycję buduje kolor. Autor od ponad piętnastu lat podejmuje w fotografii tematyką niepełnosprawności. Nie jest to jednak zimna relacja obserwatora przychodzącego z zewnątrz, lecz oddanie pełnego delikatności wobec osób uchwyconych w kadrze, emocjonalnego sposobu patrzenia artysty.
Fotografia Krzysztofa Gołucha ewoluowała stopniowo. Jego cykl Rugby (przedstawiający niepełnosprawnych sportowców) i przede wszystkim książka fotograficzna Co siódmy stanowią zapis wieloletniej pracy autora. Przypomina w nich, zgodnie ze statystykami, że co siódmy Polak to osoba niepełnosprawna. Aktualny dobrostan nie znaczy wcale, że przez cały czas trwania życia będziemy zdrowi. Bez wątpienia pomoc osobom niepełnosprawnym jest dla autora zdjęć życiowym posłannictwem, co potrafiło docenić jury fotograficznego konkursu Unii Europejskiej, przyznając Krzysztofowi Gołuchowi pierwszą nagrodę.
Zdjęcia z cyklu Hotel powstały w ciągu 3 lat w Zakładzie Aktywności Zawodowej w Katowicach. Przedstawiają osoby niepełnosprawne zatrudnione w specjalnie do tego celu stworzonym hotelu. Wszyscy pracownicy za wykonywaną prace otrzymują wynagrodzenie.
Krzysztof Gołuch w swej opowieści o niepełnosprawnych ujawnia, w jaki sposób praca nadaje życiu człowieka cel. Dzięki temu droga nie jest już taka trudna i wyczerpująca.
Michał Szalast
Opis projektu autora : „Hotel”
Śląsk to miejsce, gdzie praca jest ściśle powiązana z życiem społecznym ludzi mieszkających na tej ziemi. Ślązacy są znani z ciężkiej pracy w kopalniach, hutach oraz w przemyśle ciężkim, który do niedawna królował na Śląsku. W wielu opracowaniach możemy spotkać się z określeniem- „śląski etos pracy”. Pracować na Śląsku musiał każdy, choć do niedawna funkcjonowali także ludzie niepełnosprawni, którzy pomimo chęci i zaangażowania nie mogli pracować. Wiele osób niepełnosprawnych intelektualnie ze względu na swoje ograniczenia nie może wykonywać pracy zawodowej. Od kilu lat w Polsce, jak również i na Śląsku, powstają różnorodne miejsca, w których osoby niepełnosprawne mogą pracować. Jednymi z takich miejsc są Zakłady Aktywności Zawodowej jak na przykład św. Marcin w Katowicach, zatrudniający osoby niepełnosprawne. Zakład Aktywności Zawodowej, prowadzi hotel oraz świadczy usługi gastronomiczne. To miejsce, daje pracę, rehabilitację osobom niepełnosprawnym. Podjęcie pracy dla nich jest kolejnym etapem trudnej drogi, jaką muszą pokonać w swoim życiu, by normalnie żyć.
Krzysztof Gołuch - urodzony w Rudzie Śląskiej. Mieszka i pracuje w Knurowie. Absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach - Wydziału Pedagogiki i Psychologii, Akademii Humanistyczno-Technicznej w Bielsku Białej oraz Uniwersytetu Śląskiego Instytutu Twórczej Fotografii w Opawie (Czechy). Obecnie student studiów doktoranckich na tejże uczelni. Nagrodzony „Laurem Knurowa” w 2009 roku. Dwukrotny stypendysta Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury w latach: 2008 i 2014. Członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Laureat wielu konkursów fotograficznych w kraju i zagranicą. Zajmuje się fotografią dokumentalną i reportażową, której głównym tematem jest człowiek, autor książki fotograficznej „Co siódmy”.