RADIOKLUB HUTY BAILDON, nazwa sekcji łączności koła ►Ligi Obrony Kraju przy Hucie Baildon, zał. 1965; siedziby w ►Zakładowym Domu Kultury Huty Baildon i baraku przy ►ul. 18 Sierpnia w Załężu. Prowadził sekcje: radiokrótkofalówkową, majsterkowania, organizacji kursów; dysponował radiostacja, nadajnikami i 2 adapterami; członkowie zdobywali czołowe miejsca na tzw. Zawodach Kościuszkowskich na szczeblu miejskim i wojewódzkim.
U. Rzewiczok: Huta Baildon i jej twórca. Katowice 2009; „Głos Baildon” 1968, nr 1.
RADFAHRERCLUB ZAŁĘŻE, jeden z pierwszych klubów sportowych w Załężu, zał. ok. 1914, działalność zakończył ok. 1922; brak szczegółowych informacji na temat jego działalności; funkcję prezesa pełnił Józef Chwałek.
A. Steuer: Ruch sportowy w Katowicach-Załężu (1895–1998). [W:] „Kronika Katowic”. T. 8. Katowice 1999.
RAJ (poprzednie nazwy: „Corso”, „Oaza”), kino w Załężu przy ul. Wojciechowskiego (ob. ►ul. Gliwicka) 70. Właścicielami byli: ►Dawid Altholz, Stanisława Bajerówna, Eliasz Zylberg. Zostało przejęte przez Treuhandstelle Ost (Robert Gawlik z Wełnowca); od 1940 funkcjonowało pod nazwą Gloria, a od ok. 1944 ►Apollo.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski, sygn. 825; APK, zesp. Miasto Katowice, sygn. 400; AUM, zesp. 1, sygn. 2433; J. Lewandowski: Kino na pograniczu. Wędrówki po dziejach filmu na Górnym Śląsku. Katowice 1998; E. Buła: Bilet do kina. Katowickie przybytki X muzy 1945–1976. W: Nie tylko filmy, nie same kina. „Z dziejów X muzy na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim”. Red. A. Gwóźdź. Sosnowiec 1996.
RAK, nazwa miejscowa istniejącego w XX w. stawu w ►Lesie Załęskim.
RAKETT, klub tenisowy, zał. 1929 na ►Obrokach z inicjatywy grupy polskich inżynierów ►kopalni „Kleofas”. Należał do Zrzeszenia Górnośląskich Klubów Tenisowych Śląskiego Związku Lawn Tenisowego. Zawodnicy uczestniczyli w rozgrywkach tenisowych klasy B. Zbudował własne korty i domek klubowy. Funkcję prezesa pełnił Ślossorz. Rozwiązany w 1936.
A. Steuer: Ruch sportowy w Katowicach-Załężu (1895–1998). W: „Kronika Katowic”. T. 8. Katowice 1999; „Polonia” 1929, nr 1673.
RATAJA Macieja ULICA (od 1991, pierwotnie od 1951 Pawła Findera), położona w północno-wschodniej części ►Osiedla Witosa, dł. 0,7 km; powierzchnia asfaltowa, chodniki, ścieżka rowerowa, zabudowana blokami mieszkalnymi. Ważniejsze obiekty: ►Przedszkole Miejskie nr 94, ►Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Katowicach, ►Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ►Ośrodek Rehabilitacyjno-Rewalidacyjny.
RECKE zob. szyb ►Fortuna III.
REGUŁA Paweł (24 VI 1879 – [?]), działacz społeczno-polityczny i samorządowy; powstaniec śląski, członek Rady Gminnej w l. 1923–1924, egzekutor podatkowy; od 1933 prezes grupy miejscowej ►Związku Powstańców Śląskich w Załężu, członek Zarządu kościelnego przy ►parafii pw. św. Józefa w Załężu.
APK, zesp. Wydział Powiatowy Katowice ,sygn. 254„Polska Zachodnia” 1933, nr 50.
REWIR LEŚNY ZAŁĘŻE zob. ►Las Załęski
REWOLUCJONISTÓW ULICA zob. ►Obroki (ulica)
RINALDO, nazwa kopalni na polu górniczym ►Rinaldo, utworzona 1844; nie była eksploatowana.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017.
RINALDO, pole górnicze o powierzchni 1 km² na terenie Załęża, nadane 17 I 1844 przez Wyższy Urząd Górniczy; graniczyło z polami Gottes Grubbe, ►Christnacht (od północy), ►Eva (od wschodu), ►Adam i Lora (od południa), Beatens Segen (od zachodu, zob. ►Batory); w 1867 wraz nadaniami ►Adam, ►Eva, ►Joseph, ►Jenny i ►Cleophas zostało skonsolidowane w nową ►kopalnię Kleofas (Cleophas). Właściciele: ►Antoni Klausa, ►Karol Godula, ►Joanna Gryzik-Schafgotsch; od 1880 właścicielem była ►Giesche SA.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997; G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017.
ROBERT, szyb kopalni ►„Charlotte”, głęb. 11,23 m, zgłębiony przed XI 1824; nazwa patronimiczna o nieustalonym rodowodzie.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
ROMUS, szyb kopalni ►„Charlotte”, potem kopalni ►„Victor”, głęb. 19,49 m, zgłębiony po 1859; nazwa patronimiczna o nieustalonym rodowodzie.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.

ROSZAK Stanisław (20 IV 1896, Poznań – 11 X 1974, Katowice), lekarz pediatra, uczestnik powstania wielkopolskiego (jako lekarz podporucznik na odcinku od Zbąszyna do Leszna). Dyplom lekarski uzyskał w 1923; od 1926 mieszkaniec Katowic – lekarz Kasy Chorych, pierwszy polski pediatra w Katowicach, naczelny lekarz i ordynator, dyrektor Szpitala dla Dzieci w Katowicach (od 1945 w Załężu przekształcony w ►Wojewódzki Szpital Specjalistyczny dla Dzieci); organizator Kuchni Mlecznej dla dzieci, która przetrwała do lat powojennych; skarbnik Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku, członek Zarządu Sekcji Lekarzy Specjalistów w Związku Gospodarczym Lekarzy Polaków Woj. Śląskiego. W 1936 uczestniczył w zjeździe jubileuszowym Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w Warszawie. W 1939 uwięziony przez gestapo – ze względu na brak pediatrów pozwolono mu na pracę lekarza w Kasie Chorych w Katowicach; wspomagał materialnie rodziny lekarskie wysiedlone z Górnego Śląska do Generalnej Guberni, współpracował ze służbą zdrowia inspektoratu Katowice Okręgu Śląskiego Armii Krajowej, pracował też w Ubezpieczalni Społecznej. Od 1947 współpracował ze Społecznym Komitetem Budowy Sanatorium dla Dzieci w Rabce im. Wincentego Pstrowskigo. W 1951 zorganizował Oddział Śląski Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i został jego przewodniczącym. Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
K. Brożek: Polscy lekarze na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim od końca XIX do połowy XX wieku. Katowice 2009.
RÓW JANA KUPCA, południowy dopływ ►Rawy; potok częściowo zanieczyszczony (podlegał ►Związkowi Oczyszczania Rawy), płynął wzdłuż ►ul. J. Kupca i ►placu Londzina; nazwa występuje w protokole oględzin komisji miejskiej w l. 30. XX w. (brak dokładnej daty) oraz w deklaracji Obozu Zjednoczenia Narodowego Oddział Załęże z 4 IV 1939.
AUM, zesp. 1, sygn. 2012.
RÓW KOPALNI KLEOFAS, południowy dopływ ►Rawy; potok odprowadzający wody dołowe ►kopalni „Kleofas”, silnie zanieczyszczony (podlegał ►Związkowi Oczyszczania Rawy); nazwa występuje w protokole oględzin komisji miejskiej w l. 30. XX w. (brak dokładnej daty).
AUM, zesp. 1, sygn. 2012.
RÓW KOPALNI WUJEK, południowy dopływ ►Rawy; potok odprowadzający wody dołowe kopalni „Wujek”, silnie zanieczyszczony (podlegał ►Związkowi Oczyszczania Rawy); nazwa występuje w protokole oględzin komisji miejskiej w l. 30. XX w. (brak dokładnej daty).
AUM, zesp. 1, sygn. 2012.
RÓŻYCKI Gustaw Michał (14 I 1892, Sucha Beskidzka – 2 III 1975, Bytom), konstruktor. Był absolwentem Politechniki w Leoben; w 1933 kupił i rozbudował Fabrykę Maszyn Górniczych ►MOJ w Załężu; konstruktor wielu nowych urządzeń i maszyn górniczych oraz twórca nowoczesnego motocykla MÓJ. Był członkiem Związku Odwetu (kierował Obwodem na Górny Śląsk), więźniem hitlerowskich obozów koncentracyjnych: Dachau, Mauthausen, Auschwitz, Sachsenhausen, Buchenwald; po ►II wojnie światowej pracował kolejno jako: kierownik zbytu w świętochłowickim Zjednoczeniu Fabryk Maszyn Górniczych, dyrektor działu zaopatrzenia maszynowego w Centrali Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Węglowego w Katowicach, dyrektor techniczny wrocławskiej Fabryki Maszyn Elektrycznych, kierownik budowy kopalń „Halemba” i „Nowy Wirek” w Rudzkim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Bytomiu, kierownik pracowni, a później generalny projektant w Biurze Projektów Górniczych w Katowicach. Od 1959 pracował w katowickim oddziale Dolnośląskiego Biura Projektów Przemysłu Węglowego. Na emeryturę przeszedł w 1962. Usprawnił i wynalazł rodzaj silnika spalinowego z wirującym tłokiem (opatentowany w 1947) i przenośnik urobku „Rogus”; opracował rozwiązania usprawniające transport taśmowy i wprowadził hydrotransport mas ziemnych w kopalniach odkrywkowych; prowadził prace nad szynowymi pojazdami z taśmą przesuwaną na rolkach, które miały służyć do transportu nadkładu i urobku (interesujące technicznie – w większości nie zostały wdrożone do produkcji).
J. Jaros: Różycki Gustaw Michał (1892–1975). W: Polski słownik biograficzny. T. 32. Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
RUCH I zob. ►Katowice – Kleofas
RUCH II zob. ►Katowice – Kleofas
RUTKOWSKA Iwona (1955, Chorzów – 25 II 2019), pseud. Iroxana, piosenkarka, autorka tekstów i kompozycji, mieszkanka Załęża. Związana m.in. z zespołem „Antracyty” i Zespołem Pieśni i Tańca Chorzów; występowała w telewizji TVS; nagrała płyty Nasze Katowice, Matka oraz solowy album Muzyka i Wy.
RZEMIOSŁO SZEWSKIE, w okresie międzywojennym reprezentowane przez co najmniej 7 warsztatów, których właścicielami byli: Bernard Faber, Maks Kluczka, Cyprian Lorens, Leon Ottenburger, Marta Papoń, Brunon Plotek, Idzi Widaszek. Warsztaty były skoncentrowane przy ►ul. B. Limanowskiego i ul. Wojciechowskiego (ob. ►ul. Gliwicka).
Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie 1929/30. [Katowice 1930]; Księga adresowa Wielkich Katowic. Katowice 1935.