L

 

LABIRYNT, plac w narożniku ul. Haralda Liersza w Bogucicach, przedstawiający układ ulic Katowic z 1926 roku, wykonany w skali 1:20, pełniący funkcję placu zabaw dla dzieci.
P. Fuglewicz, B. Zygmańska: Spacerownik po Katowicach Śródmieście. Część północna. Warszawa 2021.

LANGE ZIELLE zob. ►Ignacego Paderewskiego ulica

LANGEGASSE, zob. ul. ►Długa.

LANUSZNY (Lanuśny) Rudolf (10 IV 1899, Zawodzie – 4 VI 1921, Zimna Wódka), powstaniec śląski, żołnierz ►Zawodzkiej Kompanii. Ciężko ranny w walce z korpusem bawarskim zmarł; pochowany na ►cmentarzu parafialnym w Bogucicach; nazwisko upamiętnione na tablicy przy rektoracie ►Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Zbiory Specjalne Biblioteki Śląskiej, Kronika Koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Katowicach-Zawodziu, t. 2, sygn. R.2153 III; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu parafialnym w Bogucicach.

LANUŚNY Rudolf zob. ►Lanuszny Rudolf

LASY BOGUCICKIE, wzmiankowane w 1360 roku, w okresie średniowiecza dzieliły się na mieciska (►Jaźce, ►Osicze, ►Pod Górą Cisową, ►Wielki i Mały Michalec), opiekę na terenem sprawowali leśniczowie opiekujący się też lasami katowickimi (m.in. Jan Obieżny, Krzysztof Biskup, Jan Kuna, Józef Kuna, Gotfryd Schwatz, Roter), w XVIII w. leśniczy Maciej Piszczok zarządzał połączonymi l. bogucickimi i katowickimi (w obrębie prawdopodobnie Trzcionki Zarość); w 1730 roku lasy zajmowały jedną czwartą wsi; w 1869 − 600 ha, na pn. odgraniczały Bogucice od Dąbrówki Małej, Siemianowic i Dębu; pod koniec XIX w. gmina udzielała zezwoleń na polowania; obecnie południowa część lasów tworzy ►Katowicki Park Leśny, w sąsiedztwie ►Doliny Trzech Stawów.
L. Musioł: Bogucice. Gmina i parafia. Monografia historyczna. Katowice 1953.

LAS PLEBAŃSKI, położony na resztkach obszarów leśnych zaznaczonych na ►mapie Chrystiana Friedricha von Wrede); karczunek w XVII–XVIII w. m.in. ►Lasu Michałkowickiego (Michalkowitzer Forst); na obszarze dawnego lasu plebańskiego pojawiły się role: ►Tomachowska, ►Kędzierczyna.
P. Piwowarczyk: Historia parafii i kościoła pw. św. Szczepana w Katowicach-Bogucicach. Katowice 2014.

LAS ZAWODZIAŃSKI, nazwa terenu wokół ►Doliny Trzech Stawów; w l. 80. XIX w. miejsce polowań i gminnych wycieczek szkolnych.

LAZARET POWSTAŃCZY, centralny szpital powstańczy ulokowany w l. 1920–1922 w ►Szpitalu Zakonu Bonifratrów w Bogucicach w pomieszczeniach oddziału wenerologicznego (kier. Jan Hlond). Umieszczano w nim rannych, którzy znieśli trudy transportu.
B. Czaplicki: Ksiądz Ludwik Skowronek (1859–1934) i jego dzieła. Katowice 2016.

LEGION MARYI, apostolski ruch katolików świeckich; powstał w Irlandii w 1921. Patronką ruchu jest Maryja Niepokalana, a członkiem może być każdy, kto świadomy jest swojego miejsca w Kościele katolickim, niezależnie od wieku, wykształcenia, wykonywanego zawodu czy posiadanej wiedzy religijnej. W ►parafii Opatrzności Bożej w Zawodziu powstał w 1981 z inicjatywy Senatu Legionu Maryi w Wiedniu i ►ks. Karola Wollnika. W programie działalności ustalone modlitwy z rozważaniem jednej części Różańca św., pogłębianie życia wewnętrznego członków organizowanie rekolekcji zamkniętych i dni skupienia, udział w uroczystościach legionowych, takich jak: Acies, Zlot Generalny, Adoracja w Panewnikach przy Bożym Żłóbku oraz w pielgrzymkach do Piekar Śląskich, Częstochowy (pielgrzymka połączona jest z nocnym czuwaniem) i Turzy Śląskiej. Członkowie Legionu odwiedzają chorych, starszych, samotnych parafian w domach i w szpitalach, przygotowują do sakramentów św. osoby dorosłe, odwiedzają rodziny, które nie mają kontaktu z kapłanem i wspólnotą parafialną, pomagają w nauce religii dzieciom z rodzin zaniedbanych religijnie.
P. Kurzela: Katolickie ruchy, stowarzyszenia i wspólnoty. Katowice 2010.

LEGION MARYI, przy parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, tam powstało pierwsze prezydium ruchu założonego w Polsce na przełomie 1979 i 1980 roku; jego członkami są ludzie świeccy, a celem służba drugiemu człowiekowi; asystencję kościelną jako pierwszy pełnił proboszcz parafii ks. Bernard Jośko.
Pół wieku. Parafia Najświętszej Maryi Panny 1952–2002. Katowice 2003.

LENARTOWICZA ULICA, nieistniejąca (ostatnie wzmianki z 1947), usytuowana w ►Zawodziu, układ południkowy. Znajdowało się przy niej 5 budynków mieszkalnych (najstarszy z 1890), których właścicielami byli: Jan Cieślik, kopalnia „Ferdynand” (zob. ►kopalnia Katowice), Robert Papoń, Maria Daum, Wilhelm Sroka.
APK, zesp Katowickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego, sygn. 1187; Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r. Katowice 1935.

LEŚNICZÓWKA, obiekt w lesie, za hutą ►Kunegunda, należał do ►gminy Bogucice; od co najmniej lat 70. XIX w. pobierano w nim opłaty za polowania w lesie gminnym; znajdował się na mapach z 1904 i ok. 1910 roku; po pożarze w 1912 odbudowany w 1924 roku (leśniczym był Gazda); po raz ostatni wymieniany w dokumentach archiwalnych z 1938 roku (jako prywatne mieszkanie Pasternego).
APK, zesp. Śląskie kopalnie i cynkownie sygn. 430; „Górnoślązak” 1912, nr 266; „Goniec Śląski” 1924, nr 160 .

LETTOW VORBECK STRAßE zob. ►Murckowska ulica

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE im. GENERAŁA STANISŁAWA MACZKA (IV LO) (w l. 1945–1951 im. Jana Smolenia, w l. 1968–1990 im. Marcelego Nowotki – w I 1975 otrzymało szkolny sztandar oraz zostało odznaczone Złotą Odznaką „Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego”; w VI 1996 patronem został Stanisław Maczek, szkole uroczyście nadano sztandar symbolizujący związek szkoły z generałem i Dywizją Pancerną; w 1956 VI LO, od 1964 IV LO); mieści się w budynku przy ►ul. Katowickiej 56, wzniesionym w l. 30. XX w. w stylu funkcjonalizmu, wybudowanym dla szkoły podstawowej (w okresie okupacji hitlerowskiej funkcjonował tam lazaret wojskowy). W 1945 budynek przywrócono na potrzeby edukacji (funkcję kierownika szkoły pełniła Zofia Wilczyńska); w 1953 oddano do użytku szkolną aulę. Po reorganizacji szkolnictwa polskiego w 1948 uruchomiono szkołę ogólnokształcącą stopnia podstawowego i licealnego z 1 klasą 4-letniego LO, do 1961 funkcjonującą razem z ►Szkołą Podstawową nr 62; w 1951 po raz pierwszy odbył się szkole egzamin maturalny, ten rok przyjęto jako rok powstania liceum. Od roku szkolnego 1952/1953 w murach budynku zostawiono liczące osiem oddziałów IV LO. Pierwszymi wychowawcami klas w „czwórce” byli: Olga Kalusowa Olga, Zygmunt Olszówka, Marian Zamarlik, Melania Jaruga, Zofia Neliszer, Izabela Nodzyńska, Bernard Jendrysik, Helena Warchołowa. Od końca 1953 prowadzono egzaminy dojrzałości dla eksternistów; abiturientami IV LO zostało ok. 2100 uczniów; do dnia dzisiejszego szkołę ukończyło ok. 4500 osób. Od X 1968 szkoła dysponuje pracownią matematyczną, a od I 1978 chemiczną, od 1988 postępuje komputeryzacja. W l. 1963–1971 placówka miała status szkoły eksperymentującej – klasy profilowane (matematyczno-fizyczne); w 2012 nastąpiła zmiana statusu na Liceum Uniwersyteckie Uniwersytetu Śląskiego. Dyrektorzy: Mieczysław Stanaszek (1948–1950), Henryka Mitka (1950–1951), Jan Śliwa (1951–1969), Wanda Kniewska-Dyniewska (1969–1987), Michał Sobociński (1987–2009), Katarzyna Ziemiec (od 2009). Do wyróżniających się nauczycieli należeli m.in.: Irena Wojciechowska, ►Narcyza Tarnawska, Andrzej Januszewski i Marian Kędzierski.2 XII 2009 por. Józef Zwierzyński odsłonił popiersie patrona gen. Stanisława Maczka (rzeźba zaprojektowana i wykonana przez Ariannę Sarapatę); 11 VI 2011 – w 60-lecie pierwszej matury – odbył się zjazd absolwentów.
Sukcesy uczniów w konkursach przedmiotowych: Andrzej Lisowski –  laureat ogólnopolskiej olimpiady matematycznej w Warszawie (1957), Karola Markus – nagroda w olimpiadzie chemicznej (1958), Jarosław Pillardy – złoty medalista XVII Światowej Olimpiady Chemicznej w Holandii (1985). Laureatami olimpiad byli: B. Bednarz (chemia), M. Gillner (język angielski), P. Szafraniec (historia), a finalistami m.in.: M. Przybysz (biologia), J. Pękała (matematyka), J. Dubikajtis (matematyka), A. Sklorz (fizyka), J. Sobecki (fizyka), A. Godzik (fizyka), J. Majewski (język angielski), G. Chomicki (historia), M. Kamionka (język rosyjski), P. Haber (wiedza o Polsce i świecie współczesnym), R. Augustyn (fizyka), K. Grzanka (biologia), A. Deryło (biologia), M. Kostur (chemia), K. Hańska (język rosyjski), U. Rogólska (filozofia), A. Gluzińska (filozofia), Sz. Gomułka (biologia), P. Wojnar (biologia), P. Wiechuła (parlamentaryzm polski), B. Skwarski (biologia), G. Najda (język angielski).W okresie stanu wojennego działała konspiracyjna organizacja uczniowska Niezgoda.
Kontakty (i współpraca) uczniów i nauczycieli z zagranicą: z Miszkolcem (Węgry), Halle (dawna NRD), duńskim Vejstrup (1987), Kongenshus Efterskole w Carup. brytyjskim Lancaster (1991), gimnazjum sportowym w Pradze (1994), niemieckim gimnazjum im. Friedricha Schillera w Münster (1990), zespołem szkół ogólnokształcących z włoskiego miasta Poretta Terme k. Bolonii.
Od XI 1952 na terenie szkoły prowadziło działalność koło sportowe; do wyróżniających się wśród uczniów sportowców należeli m.in.: łyżwiarze figurowi: Grażyna Dudek, Anna Garbacz i Andrzej Strzelec, szachista Z. Szczerka, szpadzistki Annę Szczerbińska i Anna Żurek, narciarz zjazdowy Bartłomiej Stolecki, hokeista na lodzie Piotr Szczepański, siatkarka Urszula Jędrys, dżudoka Błażej Klimczok, karateczka Agata Walaszczyk, siatkarz Grzegorz Kosok (gracz Asseco Resovii Rzeszów i reprezentanta kadry B). Od 1998 przy IV LO działa ►Maczek – Uczniowski Klub Sportowy.
M. Fic: Pięćdziesiąt lat od pierwszej matury (1951–2001). Z dziejów dzisiejszego IV Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Stanisława Maczka w Katowicach. Katowice 2001.

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE im. IGNACEGO PADAREWSKIEG (X LO), szkoła średnia ogólnokształcąca wybudowana w l. 1947–1949 przy ►ul. Karola Miarki w Zawodziu, 24 IV 1949 uroczyście otwarta przez Prezydenta Miasta Katowice Aleksandra Willnera. Do 1956 funkcjonowała jako jedenastolatka pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Dzieci; w 1967 oddzielono szkołę podstawową, przenosząc ją do innej siedziby, a licem nadano nr X; w l. 1968−1993 patronem był Aleksander Zawadzki, a od 1993 Ignacy Jan Paderewski. Obecnie szkoła skupia prawie 600 uczniów w 16 klasach, w większości o charakterze humanistycznym, w tym językowym. Należy do uznanych szkół w regionie; młodzież bierze udział w wielu projektach międzynarodowych (np. w l. 70. XX w. prowadzono nauczanie języka węgierskiego i podjęto współpracę międzyszkolną z regionem Miszkolca); angażuje się w projekty pozaszkolne, biorąc udział w różnych programach współpracy. W pierwszej sesji nowej matury w 2005 maturzyści uzyskali najlepszy w woj. śląskim wynik z języka polskiego. W 2019 placówka uzyskała status liceum akademickiego i funkcjonuje pod nazwą X Liceum Ogólnokształcące im. I.J. Paderewskiego Akademickie w Katowicach.
www.xlo.pl.

Dyrektorzy X LO

LataImię, nazwisko
1948−1949 Marian Puz
1949−1949 Bolesław Warcholik
1949−1950 Mieczysław Stanaszek
1950−1950 Stanisław Rączka
1950−1954 Franciszek Parcer
1954−1954 Maria Skarbek
1955−1958 Agnieszka Perła
1958−1972 Maria Skarbek
1972−1973 Władysław Pieczonka
1973−1979 Krystyna Szaraniec
1979−1989 Józefa Bromowicz
1989−2012 Arkadiusz Mazur
2012 − nadal Barbara Nowak

 

LIGA MORSKA I KOLONIALNA ZAWODZIE, obwód utworzony w 1934, należał do najprężniejszych w Okręgu Śląskim (5 kół zakładowych – przy ►Kopalni „Ferdynand”, ►Hucie „Ferrum”, ►hucie „Kunegunda”, zakładach ►Goldmann i Spółka, ►Fabryce Chemicznej oraz 6 kół szkolnych); prowadziła sekcje marynarki wojennej i młodzieżową; siedziba mieściła się w ►Domu Ludowym; zasłużona w zagospodarowaniu ►Doliny Trzech Stawów i utworzeniu ►Ośrodka Sportów Wodnych – jednego z najlepiej urządzonych tego typu ośrodków w II Rzeczypospolitej, gdzie organizowano Dni Morza, Dni Kolonialne z udziałem władz miejskich, a także naukę pływania. Działacze: Mateusz Grządziel, Józef Wrzyszcz, Albin Kelner, ►Rudolf Niemczyk, ►Karol Orędorz, ►Aleksander Archipow, ►Serafin Sapok, ►Antoni Janusz.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

LIGA OBRONY KRAJU (LOK), koło terenowe przy ►kopalni „Katowice”, spadkobierca założonej w 1945 Ligi Przyjaciół Żołnierza, od 1961 LOK. , podlega jej Klub Oficerów Rezerwy; sekcje strzelectwa sport., motorowa, wodna 194 czł. (1973), udział w imprezach sport, różnego szczebla, działalność popularyzatorska z zakresu obronności i wojskowości; współpraca z PCK.
F. Cisek: 150 [sto pięćdziesiąt] lat kopalni węgla kamiennego „Katowice”. Katowice 1973.

LIGONIA JULIUSZA ULICA zob. ►Władysława Łokietka ulica

LIGONSTRAßE zob. ►Władysława Łokietka ulica

LIGOŃ zob. ►Chór Męski im. Juliusza Ligonia w Bogucicach.

LINIA TRAMWAJOWA NIENUMEROWANA, uruchomiona została 26 stycznia 1963 i w tym samym roku zakończyła działalność; łączyła Plac Wolności w Katowicach z dworcem PKP w ►Zawodziu.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 7, utworzona ok. 1934 roku na trasie dawnej linii tramwajowej Mysłowice–Katowice–Bytom; długości 26110 m, do 1945 obsługiwana przez Schlesische Kleinebahn, a w okresie tzw. Polski ludowej przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne; w 2007, w związku z modernizacją ul. Gliwickiej w Załężu, tramwaje tej linii kursowały z Bytomia do Chorzowa-Batorego, wprowadzono zastępczą komunikację autobusową, tramwajowa przywrócona została 14 września 2009 roku.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 11, w latach 1950–1955 objęła zasięgiem trasę Bogucice dworzec–Chorzów dworzec–Chorzów-Batory–Świętochłowice–Wirek–Chebzie–Bytom-Szombierki–Bytom, pl. Sikorskiego; obsługiwana przez pięć składów wyjeżdżających z zajezdni w Parku Kościuszki i Chorzowie; po raz wtóry objęła swoim zasięgiem ►Zawodzie w okresie 17 IX – 24 IX 2008 (w związku z przebudową kanalizacji na ul. 3 Maja w Katowicach), Połączyła zajezdnię na ►Bagnie z Dębem, Chorzowem, Lipinami, Rudą Śląską-Chebziem.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 13 bis, od 1 lipca 1968 do 1 września 1968 roku biegła trasą z dworca PKP w Bogucicach do Wełnowca (Plac Zwycięstwa).
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 14, relacja pomocnicza utworzona w 1943 roku; w latach 1957– 1967 łączyła rynek w Chorzowie z Chorzowem-Batorym i dworcem PKP w Bogucicach, pod koniec 1967 roku została przedłużona do Mysłowic; zreorganizowana w 1982, przejściowo zaczynała kursy na Placu Wolności, pod koniec 1982 łączyła Plac Alfreda w Wełnowcu z przystankiem Mysłowice dworzec; w 2004 roku nastąpił powrót do linii Chorzów–Mysłowice, następnie do linii Wełnowiec–Mysłowice i Plac Wolności–Mysłowice (w czasie przebudowy torów na ul. Warszawskiej w 2012 skrócona do odcinka Zawodzie–Mysłowice).
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 15, pierwsza po zakończeniu okupacji hitlerowskiej linia tramwajowa w Katowicach, uruchomiona 3 lutego 1945 roku, do 6 lutego 1945 dająca połączenie z Szopienicami, od 7 lutego 1945 przedłużona do Chorzowa (do 1982) i Sosnowca; w latach 1982–1986 skrócona do Placu Wolności w Katowicach, w 1986 wydłużona do Pętli Słonecznej w Wełnowcu), w 2008 do przystanku Chorzów stadion), w 2012 tramwaje kursowały na trasie Katowice-Zawodzie–Sosnowiec, obecnie – Plac Wolności–Sosnowiec.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 15 bis, uruchomiona 1 maja 1958 roku, pierwotnie na trasie z Placu Wolności w Katowicach do przystanku Szopienice dwór; od 1967 wydłużona do Chorzowa, zlikwidowana 30 listopada 1980.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 20, uruchomiona 1 czerwca 1962 roku, do 13 grudnia 1967 prowadząca od Placu Wolności w Katowicach do przystanku Mysłowice kościół pw. św. Krzyża; od 1968 z początkowym przystankiem w Wełnowcu, a w latach 1968/69 w Chorzowie.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

LINIA TRAMWAJOWA NR 213, dodatkowa, uruchomiona 1 grudnia 1955 roku na potrzeby budującego się osiedla ►Koszutka.
K. Soida, Z. Danyluk, P. Nadolski: Tramwaje górnośląskie. T. 2. Tramwaje katowickie po 1945 roku. Rybnik 2012.

antoni-lindner

LINDNER Antoni (17 I 1884, Głogówek – 19 VIII 1942, Zawodzie), ksiądz, powstaniec śląski, działacz społeczny; absolwent Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, uczęszczał na wykłady z literatury polskiej prof. Władysława Nehringa. Święcenia kapłańskie przyjął w 1909. Ze względu na zły stan zdrowia pracował dorywczo jako: pomoc duszpasterska w pow. kluczborskim, w Dąbrowie Niemodlińskiej, wikary w parafii św. Andrzeja w Zabrzu (1912–1915), Brzezince k. Mysłowic (1916–1920), lokalista w Niedobczycach (1920–1922), Skrzyszowie (1922–1926), w ►Zawodziu (1926–1942), od 1931 proboszcz w ►parafii Opatrzności Bożej w Zawodziu. Budowniczy kościołów w Niedobczycach i Zawodziu. Działacz narodowy: w latach studenckich należał do Kółka Polskiego; był założycielem Robotniczych Kółek i Związków Katolickich na parafiach, w których pracował; czynnie zaangażowany w I ►powstaniu śląskim (z tego powodu musiał na krótko uchodzić do Polski); po 1926 zwolennik sanacji.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

LIPOWCZAN Wiktor (16 II 1921, Istebna 1993), absolwent Wydziału Architektury AGH w Krakowie (1951), kierownik pracowni architektury GOP Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Katowicach, generalny projektant przebudowy śródmieścia Katowic; ważniejsze projekty i realizacje: ►Osiedle Huty Ferrum, podziemie ►Ronda im. Gen. Jerzego Ziętka.
A. Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980). Warszawa 2019.

LIPP Jan (3 VI 1894, Orzesze – po 1939), działacz kulturalny, urzędnik ►kopalni „Katowice”; prezes i dyrygent Towarzystwa Miłośników Mandoliny (Towarzystwo Mandolinowo-Wycieczkowo „Jaskółka”, zob. ►Chopin) w Zawodziu (1934–1935), działacz ►Związku Obrony Kresów Zachodnich w Zawodziu i ►Związku Związków Zawodowych kopalni „Katowice”. Mieszkał przy ul. gen. J. Hallera
APK Katowice, zesp. Dyrekcja Policji Katowic, sygn. 61.

LIRA zob. ►Towarzystwo Śpiewacze „Lira” w Bogucicach.

LODOWISKO, pierwszy z oddanych do użytku obiektów Spodka; z taflą o wymiarach 30 x 60 m: w 1976 roku, na otwarcie MŚ grupy „A”, hokejowa reprezentacja Polski odniosła największy sukces w swej historii: wygrała z ZSRR 6-4.
A. Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980). Warszawa 2019.

LOGANRSTRAßE zob. ►Wyspiańskiego Stanisława ulica (I)

LÖBBECKE Friedrich Eduard von (18 X 1895, Brunszwik – 26 X 1870, Wrocław), radca komercjalny z Wrocławia, razem z ►Hubertem Tiele-Wincklerem założył ►Katowicką Spółkę dla Górnictwa i Hutnictwa; właściciel huty ►Norma; należał do niego pałac w Wiszni. Pochowany na cmentarzu w Wysokim Kościele k. Trzebnicy
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017; https://www.mhk.katowice.pl/images/artykuly/inne/do-pobrania/made_in_katowice.pdf; https://www.geni.com/people/Friedrich-EDUARD-von-L%C3%B6bbecke/6000000059931344090

LUBUSKA ULICA, w Osiedlu im. Jerzego ►Kukuczki w Bogucicach, długości 800 m; filia Poczty Polskiej nr 11 w Katowicach, placówka służby zdrowia.

LUD CHWAŁY, grupa studencka ►Odnowy w Duchu Świętym utworzona w 1986 roku w parafii ►Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

LUDWIG, bocznica Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, powstała w 1900 (parowozownia z lokomotywami, warsztaty naprawcze lokomotyw i wagonów), miejsce przeładunku drewna; czynna do 1955
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

LUDWIK, szyb ►kopalni „Katowice”, wentylacyjno-wdechowy, materiałowo-zjazdowy do pola górniczego Ludwik na pograniczu Bogucic i Wełnowca; w l. 1900–1907 pogłębiony do 125,02 m; przekrój beczkowy, w obudowie murowanej, z drewnianymi pomostami i dźwigarami szybowymi; konstruktorem był Louis Dame; w najbliższym jego otoczeniu znalazły się: łaźnia, kotłownia, maszynownia, cechownia. Dał nazwę ►ul. Ludwika. Po zakończeniu dotychczasowej działalności, ok. 1914 połączony z ►szybem Norma koleją wąskotorową w celu dostarczania piasku posadzkowego; do 1931 z parowozownią i Zakładami Naprawczymi Taboru Kolejowego; do 1955 z własną bocznicą.
AUM, zesp. 1, sygn. 1138; R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997; P. Nadolski, K. Soida, D. Keller, E. Wieczorek: Węzeł kolejowy Katowice 1846–2017. Katowice 2017.

LUDWIKA ULICA, w południowej części Bogucic, dł. 1115 m, wytyczona na terenach należących do: ►Hohenlohe Werke, Antoniego Rzychonia (w tym 80 ha gruntów ornych oraz prywatne obiekty sportowe, w tym tor łyżwiarski), Karoliny Sikory, Konrada Hartmanna, Piotra Gruszki, Sophie Katzy, Johanna Kempy, Jakuba Lippy, Józefa Kleina, Aleksander Slowika, Franza Brody, Rozalie Nytz, a po 1922 do: Huty Jerzego, ►Katolickiej Gminy Kościelnej, huty Szelera, Marty Śmietany, Teodora Dyli, Marii Schwedy, Marii Otremby, Zofii Kacy, Leopoldyny Zając, Piotra Rzychonia, Józefa Nyca, Juliusza Platonia, Franciszka Bartosza, Pawła Kani, Emanuela Karczmarka, Jana Brody, Marii Lewan, Jana i Józefy Makowskich, Waleski Jesionek, Pauliny Ratki, Wilhelma i Sofii Koźlik, Franciszka Wiechuły, Klary Filetzowej, Konrada Hartmana, Jana Szczyrbowskiego, Marii Labrygi, Józefa Nyca, ►Juliusza Triebsa, Albina Podgorskiego. Zabudowę rozpoczęto od ok. 1885, m.in. powstał dom sypialny huty Johanna; funkcjonował też szyb ►Ludwik z łaźnią, cechownią. Przed 1900 prowadziły działalność: warsztat rzeźniczo-masarski Franza Rzychonia, wozownia Bernarda Lewana; po 1922: pralnia, hurtownie towarów Teodora Brzezinki i Henryka Rzychonia, sklepy spożywcze Marii Brzezinki, Rozalii Josz, Emilii Vogt, warsztat stolarski, po 1945: warsztat kamieniarski. Znani mieszkańcy: ►Czesław Achtelik, Jan Woźnikowski, Wawrzyniec Filetz.
AUM, zesp. 1, sygn. 1123-1143; Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/1936. Opis władz i urzędów państwowych, komunalnych, samorządowych i instytucyj prywatnych; alfabetyczny spis ulic; spis mieszkańców według ulic; alfabetyczny spis mieszkańców; alfabetyczny spis branż, alfabetyczny spis zakładów i przedsiębiorstw przemysłowo-handlowych. Katowice 1935; Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie 1929/30. Katowice [1930].

LUKSEMBURG Róży ULICA zob. ►Katowicka ulica

LUTNIA zob. ►Chór Lutnia przy parafii Opatrzności Bożej w Zawodziu.

 


LEKSYKON BOGUCKI

WSTĘP

Leksykon bogucicki ma charakter popularny, będzie zawierać minimum 2000 haseł ujmujących okres od czasów zamierzchłych do współczesności. Granice terytorialne powstającego dzieła wyznaczają granice historyczne Bogucic z ich obszarem dworskim, Zawodziem, Koszutką, Kuźnicą Bogucką, Burowcem i włączoną już po I wojnie światowej do Dzielnicy II kolonią Agnes-Amanda, różniące się od współczesnych. Uwzględniono także najdalszy zasięg parafii p.w. św. Szczepana Męczennika. Miejscowości, które jej podlegały (Katowice, Kuźnica Bogucka, Dąbrówka Mała, Załęże, Brynów), zostaną opisane w kontekście ich związków z kościołem. Ponadto opisane zostaną struktury administracji terenowej, w obrębie których funkcjonowały miejscowości Bogucice i Zawodzie (jednostki terytorialne takie, jak: księstwo cieszyńskie, księstwo raciborskie, majorat mysłowicki, powiat bytomski i powiat katowicki), a także struktury administracji kościelnej (dekanaty), do których miejscowości należały.

W hasłach poruszono tematy: biograficzne, topograficzne, topograficzno-historyczne, historyczne, gospodarcze, wyznaniowe, kulturalno-oświatowe, omówiono zabytki i pomniki, struktury lecznictwa i kultury fizycznej, parę haseł poświęcono kulturze ludowej.

Notki biograficzne dotyczą wyłącznie osób nieżyjących, pochodzących z Bogucic, Koszutki, Zawodzia, a także tam zamieszkałych bądź działających, rozsławiających je poza ich granicami, o ile o ich działalności zachowały się ślady w źródłach lub dostępnych opracowaniach. Było to jedyne kryterium, jakie zastosowano, stąd w leksykonie znalazły się osoby o różnych opcjach narodowych i różnych orientacjach politycznych (m.in. działacze lewicowi, przedstawiciele duchowieństwa, osoby konsekrowane, właściciele Bogucic – przedstawiciele rodów Salomonów, Mieroszewskich, Tiele-Wincklerów, działacze samorządowi, powstańcy śląscy, sportowcy, nauczyciele, przedstawiciele świata kultury, dyrektorzy zakładów pracy, osoby zasłużone dla nauki polskiej).

Ważną część leksykonu stanowią hasła topograficzne – zarówno z topografii urzędowej (dotyczą  większości ulic Bogucic, Koszutki i Zawodzia), nazw osiedli i kolonii, miejsc historycznych, jak i z onomastyki ludowej (np. Tyfus, Drajok, Mrówcza Górka). Pewna grupa haseł dotyczy wydarzeń historycznych, ich wpływu na dzieje Bogucic (np. działalności Armii Radzieckiej w styczniu 1945, II wojny światowej, struktur ruchu oporu podczas okupacji, I wojny światowej, powstań śląskich, plebiscytu górnośląskiego, wojny trzydziestoletniej, wojen saskich, wielkiego kryzysu gospodarczego).

Duża grupa haseł dotyczy jednostek gospodarczych. W tej grupie znajdują się wszystkie kopalnie z  szybami i polami górniczymi, huty, kuźnica i inne jednostki gospodarcze różnych branż. Pewna grupa haseł odnosi się do rzemiosła, usług i handlu – obejmuje opracowania dotyczące nazw branżowych (np. fryzjerstwo, kowalstwo, piekarstwo), rzemieślników wykonujących wybrane zawody (np. budowlańcy, piekarze, stolarze), a także niektórych hurtowni, sklepów i mających długoletnie tradycje restauracji. Nie pominięto również haseł związanych z rolnictwem (np.  hodowla bydła, drobiu, koni, trzody oraz uprawa roślin użytkowych, ziemniaków i żyta).

Starając się uwzględnić wszystkie aspekty dziejów Bogucic, Koszutki i Zawodzia opracowano też hasła związane z życiem parafialnym realizowanym w 3 istniejących kościołach (parafie, związki i stowarzyszenia kościelne, obiekty sakralne), edukacją przedszkolną, szkolną, pozaszkolną i akademicką, lecznictwem (szpitale, ważniejsze przychodnie, apteki), kulturą fizyczną i turystyką (struktury i kluby sportowe).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł


 


wspolczesne granice bogucic
Współczesne granice Bogucic