G

 

GADZIŃSKI Wiktor (3 X 1909, Wrocław – 22 II 1995, Katowice) – kompozytor, kontrabasista i pedagog muzyczny; w l. 1965–1972 rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach; wieloletni działacz AZS Katowice.
APK, zesp. Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej Katowice, spis 1, poz. 167.

GAJDA Maria zob.►Thym Maria

GALERT Jadwiga zob. ►Jędrzejowska Jadwiga

GALIASZ Tadeusz (8 X 1913, Machory pow. Opoczno – po 10 X 1973) – działacz turystyczny, w 1960 prezes Klubu Motocyklowego „Junak” przy ZO PTTK w Katowicach. Był członkiem Prezydium Komisji Krajoznawczej Okręgu PTK w Katowicach, organizatorem imprez – rajdów motocyklowych dla środowisk hoteli robotniczych przy KWK „Kleofas”; członkiem zarządu koła przewodników wiejskich.
APK, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej Katowice, sygn. 224.

galuszka-jan

GAŁUSZKA Jan (17 XII 1902, Gliwice – 1981, Niemcy) – zapaśnik, olimpijczyk, zawodnik TG „Sokół” Sobieszowice (1920–1922) i TG „Sokół” II Katowice (1923–1939), 9-krotny reprezentant Polski w l. 1927–1937 (m.in. ME 1927 i IO 1928). Osiągnięcia: rekordzista w liczbie zdobytych tytułów mistrza kraju – 10 (10–0–0) medali MP w wadze półciężkiej (1925–1928) i średniej (1929–1933, 1935). W l. 1938–1939 był trenerem związkowym w polskim Związku Atletycznym. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi RP (1936). Brat ►Wilhelma Gałuszki.

GAŁUSZKA Wilhelm (19 IV 1901, Gliwice – 1983, Manchester) – działacz sportowy, kolejarz. Od 1918 członek Oddziału Kolejarzy Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, od 1920 TG „Sokół” w Szobiszowicach k. Gliwic, od 1923 TG „Sokół” II Katowice, skarbnik Górnośląskiego Związku Ciężkiej Atletyki, w l. 1938–1939 kapitan związkowy odpowiedzialny za rozwój kontaktów międzynarodowych w polskim Związku Atletycznym. W 1928 towarzyszył ekipie zapaśników na IX IO. Był członkiem kolegium redakcyjnego „Wiadomości Polskiego Związku Atletycznego” w Katowicach, przyczynił się do umocnienia hegemonii Śląska w polskim sporcie zapaśniczym. We wrześniu 1939 w służbie utrzymania porządku wycofującego się 73. Pułku Piechoty i władz wojewódzkich, potem żołnierzem II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po 1945 pracownik UNRRA, następnie inzynier w przemyśle włókienniczym. Brat ►Jana Gałuszki.

GANS Wiktor zob. ►Mastalerz Stanisław

gansiniec-alfred

GANSINIEC Alfred (29 X 1919, Giszowiec – 20 III 1999, Katowice), pseud. Ferdek – hokeista na lodzie, zawodnik Oddziału Młodzieży Powstańczej Giszowiec, „Polonii” Janów, „Siły” Giszowiec, „Górnika” Janów, „Górnika” Katowice i „Fortuny” Wyry. 47-krotny reprezentant Polski (15 goli); uczestniczył w IO (1948, 1952) i MŚ (1955). Po zakończeniu kariery sportowej pracował jako trener, w 1959 był trenerem reprezentacji Polski. Jako pierwszy wprowadził letnią zaprawę kondycyjną dla hokeistów. Był też piłkarzem w RKS „Siła” Giszowiec.
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010; W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006; materiały dotyczące A. Gansińca w zbiorach MHK.

GANSINIEC Walter (19 VII 1909, Dąb – 5 IX 2004, Katowice) – działacz robotniczego ruchu sportowego, w l. 30. XX w. rozwinął działalność w Śląskim Okręgowym Związku Gier Ruchowych i RKS „Sile” Giszowiec, który w 1945 reaktywował. Był prezesem (1957–1966) i wiceprezesem (1971–1972, 1977–1982) GKS „Naprzód” Janów, inicjatorem budowy lodowiska „Jantor”, wieloletnim prezesem Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie. Brat ►Alfreda Gansińca.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

ganzera-henryk

GANZERA Henryk (1909, Rybnik? – 1983, ?) – zapaśnik w stylu klasycznym, olimpijczyk, zawodnik KS „Gwiazda” Rybnik (1922–1923), TG „Sokół” Rybnik (1923–1927), TG „Sokół” Knurów (1928–1929), TG „Sokół” II Katowice (1930–1933), KS „Heros 03” Gliwice (1933–1939), 5-krotny mistrz Polski w stylu klasycznym – w wadze muszej (1927, 1928) i w wadze koguciej (1929, 1931, 1932) oraz reprezentant Polski (1928–1933). Był założycielem i działaczem TG „Sokół” Knurów (1923–1933).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.

GARBUS, zob. Foik Marian.

GARCORZ Wiktor (7 IV 1929, Katowice-Bogucice – 7 V 2020, Katowice); szczypiornista, zawodnik AZS Katowice w odmianie 11-osobowej i 18-krotny reprezentant Polski (1955–1958), strzelec 22 bramek; zdobywca 5 medali MP (1–1–3): 1 m w 1955, 2 m w 1957, 3 m w 1952, 1953, 1954 roku. Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Śląskiej, ceniony inżynier, główny projektant i przewodniczący rady nadzorczej w katowickim Energoprojekcie, projektant kilku elektrowni węglowych w Polsce i zagranicą. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
https://zprp.pl/archiwa/75599

GARY zob. ►Kierot Jerzy Paweł

GASZ Alojzy Augustyn, Polski „Pele” (25 IX 1940, Chorzów – 23 XI 2011, Chorzów), piłkarz, zawodnik GKS Czarni Chropaczów, Ruchu Chorzów, Pogoni Szczecin, GKS Katowice, Wisły Chicago; rep. Polski juniorów 1960.
Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii, t. 6, Ludzie 1962–1982, red. A. Gowarzewski i in. Katowice 2022.

GĄSIOR Henryk (2 I 1937, Chorzów–24 I 1996, Chorzów), piłkarz ręczny, zawodnik AZS Katowice (1954–1957, 1954–1957, 1959–1964), 63-krotny reprezentant Polski, 4-krotny uczestnik MŚ: drużyn 7-osobowych (1958. 1967) i 11-osobowych (1963, 1966), najlepszy polski bramkarz na przełomie lat 60. i 70. XX w.
W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa 2008.

GBUREK Wiktor (17 XI 1920, Giszowiec – 2 VI 1986, Berlin) – hokeista na lodzie, zawodnik klubów: „Siła” Giszowiec (1946–1949), „Górnik” Janów (1949–1955), „Górnik” Katowice (1955–1956). Osiągnięcia: 6 (0–3–3) medali MP – 2 m. (1950, 1952, 1956), 3 m. (1946, 1953, 1955). Pochowany na cmentarzu w Giszowcu.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

GBURSKI Józef (11 XII 1907, Essen – 5 III 1988, Katowice) – działacz sportowy, współzałożyciel sekcji ciężkiej atletyki TG „Sokół” II Katowice, administrator Miejskiego Ośrodka Wychowania Fizycznego przy ul. Raciborskiej w Katowicach, trener kadry olimpijskiej zapaśników i sędzia turnieju zapaśniczego IO w 1952.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.

GEBAUER Józef (? – 14 II 1981, Katowice) – działacz turystyczny, przewodniczący Komisji Odznaczeń Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Katowicach. Na przełomie l. 70. i 80. XX w. prezes Koła PTTK nr 2 przy kopalni „Wieczorek” w Janowie. Odznaczenia: Złota Honorowa Odznaka PTTK, Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”. Pochowany na cmentarzu przy ul. Gliwickiej w Katowicach.
„Dziennik Zachodni” 1981, nr 35.

GEDYGA Helena Agnieszka (12 IV 1914, Katowice – ?) – biegaczka, zawodniczka KS „Pogoń” Katowice [1935]. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – srebrny medal w biegu przełajowym (1935).
H. Kurzyński i in.: Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1922–2011: konkurencje kobiece. Bydgoszcz 2011.

GEDYGA Jerzy (6 IX 1908, Dąb – po 1948) – działacz robotniczego ruchu sportowego związanego z PPS, założyciel RKS „Przyszłość” Dąb; od 1946 w zarządzie KS „Kopalnia Eminencja” w Dębie.

GEISLER Arthur (5 VII 1905 –20 V 1968, Naumburg), pseud. Datek – piłkarz; wystepował w klubach: KS „Dąb”, Kolejowy KS Katowice, Kolejowe Przysposobienie Wojskowe Katowice, IFC Katowice, „09 Beuthen” Bytom, CKS Czeladź, „Resovia” Rzeszów, „Unia” Sosnowiec, „Śląsk” Siemianowice; po II wojnie światowej więzień obozu pracy „Zgoda” w Świetochłowicach; wydostał się dzięki pomocy zagłębiowskich działaczy sportowych; wyjechał do Niemiec. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1927).
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

GEMBALCZYK Sylwia, zob. ►Julito-Kozłowska (Gembalczyk) Sylwia.

GEPFERT Jan (1931 – 30 X 1995), absolwent Gimnazjum Przemysłowego Huty „Baildon”; inżynier, od 1953 roku działacz turystyczny w kole PTTK huty „Baildon”; przewodnik kajakarski i górski; kierownik sekcji kajakowej w pierwszym zarządzie koła.
„Głos Baildonu” 1995, nr 15; https://przewodnicy.pttk.pl/fotogaleria_tresc,2014-05-60-lat-oddzialu-zakladowego-pttk-baildon

GĘBOLIS Cecylia (10 V 1925, Chorzów – ?), lekkoatletka, sprinterka, zawodniczka OMTUR Katowice, AKS Chorzów, Związkowca Katowice (1949), Budowlanych Chorzów, pięciokrotna  reprezentantka Polski (1948–1950); osiągnięcia: 4 (0–2–2) medale MP – 2 m. w biegu na 100 m (1949) i 200 m (1948), 3 m. w skoku w dal (1948, 1950).
A. Lasocki, Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 3, Warszawa 2021.

GĘSZKA Adam (ur. 15 XII 1935 – 11.VIII 2022), kolarz, zawodnik KKS Gwardia Katowice, trener kolarstwa; osiągnięcia 1 (0-1-0) medali MP; 2 m. (1964) w wyścigu indywidualnym ze startu wspólnego (1964) oraz zwycięstwa w Wyścigu Dookoła Warmii i Mazur (1957) i Wyścigu Dookoła Mazowsza (1959). W 1965 roku wygrał I etap Tour de Pologne. Po zakończeniu kariery sportowej pracował jako trener, m.in. jako trener-koordynator w Śląskim Związku Kolarskim. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
Leksykon 1466 najlepszych zawodniczek i zawodników w kolarstwie polskim 1919– 2015. Pod red. Bogdana Tuszyńskiego. Warszawa 2016; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu mariackim przy ul. Sienkiewicza.

GILEWSKI Felicjan (2 I 1899, Sandomierz – 8 II 1987, Katowice) – ppor. piechoty, lekkoatleta. Był absolwentem Centralnej Wyższej Szkoły Gimnastyki i Sportu w Poznaniu (1921), instruktorem lekkoatletyki w 73. Pułku Piechoty w Katowicach, Ośrodku Wychowania Fizycznego w Katowicach, współzałożycielem Śląskiego Klubu Lekkoatletycznego w Katowicach. Trenował w klubach: AZS Poznań (1921–1922, 1926), „Pentatlon” Poznań (1923–1925), Śląski Klub Lekkoatletyczny Katowice (1927–1930). Osiagnięcia: 2 (0–2–0) medale MP: 2 m. w biegu na 110 m przez płotki (1923) i w trójskoku (1923). Napisał kilku podręczników do wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego.
H. Kurzyński, S.Pietkiewicz, M. Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego: mężczyźni. Warszawa 2004.

GIZA Józef (3 III 1887, Dąbrówka Polska – 16 VIII 1965, Londyn) – gen. brygady Wojska Polskiego. W młodości był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich; służył w Cesarskiej i Królewskiej Armii (20. Galicyjski Pułk Piechoty) na froncie serbskim, rosyjskim i włoskim (VI 1914 – X 1918); związał się z konspiracyjną organizacją „Wolność” (1917–1918); był współautorem antyaustriackiego zamachu wojskowego (30–31 X 1918 w Tarnowie). Od XI 1918 służył w Wojsku Polskim – dowódca kompanii w 1. Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu (1918–1927), adiutant pułku, dowódca baonu w wojnie polsko-rosyjskiej (1919–1921). Od VI 1935 przebywał na Górnym Śląsku – dowódca 3. Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku, dowódca Brygady Obrony Narodowej w Katowicach (V 1938 – VIII 1939), dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, prezes: Śląskiego Podkomitetu Olimpijskiego (1938–1939) i Polskiego Białego Krzyża, dowódca piechoty dywizyjnej 55. Dywizji Piechoty Rezerwowej (VIII 1939). We wrześniu 1939 przeszedł szlak bojowy Śląsk – Tomaszów Lubelski; został zastępcą dowódcy Przedstawicielstwa Wojska Polskiego w Budapeszcie (1939–1940) i we Francji (V–VI1940), skąd był ewakuowany do Wielkiej Brytanii i pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 5. Brygady Kadrowej Strzelców w Szkocji; w l. 1942–1944 przebywał na Bliskim Wschodzie – dowódca: 4. Brygady Strzelców, 5. Wileńskiej Brygady Piechoty, 7. Dywizji Piechoty, komendant Centrum Wyszkolenia Armii. Po zakończeniu II wojny światowej przeszedł w stan spoczynku; przebywał na emigracji w Londynie.

GLABISZ Maria zob. ►Rożanowiczowa Maria

GŁOGOSZEWSKI Feliks (1893–1960, Katowice) – działacz szachowy; wiceprezes Polskiego Związku Szachowego (1935–1937), Śląskiego Związku Szachowego (1957–1960), wiceprzewodniczący Kolegium Sędziów Polskiego Związku Szachowego, przewodniczący Kolegium Sędziów Śląskiego Związku Szachowego. W jego mieszkaniu przy ul. Wodnej 3 w Katowicach mieściła się siedziba Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej, Koszykówki i Siatkówki. Pochowany wraz z synem ►Zbigniewem Głogoszewskim – działaczem Śląskiego Związku Siatkówki.

GŁOWACKI Franciszek (7 I 1899, Skała – 22 III 1983, Katowice) – prawnik, sędzia sądu karnego w Katowicach, działacz sportowy. Początkowo udziełał się w KS „Pogoń” Katowice, w 1945 został pierwszym prezesem Śląskiej Rady Sportowej w Katowicach, z ramienia Śląskiego Związku Piłki Nożnej brał udział w reaktywowaniu Polskiego Związku Piłki Nożnej w Krakowie (29 VI 1945) i znalazł się we władzach tej ogólnopolskiej centrali piłkarskiej. Był radnym MRN Katowice (1945). Pochowany na cmentarzu przy ul. H. Sienkiewicza w Katowicach.
L. Krzyżanowski: Sędziowie w II Rzeczypospolitej: okręgi apelacyjne – krakowski i katowicki. Katowice 2011.

GŁUSZYŃSKI Władysław (1914 – po 1969) – działacz siatkarski, w KS „Kolejarz” Katowice, członek zarządu Śląskiego Związku Siatkówki w Katowicach – m.in. prezes (1957–1959) i wiceprezes, przewodniczący Wydziału Gier i Dyscypliny (koniec l. 60. XX w.).
APK, zesp. Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej Katowice, spis 1, poz. 167; https:// szps.pl/historia.

GMYREK Aleksander (10 VII 1927, Mysłowice – 12 VII 2006, Katowice) – piłkarz ręczny („11”, „7”), trener męskiej reprezentacji Polski (1963–1964), KS „Sparta” Katowice (1955–1974). Osiągnięcia szkoleniowe: MP 1 m. (1955–1960), 2 m. (1958, 1961–1963) w piłce ręcznej na otwartych boiskach i halowych; osiągnięcia zawodnicze: 2 (2–0–0) medale MP: 1 m. (1955, 1956). Działacz i wieloletni przewodniczący Wydziału Szkoleniowego Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej w Katowicach; uprawiał także siatkówkę w KS „Pocztowiec” Katowice. Uhonorowany Diamentową Odznaką Związku Piłki Ręcznej w Polsce. Pochowany na cmentarzu komunalnym przy ul. Murckowskiej w Katowicach.
W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa 2008.

GOLDA Henryk (4 VIII 1939 – 30 IX 2021), działacz Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Katowicach (także Klubu Seniora), trener młodzieży; w młodości piłkarz Górnika Piotrowice i Rozwoju Katowice, założyciel Ogrodnika Cielmice. Pochowany został w Tychach-Cielmicach.
https://www.slzpn.pl/slaski/zpn/aktualnosci/5756/pogrzeb-henryka-goldy-w-sobote

golas-antoni

GOŁAŚ Antoni (29 XII 1919, Bartoszewice – 18 VII 2003, Katowice) – zapaśnik w stylu klasycznym, olimpijczyk, zawodnik klubów: TG „Sokół” Brynów (1926–1935), TG „Sokół” II Katowice (1936–1939), „Baildon” Katowice (1945–1946), „Siła” („Związkowiec”) Mysłowice (1947–1951) i „Górnik” Janów Miejski (1951–1960), reprezentant Polski – IO (1952), Igrzyska Środkowoeuropejsko-Bałkańskie (1948). Osiągnięcia: 5 (5–0–0) medali MP – 1 m. w wadze średniej (1946, 1947) i półśredniej (1948–1950). Był trenerem II kl. (m.in. MKS „Pałac Młodzieży” Katowice) oraz wieloletnim masażystą (w „Sile” Mysłowice), działaczem sportowym. m.in. prezesem Śląskiego Okręgowego Związku Zapaśniczego w Katowicach (1961), honorowym członkiem Polskiego Związku Zapaśniczego. Zasłużony Mistrz Sportu (1963), Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej, odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem FILA (Międzynarodowej Federacji Zapaśniczej).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.

GOPPEK Jerzy (25 I 1933, Katowice – 1 VII 2010, Katowice) – ksiądz, kapelan sportu śląskiego. Ukończył Śląskie Seminarium Duchowne w Krakowie (studiował też na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego). Po święceniach kapłańskich był: wikariuszem w parafii św. Szczepana w Katowicach-Bogucicach (1957–1959), katechetą w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika i w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Katowicach (1959/1960), wikariuszem na stacji duszpasterskiej przy kościele św. Jana Chrzciciela w Tychach (1960–1961) oraz w parafiach: Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Świętochłowicach (1961–1964), św. Anny w Katowicach-Janowie (1964–1968), Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wodzisławiu Śląskim (1968–1972), Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rybnej-Strzybnicy, lokalistą, a następnie proboszczem (1981–1984) w Rybnej-Pniowcu (budowniczy kościoła), proboszczem w parafiach Trójcy Przenajświętszej w Katowicach-Kostuchnie (1984–1993) i Essen-Steele-Eiberg (1993–1995), św. Anny w Lędzinach (1996–2000). Sprawował funkcje: Diecezjalnego Referenta ds. Sportu i Turystyki przy kurii w Katowicach (1990–1996), Archidiecezjalnego Duszpasterza Sportowców i Działaczy Sportowych (1996–1998); działał w Komisji Pastoralnej przy Międzynarodowej Federacji Katolickiej ds. Sportu i Kultury Fizycznej. Pochowany w Lędzinach.
https://encyklo.pl/index.=Goppek_Jerzy.

GORCZEK Karol zob. ►Mastalerz Stanisław

gorsz-hubert

GORSZ Hubert (30 XII 1922, Dąb–28 VII 2001, Katowice), działacz sportowy; w 1953 roku założyciel sekcji piłki ręcznej Stali Kościuszko Chorzów; w 1958 wiceprezes, a w latach 1965–1992 prezes Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej w Katowicach, członek zarządu Polskiego Związki Piłki Ręcznej, organizator turniejów „O Puchar Śląska” (rozgrywanych od 1969 roku do dziś); organizator ME w piłce ręcznej grupy B w Katowicach.
Encyklopedia Chorzowa. Chorzów, Erdmannswille, Hajduki Dolne, Hajduki Górne, Królewska Huta, Maciejkowice, Nowe Hajduki, Pniaki, Szarlociniec, Wielkie Hajduki. Grzegorz Grzegorek (red.). Katowice 2009; W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej, Warszawa 2008.

GORYANOWICZ Ksawery (1890–1957, Wisła), inżynier, działacz sportowy, założyciel KS Związku Strzeleckiego „Strzelec” Katowice, prezes Śląskiego Okręgowego Związku Atletycznego Katowice (1936–1938) i jego sponsor; właściciel Biura Inżynierskiego SA (1931), budowniczy linii kolejowej i wiaduktów w Wiśle-Dziechcince i Wiśle-Głębcach; pochowany na cmentarzu katolickim w Wiśle.
A. Baran: 100 lat sportu zapaśniczego w Katowicach. Katowice 2005.

GORZELANY Franciszek (30 IX 1904, Krotoszyn–9 V 1977, Katowice), dziennikarz sportowy; powstaniec śląski; osobisty sekretarz Adama ►Kocura; jeden z prekursorów polskiego dziennikarstwa sportowego w Katowicach; pierwszy redaktor działu sportowego „Polski Zachodniej” (1928–1939); w czasie II wojny światowej więziony przy Montelupich w Krakowie; od 1945 roku pracownik „Trybuny Robotniczej”, współzałożyciel gazety „Sport” (1945); pochowany na cmentarzu parafialnym w Józefowcu; współautor książek: Piłka jest okrągła; 35 lat Śląskiego Okręgowego Związku Kolarskiego (1959); Czterdziestolecie KS Ruch Chorzów (1960).
B. Tuszyński: Bardowie sportu. Wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.

GOŚCIŁO Józef (31 V 1959, Suchowola – 10 XI 1995, Białystok) – kolarz, zawodnik KS „Ognisko” Białystok, CWKS „Legia” Warszawa, KKS „Gwardia” Katowice (1983–1989). Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. drużynowo (1983).
Leksykon 1466 najlepszych zawodniczek i zawodników w kolarstwie polskim 1919–2015. Red. B. Muszyński. Warszawa 2016.

GOWARZEWSKI Andrzej (19 VII 1945, Szopienice – 16 XI 2020) – dziennikarz sportowy, znawca i historyk piłki nożnej. Był reporterem i publicystą „Sportu” i „Sportowca” (od stanu wojennego w 1982 bez etatu), współpracownikiem radia, telewizji oraz pism polskich i zagranicznych; twórcą organizowanego do dziś rankingu najlepszych polskich lekkoatletów roku „Złote Kolce” (1970) oraz klasyfikacji w krajowym kolarstwie „Kryształowe Koło” (1976); korespondentem z letnich IO (1976, 980) oraz kolejnych 9 turniejów finałowych piłkarskich MŚ (od 1982) i 10 turniejów finałowych ME (od 1980), pierwszym polskim reporterem akredytowanym na Tour de France (1974). Od 1974 do 1990 autor i współautor 17 publikacji poświęconych głównie tematyce sportowej (szczególnie piłce nożnej) oraz reportaży. Był pomysłodawcą i realizatorem idei encyklopedii piłkarskiej, cyklicznych publikacji książkowych o futbolu, a także twórcą idei i założycielem wydawnictwa GiA w Katowicach. Wydał cykl książek „Encyklopedia piłkarska Fuji” (roczniki piłkarskie, historia mistrzostw świata, Europy i Ameryki Południowej, historia reprezentacji Polski, historia ligi polskiej, historia europejskich pucharów) oraz serii „Kolekcja klubów” (historia polskich klubów piłkarskich) – do czerwca 2018 ukazało się 86 tytułów. Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP), Międzynarodowego Stowarzyszenia Prasy Sportowej (AIPS) oraz IFJ (Międzynarodowego Stowarzyszenia Dziennikarzy), SARP-u (1969) oraz ZAiKS-u (1979). Wyróżniony nagrodami klubowymi Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1978, 1979) oraz w 1981 w konkursie „Złote Pióro” jako pierwszy dziennikarz z Górnego Śląska; laureat nagród literackich miast – Poznania (2003) i Krakowa (Krakowska Książka Miesiąca, 2006), a także GKKFiT (1980) oraz kilkunastu konkursów reporterskich (m.in. Arki Bożka); w konkursie „Wawrzyn Olimpijski 2016” nagroda-wyróżnienie Polskiego Komitetu Olimpijskiego za encyklopedie piłkarskie. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
„Sport” 2020, nr 270.

GÓRA Wilhelm Antoni (18 I 1916, Bytom – 21 V 1975, Duisburg), piłkarz, pomocnik, sporadycznie napastnik; zawodnik Strzelca Szarlej, Pogoń Katowice, Cracovii Kraków; Deutsche Turn Und Sport Gemeinde Krakau (1940); żołnierz 2. Korpusu PSZ na Zachodzie; aresztowany przez Rosjan w Szczecinie, zbiegł do Niemiec, gdzie osiedlił się w miejscowości Homberg koło Kassel, właściciel kawiarni; 16-krotny reprezentant Polski (1935–1939);. Uczestnik IO w 1936 i MŚ w1938 roku; osiągnięcia: 1(1–0–0) medal MP: 1 m. (1938)
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1, Ludzie 1918–1939. Współpr. Bożena Lidia Szmel. Katowice 2017.

GÓRALCZYK Feliks (16 VI 1950, Wyry – 14 I 1980, Wyry), hokeista na lodzie, zawodnik Fortuny Wyry (1966–1969) i Baildonu Katowice (1969–1972). W reprezentacji Polski rozegrał 35 spotkań i zdobył 19 bramek, uczestniczył w IO w Sapporo w 1972 roku oraz MŚ (1970, 1971 i 1972). Był jednym z najbardziej utalentowanych polskich hokeistów na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, jednak karierę sportową przerwała ciężka kontuzja (strata oka), którą odniósł podczas MŚ w 1972 roku. Był bratem Józefa ►Góralczyka i Roberta ►Góralczyka.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006; A. Steuer, Góralczyk Feliks w: Słownik biograficzny Ziemi Pszczyńskiej. Pszczyna 1994.

GÓRALCZYK Józef (3 XI 1938, Wyry – 18 V 1993), hokeista, zawodnik Fortuny Wyry (do 1964), Naprzodu Janów (1964–1968), reprezentant Polski, uczestnik MŚ 1959; brat Feliksa ►Góralczyka i Roberta ►Góralczyka.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

GÓRALCZYK Robert (21 III 1943, Wyry – 18 V 1984, Oświęcim) –hokeista na lodzie, trener; zawodnik: Fortuny Wyry (1955–1963), Legii Warszawa (1963–1965) i Baildonu Katowice (1966–1981). W 19 sezonach ligowych rozegrał 605 meczów (6. miejsce w ilości rozegranych meczów w historii polskiego hokeja) w których zdobył 188 bramek. Osiągnięcia: 6 (1–5–0) medali MP: 1 m. – 1964, 2 m. – 1965, 1973–1975. W reprezentacji Polski w latach 1965–1976 rozegrał 158 spotkań, zdobywając 26 bramek. Był uczestnikiem IO 1972 i 1976, MŚ (1966–1976), jednym z najdłużej grających obrońców w historii polskiego hokeja na lodzie (1955–1981), później trenerem – pracował w Unii Oświęcim. Zginął, według oficjalnego protokołu przekazanego przez milicję, w 1984 roku w wypadku samochodowym (a naprawdę został przypadkowo trafiony kulą wystrzeloną z milicyjnej strzelnicy, obok której przejeżdżał). Był bratem Józefa ►Góralczyka i Feliksa ►Góralczyka.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006; A. Steuer, Góralczyk Robert, [w]: Słownik biograficzny Ziemi Pszczyńskiej. Pszczyna 1994.

GÓRNIK Jerzy (9 VIII 1919 – ?), pływak, zawodnik KS Pogoń Katowice, (1934–1939), działacz Śląskiego Okręgowego Związku Pływackiego, przewodniczący kolegium sędziów (1950–1958, 1960–1962, 1973–1974), instruktor pływania; odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1951), medalem „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” (1972).
W. Klimontowicz: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998.

GÓRNISIEWICZ Lucjan (20 VI 1884, Biecz–2 III 1967, Warszawa), absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (1910), dr nauk prawnych; mjr Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-sowieckiej (1920), obrońca Przemyśla, dostał się do niewoli sowieckiej (w Ufie w Baszkirii), członek Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny; działacz organizacji niepodległościowych; pracownik Ministerstwa Sprawiedliwości w Warszawie, zatrudniony w Prokuratorii Generalnej RP (1922–1939) pracował w Gdańsku, Poznaniu, Katowicach. brał udział w wielu procesach sądowych, m. in. głośnym procesie cywilnym przeciwko Fryderykowi Habsburgowi, domagającemu się od Państwa Polskiego zwrotu dóbr Komory Cieszyńskiej o ogromnej wartości (dzięki wszechstronnemu i profesjonalnemu zaangażowaniu Górnisiewicza powództwo oddalono); właściciel kancelarii adwokackiej w Krakowie (1940–1945), zatrudniony w Prokuratorii Generalnej Ministerstwa Skarbu Delegatura w Katowicach (1945–1954), kierownik Wydziału Prawnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1954–?), wykładowca prawa cywilnego, handlowego i ubezpieczeniowego w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach. Działacz turystyczny, uczestniczył w reaktywowaniu Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Katowicach (1946), był jego prezesem (1947–1950), wiceprezesem (1951–); przewodniczącym komisji turystyki pieszej (1952–1954), komisji opieki nad zabytkami (1957–1960), przewodniczącym komisji krajoznawczej (1961–1967) przy Zarządzie Okręgu PTTK w Katowicach. Sporządził listę zabytków województwa katowickiego, przyczynił się do popularyzacji Jury Krakowsko-Częstochowskiej; pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
Słownik biograficzny prekursorów turystyki oraz działaczy PTT [Polskiego Towarzystwa Turystycznego] i PTTK. Warszawa 1988.

GÖRLITZ Emil Antoni, przydomek „Ślusarz”, (13 VIII 1903, Katowice–1990, Altenburg), piłkarz, bramkarz Preußen Kattowitz (1916–1922), Erster Fußball Club (1. FC) Katowice (1922–1924, 1927–1933), Pogoni Lwów (1924–1925), Edery Triest (1925–1927), Eintrachtu Altenburg (1934–1937); 8-krotny reprezentant Polski (1924–1925), uczestnik IO 1924 (rezerwowy bramkarz); 2 (1–1–0) medale MP: 1 m. (1925), 2 m. (1927).
B. Tuszyński: Leksykon olimpijczyków polskich 19242006. Wrocław {b. r.w.].

GÖRLITZ Józef (20 VII 1901, Katowice – 21 XI 1971, Eislingen k. Stutgartu), pseud. Jolo – piłkarz, pomocnik; trenował w klubach: „Preußen” Kattowitz, IFC Katowice (do 1934); występował w I lidze. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1927).
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

GRABANIA Roman (7 III 1908, Ciężkowice k. Chrzanowa –?) – kierownik bezpieczeństwa pracy i ratownictwa górniczego kopalni „Kleofas”, po 1945 organizator drużyn ratowniczych. Po zakończeniu II wojny światowej wskrzesił polski ruch sportowy w Załężu, założył KS Kopalnia Kleofas Załęże.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski, Wydział Ogólny, sygn, 447.

GRABIANOWSKI Stanisław (26 IV 1889, Śrem – 19 IV 1957, Kościan) – inż. górnictwa; w 1919 delegat Górnego Śląska do Naczelnej Rady Ludowej w Wielkopolsce; współpracownik Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej i Rządzącej oraz Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na Górnym Śląsku w zakresie górnictwa; w l. 1932–1939 właściciel Firmy Żelazohurt w Katowicach; w l. 1929–1934 członek Śląskiego Klubu Jazdy Konnej w Katowicach (czołowy specjalista w ujeżdżaniu w Polsce). Udekorowany Wielką Odznaką Jeździecką.
W. Kostuś: Grabianowski Stanisław (1889–1957). W: Polski słownik biograficzny. T. 8. Kraków 1959.

GRABOWSKI Henryk Piotr (19 X 1929, Czeladź – 4 III 2012, Czeladź) – polski lekkoatleta, skoczek w dal; zawodnik klubów: Górnik Czeladź (1949–1950), CWKS Warszawa (1951–1952), Górnik Mysłowice (1953), Górnik Zabrze (1954), Górnik Katowice (1955–1957) i CKS Czeladź (1958–1960). 23 razy bronił barw narodowych w meczach międzypaństwowych; uczestnik IO 1952, 1956. ME 1958; osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal ME – 2 m. w skoku w dal (1958); 2 (1–1–0) medale Międzynarodowych Igrzysk Sportowych Młodzieży (1957) – 1 m. w skoku w dal, 2 m.  w sztafecie 4 x 100 m; 7 medali (3–2–2) MP seniorów – 1 m. w skoku w dal (1952, 1956 i 1958), 2 m. w sztafecie 4 x 100 m (1951) i w skoku w dal (1957), 3 m. w skoku w dal (1955) i HMP – 3 m. w skoku w dal (1954); 8-krotny rekordzista Polski w skoku w dal (do 7,81 m w 1958 roku).
B.Tuszyński, H.Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 19242010. Warszawa 2010.

GRAŻYŃSKI Michał (12 V 1890, Gdów – 10 XII 1965, Londyn) – działacz niepodległościowy, społeczny i harcerski, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor filozofii i prawa, w l. 1926–1939 wojewoda śląski. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Był zaangażowany m.in. w przygotowania do plebiscytu na Górnym Śląsku jako członek Komendy Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Uczestniczył jako zastępca szefa sztabu Dowództwa Ochrony Plebiscytu w II powstaniu śląskim i jako szef sztabu grupy „Wschód” w III powstaniu śląskim. W trakcie akcji plebiscytowej i III powstania używał pseudonimu „Borelowski”. Po powstaniu Grażyński wrócił do pracy naukowej na UJ. Po przewrocie majowym został z poparcia Piłsudskiego wojewodą śląskim. Pełniąc tę funkcję szczególną wagę przykładał do rozwoju szkolnictwa, będąc jednocześnie kuratorem szkolnym nadzorującym Wydział Oświecenia Publicznego. Udało mu się wpłynąć na utworzenie w województwie: Instytutu Pedagogicznego, Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych oraz Wyższego Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych. Poparł inicjatywę utworzenia Muzeum Śląskiego, wspierał też m.in. Teatr Polski, teatry ludowe, Towarzystwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, Polskie Radio, przyczynił się do powstania Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego. Był prezesem Śląskiego Okręgu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, a także przewodniczącym Oddziału Śląskiego ZHP, z urzędu pełnił funkcję kierownika Wojewódzkiego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Katowicach. Amatorsko uprawiał hippikę, narciarstwo, tenis. Od 1939 przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii. W l. 1943–1945 ponownie pełnił służbę w Wojsku Polskim i po zakończeniu wojny został awansowany na podpułkownika. Zmarł tragicznie potrącony przez samochód; pochowany w Londynie.

GRĄDKOWSKI Aleksander (10 X 1916,Warszawa – 1978) – bokser, zawodnik klubu „Czechowice” Warszawa i Wojewódzkiego Milicyjnego Klubu Sportowego Katowice, 2-krotny reprezentant Polski (1945–1946), trener KS „Pogoń” Katowice, „Budowlani” Bytom, „Legia” Warszawa, „Stal” Stalowa Wola, działacz Polskiego Związku Bokserskiego. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. w wadze półśredniej (1946). Jeden z dwóch „bezdomnych” warszawskich pięściarzy sprowadzonych do Katowic przez ►Alojzego Moczko po zakończeniu okupacji.

grobert-walter

GROBERT Walter (2 VIII 1911, Dąb – 2 VII 1993, Katowice) – łyżwiarz figurowy (solista), lekarz stomatolog. Trenował w Śląskim Towarzystwie Łyżwiarskim Katowice, „Siemianowiczance” Siemianowice, „Stali” Katowice. Reprezentował Polskę na ME w 1936. Osiągnięcia: 5 (1–0–4) medali MP – 1 m. (1935), 3 m. (1933, 1949–1951). Był pierwszym w dziejach kultury fizycznej w Polsce łyżwiarzem, który na ME wystąpił w konkurencji solistów.
W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

GROELE Andrzej (8 XI 1913, Zator – [?]) – działacz Polskiego Związku Koszykówki – członek prezydium; absolwent AWF w Warszawie; organizator koszykówki żeńskiej w AZS Katowice. Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi.
60 lat AZS Katowice. Cz. 2: Wspomnienia. Katowice 2006.

GROS Jerzy Józef (21 II 1945, Chorzów – 17 I 2018, Knurów) – polski lekkoatleta, długodystansowiec; zawodnik KS „Baildon” Katowice, „Śląsk” Wrocław, „Start” Katowice, „Górnik” Zabrze; olimpijczyk (1976) w maratonie. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. w biegu na 10 km (1977). Dwukrotnie poprawiał najlepszy polski wynik w maratonie (do 2:13:05,0 w Fukuoce, 12 XII 1975). W 1975 sklasyfikowany na 10. miejscu w rankingu Track & Field News. Triumfator Maratonu Warszawskiego (1980). Pochowany na cmentarzu parafialnym św. Józefa Robotnika w Józefowcu.
H. Kurzyński i in.: Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1922–2011: konkurencje kobiece. Bydgoszcz 2011; H. Kurzyński i in.: Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920–2007: konkurencje męskie. Szczecin 2008; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu parafialnym św. Józefa Robotnika w Józefowcu; https://iknurow. pl/ category/sport-i-rekreacja.

GRUBY zob. ►Sidło Janusz

GRUDNIOK Barbara, zob. Barbara ►Czakon.

GRÜTZMANN Fryderyk (18 VIII 1905, Załęże – 23 XII 1941, KL Auschwitz) – krawiec; działacz kolarski; pierwszy prezes Związku Cyklistów i Motocyklistów Województwa Śląskiego (1923).
„I-szy [Pierwszy] Polski Rocznik Sportowy 1925”. Zestawił M. Orłowicz. Warszawa 1925.

GRYCHTOŁ Zygfryd (1908, Bielszowice – po 1986) – zapaśnik, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół II” Katowice. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. w wadze średniej (1934).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1878–1945. Katowice 1986.

GRYSZCZYK Bernard (13 XII 1931–4 XII 2012, Paderborn), dziennikarz, pracownik redakcji „Sport”, pod koniec lat 70. wyjechał do Niemiec, gdzie był cenionym współpracownikiem gazet sportowych, „Kickera” i „Sport Bild”; czynnie uczestniczył w transferach polskich piłkarzy do Niemiec (m.in. Mirosława Okońskiego).
https://sport.interia.pl/eksperci/news-zegnaj-bernard-zwariowany-dziennikarzu,nId,622713

GRYT Jerzy (24 VII 1921, Załęże – 27 V 2010, Mikołów) – zapaśnik w stylu klasycznym, olimpijczyk, zawodnik klubów: TG „Sokół” Załęże (1928–1935), „Biały Orzeł” Wełnowiec (1935–1937), TG „Sokół” II Katowice (1937–1939), RKS „Siła” („Związkowiec”, „Górnik”) Mysłowice (1947–1952), „Górnik Moj” Katowice (1953–1955), reprezentant Polski na IO w 1952, prezes Śląskiego Związku Zapaśniczego. Wcielony do Wehrmachtu, uczestniczył w II wojnie światowej; przeszedł do sowieckich oddziałów partyzanckich mjr. Koczara; przeszkolony na spadochroniarza, brał udział w wielu akcjach dywersyjnych na tyłach wojsk hitlerowskich. Po II wojnie światowej pracował jako kurier dyplomatyczny; napisał książkę Śląski James Bond. Wspomnienia (2005). Osiągnięcia sportowe: 1 (0–0–1) medal Igrzysk Środkowoeuropejsko- Bałkańskich – 3 m. w wadze średniej (1948); 7 (5–0–2) medali MP – 1 m. w wadze półśredniej (1947), w wadze średniej (1948, 1951, 1952) i drużynowo (1950), 3 m. w wadze średniej (1953, 1955). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1945) i Krzyżem Partyzanckim.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986

GRZBIELA Jan (24 I 1902, Wójtowa Wieś – 1 XII 1989, Bielsko-Biała) – harcerz, polityk. Po ukończeniu szkoły powszechnej został urzędnikiem w biurze Powiatowej Kasy Chorych w Gliwicach, gdzie w 1917 wstąpił do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1920 był członkiemk Polskiego Pogotowia Młodzieżowego, współtworzył drużynę harcerską im. Tadeusza Kościuszki działającą na ziemi gliwickiej; w XI 1920 został drużynowym z ramienia Inspektoratu Harcerskiego w Bytomiu. Walczył w III powstaniu śląskim; był komendantem Katowickiego Hufca Męskiego Związku Harcerstwa Polskiego (1923), współzałożycielem Harcerskiego Klubu Sportowego Katowice (1924) i Harcerskiego Klubu Narciarskiego Katowice (1925), komendantem Chorągwi Śląskiej Związku Harcerstwa Polskiego (1931–1935). W l. 1933–1935 pracował w Urzędzie Wojewódzkim Śląskim w Katowicach (w 1934 uzyskał dyplom absolwenta Wydziału Prawa i Administracji UJ); od 1935 pełnił obowiązki naczelnika gminy Piotrowice Śląskie, od 1936 gminy Hajduki Wielkie, a w 1939 został burmistrzem Tarnowskich Gór. W okresie okupacji hitlerowskiej przebywał w Krakowie; był pełnomocnikiem „Pasieki” (Kwatery Głównej Szarych Szeregów) na obszar górnośląski, opolski i cieszyński; przez rząd emigracyjny RP w Londynie został mianowany wojewodą opolskim (1942–1945). W l. 1945–1951 pracował jako wiceprezydent Bielska, był również wiceprzewodniczącym prezydium MRN (1956). Po 1950 zatrudniony w WRN w Opolu. W l. 1957–1969 był zastępcą przewodniczącego WRN w Katowicach. Sprawował m.in. funkcję prezesa Okręgu Śląskiego Polskiego Czerwonego w Katowicach, wiceprzewodniczącego Społecznego Komitetu Przeciwalkoholowego (1959–1969). W 1945 wstapił do Stronnictwa Demokratycznego – w l. 1957–1959 wiceprzewodniczący, w l. 1959–1970 przewodniczący organizacji w województwie katowickim, w l. 1962–1975 członek Zarządu Głównego SD. W 1969 wybrany na posła V kadencji Sejmu z okręgu katowickiego; po 1972 pełnił m.in. obowiązki wicewojewody bielskiego oraz przewodniczącego WRN w Bielsku-Białej. Opublikował Komentarz do prawa o postępowaniu administracyjnym (1937) oraz Komentarz do śląskiej ustawy o gminach wiejskich (1938). Odznaczenia: Krzyż Komandorski, Krzyż Oficerski i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Order Sztandaru Pracy, Złoty Krzyż Zasługi (1947), Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.
R. Hanke: Słownik demokratów śląskich. Biogramy działaczy Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim z lat 1937–1975. Katowice 1988.

GRZBIELA Józef (19 II 1910, Wójtowa Wieś – 8 XI 1963, Katowice) – pedagog, absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Mysłowicach, Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowany w Tajne Nauczanie, był więzniem obozów koncentracyjnych w Dachau i Gusen. Po 1945 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w liceach ogólnokształcących im. Adama Mickiewicza i Marii Curie-Skłodowskiej w Katowicach; kierował Studium Wychowania Fizycznego przy Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach (1958–1963). Założył MKS „Iskra” Katowice.

GRZESICZEK Marek (23 IV 1962, Pszczyna – 3 II 1988, Zawrat) – taternik, wspinacz skałkowy, członek Katowickiego Klubu Wysokogórskiego. Osiągnięcia: w 1986 pierwsze przejście Rysą Opozdy na Słonecznej Turni (pasmo skałkowe na Wyżynie Częstochowskiej). Zginął zasypany lawiną nad Zmarzłym Stawem Gąsienicowym podczas przejścia solowego od Świnicy.
Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Red. M. i J. Kiełkowscy. Katowice 2013; 50 lat Klubu Wysokogórskiego w Katowicach: 1949–1999. Księga jubileuszowa. Wybór i red. P. Kasprowski. Siemianowice–Katowice 2000; www.kw.katowice.pl/tinymce_uploads/dzieje.pdf.

GRZYWACZEWSKI Stanisław (14 V 1952 Wirek – 3 XII 2018, Ruda Śląska), piłkarz, pomocnik. Zawodnik klubów: Wawel Wirek, Szombierki Bytom (1969–1979), GKS Katowice (1979–1982, 31 spotkań, 2 bramki), BKS Stal Bielsko-Biała (1982), Szombierki Bytom (1983), Urania Ruda Śląska (1984); występował w reprezentacji Polski juniorów oraz młodzieżowej, po zakończeniu działalności zawodniczej pełnił funkcję asystenta trenera Szombierek Bytom i wieloletniego kierownika pierwszej drużyny, pracował również jako trener młodzieżowych zespołów Grunwaldu Ruda Śląska oraz Gwiazdy Ruda Śląska. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Rudzie Śląskiej-Wirku.
https://rudaslaska.com.pl/i,zmarl-stanislaw-grzywaczewski

GRZYWOCZ Maksymilian (3 V 1922, Zabrze – 22 XII 1982, Zabrze) – bokser, zawodnik RKS „Skra” Zabrze, „Piast” Gliwice, Koła Sportowego „Górnik” Katowice; w l. 1946–1950 reprezentant Polski. Osiągnięcia: 5 (5–0–0) medali MP – 1 m. w wadze koguciej (1946, 1947, 1948, 1949, 1950).
P. Osmólski: Leksykon boksu. Warszawa 1989.

GUTSFELD Hubert (1909 – ?) – tenisista KS „Baildon” i KS „Stal” Katowice. Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale MP – 1 m. w turnieju drużynowym (1950, 1952).

 


LEKSYKON LUDZI KATOWICKIEJ KULTURY FIZYCZNEJ I TURYSTYKI

WSTĘP

W leksykonie Ludzie katowickiej kultury fizycznej i turystyki zamieszczono wyłącznie notki biograficzne osób już nieżyjących związanych z kulturą fizyczną i turystyką urodzonych bądź działających w Katowicach (we współcześnie obowiązujących granicach). Celem zebrania i opracowania dotąd rozproszonych informacji jest zaspokojenie elementarnych potrzeb Czytelników, przede wszystkim zaś leksykon ma służyć pomocą tym, którzy interesują się historią śląskiego i katowickiego sportu i chcą poznać sylwetki ludzi mających trwałe już miejsce w galerii zasłużonych dla kultury fizycznej.

Przyjęta forma prezentacji ma dostarczyć podstawowych wiadomości o zasłużonych sportowcach, trenerach, działaczach i innych postaciach związanych z katowicką kultura fizyczną, tzn. niezbędnych danych biograficznych oraz uwag o działalności i osiągnięciach. W zwięzły sposób podano niezbędne informacje, pozwalające na szybkie skojarzenie sylwetki z epoką i określona dziedziną sportową. Treść biogramów została ograniczona do spraw najistotniejszych. W treści haseł uwzględniono przede wszystkim pionierskie dokonania w rozwoju dyscyplin sportowych, działalność w ogólnopolskich i regionalnych związkach sportowych (turystycznych), aktywność w zakładaniu sekcji i klubów sportowych oraz gniazd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a w informacjach o sportowcach ich osiągnięcia, takie jak: medale mistrzostw Polski i innych ważnych zawodów regionalnych i ogólnopolskich, osiągnięcia jako reprezentanta Polski (olimpijczyka, uczestnika mistrzostw świata, mistrzostw Europy i innych zawodów wysokiej rangi międzynarodowej).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł