K

 

KABUT Antoni (?), lekkoatleta, zawodnik KS Pogoń Katowice; osiągnięcia: 2 (0–0–2) medale MP – 3 m. w biegu na 5 km (1930, 1931).
A. Lasocki: Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 4, Warszawa 2021.

KACZMARCZYK Józef (2 V 2000, Siemianowice Śl. – ?), lekkoatleta, długodystansowiec, chodziarz; zawodnik Diany Katowice (1925), Polonii Warszawa; 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. w chodzie na 50 km (1931).
A. Lasocki: Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 4, Warszawa 2021.

KACZMARCZYK Zygmunt (30 V 1935, Mała Dąbrówka –1 VII 2018, Katowice) – łyżwiarz figurowy i kolarz, medalista mistrzostw Polski w obu dyscyplinach sportu, reprezentant Polski. Łyżwiarstwo uprawiał w klubach: ZS „Budowlani” Katowice (1954–1956), CWKS „Legia” Warszawa (1957–1959) i Katowicki Klub Łyżwiarski (1960–1961), w kolarstwie reprezentował „Gwardię” Katowice i „Legię” Warszawa. W l. 1957–1959 reprezentował Polskę na ME w łyżwiarstwie figurowym, występując z ►Barbarą Jankowską w parach sportowych. Osiągnięcia: 9 medali MP w łyżwiarstwie – soliści: (1955, 1957, 1958), pary sportowe (1957, 1958, 1959 – z ►Barbarą Jankowską, 1960 i 1961 – z ►Krystyną Wąsik), pary taneczne (1958 – z ►Hanną Dąbrowską); 3 (1–1–1) medale MP w kolarstwie – 1 m. w szosowym wyścigu drużynowym (1957 – z „Gwardią”), 2 m. w wyścigu przełajowym (1964), 3 m. w wyścigu indywidualnym ze startu wspólnego (1960); uczestnictwo w Tour de Pologne (1958–1964). Po zakończeniu kariery sportowej pracował jako trener; jego zawodniczki zdobyły 15 tytułów mistrzyń Polski w jeździe figurowej indywidualnie (►Grażyna Dudek – 1974–1978, ►Helena Chwila – 1979–1981, 1984, ►Mirella Gawłowska – 1983, 1985–1989).
„Sport” 2018, nr 155.

KACZMAREK Wiesław (23 X 1920, Łódź – 30 I 1976, Łódź) – działacz polityczny, dziennikarz, twórca powojennej prasy sportowej, wszechstronny publicysta. Do 1948 aktywista ruchu socjalistycznego (OMTUR, Polscy Socjaliści, PPS Lewica, PPS, organizacje konspiracyjne) w Łodzi, gdzie w 1945 doprowadził do reaktywowania „Przeglądu Sportowego”. Po usunięciu z działalności politycznej w l. 1949–1976 pracował w redakcji katowickiej gazety „Sport”. Odznaczony srebrnym (1945) i złotym (1946) Krzyżem Zasługi.
B. Tuszyński: Bardowie sportu. Wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.

KAJTEK zob. ►Zabłocki Wojciech

KAJZER-PIESIUR Rozalia (3 IX 1909, Zaborze – 14 VII 1977, Katowice) – pływaczka, pionierka pływania kobiecego w województwie śląskim, zawodniczka Towarzystwa Pływackiego „23” Giszowiec-Nikiszowiec (1923–1932). Reprezentantka Polski (1927–1929); uczestniczka IO (1928) i ME (1927). Osiągnięcia: 20 (13–7–0) medali MP (1925–1930) – 1 m.: 100 m st. dowolnym (1926, 1927), 400 m st. dowolnym (1927–1929), 100 m st, grzbietowym (1927), 200 m st. klasycznym (1925, 1926), sztafeta 5 x 50 m st. dowolnym (1927, 1928) sztafeta 4 x 100 m st. dowolnym (1927, 1930), sztafeta 3 x 100 m st. zmiennym (1930), 2 m.: 100 m st. dowolnym (1925), 200 m st. dowolnym (1928), 400 m st. dowolnym (1926), 1500 m st. dowolnym (1926, 1927), 200 m st. klasycznym (1929); 28-krotna rekordzistka Polski (1925–1929) – do 1,42,6 (1927) na 100 m st. dowolnym, do 3,39,0 (1929) na 200 m st. dowolnym, do 7,40,4 (1928) na 400 m. st. dowolnym, do 1,48,8 (1928) na 100 m st. grzbietowym, do 1,40,0 (1929) na 100 m st. klasycznym, do 3,46,0 (1928) na 200 m st. klasycznym. Pochowana na cmentarzu w Giszowcu.
A.W. Parczewski: 90 lat polskiego sportu pływackiego 1922–2012. Historia Mistrzostw Polski 1922–2012 – głównych (basen 50 m). Warszawa 2012; A. Steuer: Rozalia Kajzerówna (1909–1979). W: „Kronika Katowic”. T. 5. Katowice 1995; A. Steuer: Rozalia Kajzerówna (1909–1979). „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1990, z. 1, s. 117–118; A. Steuer: Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej. Red. A. Lysko. Pszczyna 1994; B. Tuszyński, H. Kurzyński: Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006. Warszawa 2007.

KALICIŃSKI Eugeniusz (23 X 1894, Kraków – 20 VI 1967, Katowice) – narciarz, trener i instruktor, mgr inż. górnictwa. Był żołnierzem 2. Pułku Strzelców Podhalańskich (1918), służył w Kompanii Wysokogórskiej w Zakopanem i w Tatrach (1919), m.in. jako instruktor narciarski. Walczył na froncie w 1920. W 1924 ukończył Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Należał do AZS Kraków (1918–1928), udzielał się (działacz i sędzia narciarski) w Śląskim Klubie Narciarskim (1926–1939, 1947), prowadził szkolenia narciarskie i wycieczki zbiorowe w Tatrach. W 1939 uczestniczył w wojnie obronnej Polski; potem przez Rumunię i Włochy dostał się do Anglii. W 1947 wrócił do Polski; przed i po II wojnie światowej pracował w górnictwie na Górnym Śląsku.
Z. Radwańska-Paryska, W. H. Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin 1995.

KALINOWSKI Janusz (31 VIII 1934, Wełnowiec – 25 XI 2007, Katowice) – wybitny działacz turystyczno-krajoznawczy, mgr ekonomii. W l. 1952–2007 był członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, w l. 1962–1975 wiceprzewodniczącym Komisji Górskiej Okręgu Katowickiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, w l. 1973–1981, 1997–2005 w Zarządzie Wojewódzkim PTTK (od 1999 członek Komisji Przewodnickiej ZG PTTK), przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej dla Przewodników Górskich przy Wojewodzie Śląskim, przewodnikiem turystyki górskiej, przewodnikiem beskidzkim, przewodnikiem terenowym, instruktorem przewodnictwa. Aktywnie działał w turystyce studenckiej: w Biurze Podróży i Turystyki Zrzeszenia Studentów Polskich Almatur, w Agencji Śląskiej Biura Wczasów, Podróży i Turystyki Zrzeszenia Studentów Polskich (od 1957); współorganizował I Ogólnopolski Rajd Studencki w Beskidach z metą w Wiśle (z udziałem ponad 1500 uczestników z całej Polski); był  współzałożycielem Akademickiego Klubu Turystycznego „Gronie” (kilkakrotnie pełnił też funkcję prezesa) i założycielem Koła Związku Górnośląskiego w Wełnowcu (1991). Autor przewodników turystycznych: Katowice i okolice (2 wyd.), Oberschlesisches Industriegebiet und Umgebung. Pochowany na cmentarzu w Wełnowcu.
Członkowie honorowi Towarzystwa Tatrzanskiego [!], Polskiego Towarzystwa Tatrzanskiego [!], Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Red. A. Gordon, E. Moszczyńska. Warszawa 2005.

KALUS Erwin (1 V 1918, Bielszowice – 1943) – łyżwiarz figurowy, członek sekcji łyżwiarskiej Szkolnego Koła Sportowego Miejskiego Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego w Katowicach, Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego w Katowicach (1933–1939), Zakopiańskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego (1939). W l. 1933–1934 wraz z siostrą (►Stefanią Kalus-Gniatkowską) przebywał w słynnej wówczas szkole łyżwiarskiej Engelmanna w Wiedniu, podnosząc sportowe kwalifikacje. Prócz łyżwiarstwa figurowego uprawiał kolarstwo w barwach KS „Ruch” Chorzów. Reprezentant Polski na MŚ (1937–1939) i ME (1936, 1938–1939). Osiągnięcia sportowe: 4 (2–0–2) medale MP – 1 m. pary sportowe (1937–1938), 3 m. pary sportowe (1934, 1935), 1 (1–0–0) medal MPJ – 1 m. soliści (1933); 1 m. w 1937 w szosowym wyścigu kolarskim zorganizowanym z okazji VIII Wszechpolskiego Zlotu „Sokoła” w Katowicach. W czasie II wojny skierowany na front włoski, zginął podczas próby dezercji do wojska polskiego.
W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

KALUS-GNIATKOWSKA Stefania (31 V 1920, Bielszowice – 19 VI 1985, Katowice) – łyżwiarka figurowa, uprawiała także lekkoatletykę, zawodniczka Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego (1931–1939), Zakopiańskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego (1939), Harcerskiego Klubu Sportowego Zakopane (1945–1946). Pierwotnie solistka, później (od 1933) występy w parach sportowych z Romanem Troszokiem. Występowała w rewii lodowej w Czechosłowacji, a od 1950 w Śląskiej Rewii Lodowej w Katowicach (tańce ludowe). Na przełomie l. 50. i 60 XX w. prowadziła łyżwiarską szkółkę dziecięcą przy Katowickim Klubie Łyżwiarskim (razem z bratem (►Erwinem Kalusem). Reprezentowała Polskę na MŚ (1937–1939) i ME (1936, 1938–1939). Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale MPJ – 1 m. solistki, 1 m. pary sportowe (1933), 4 (2–0–2) medale MP – 1 m. pary sportowe (1937–1938), 3 m. pary sportowe (1934, 1935). W barwach KS Pogoń Katowice była współautorką klubowego rekordu Śląska w sztafecie 4 x 100 m. Żona znanego piosenkarza Janusza Gniatkowskiego.
A. Steuer: Gniatkowska-Kalus Stefania (1920–1985). „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1993, nr 1; W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

KAŁEK zob. ►Dziwisz Karol

KANDZIA Edward (1883–1970) – działacz sportowy, pionier piłki nożnej w Wełnowcu, współzałożyciel KS „Orzeł” Dąb-Jozefowiec, członek Górnośląskiego Związku Piłki Nożnej.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

KANIEWSKI Edward (1952, Orle – 15 I 2020, Siemianowice), pseud. Kaniul – pedagog, nauczyciel historii, działacz Zarządu Miejskiego PTTK w Katowicach, prezes Koła Przewodników Miejskich i Terenowych w Katowicach, redaktor „Busoli Miejskiej”.

KANIUL zob. ►Kaniewski Edward

KAPOŁKA Andrzej (17 IX 1936, Katowice – 26 II 2001, Katowice) – sędzia hokeja na lodzie klasy międzynarodowej, uczestnik IO (1980); działacz Polskiego Związku Hokeja na Lodzie – przewodniczący (1992–2000) i wiceprzewodniczący (2000–2001) Wydziału Sędziowskiego, organizator szkolenia kadr sędziowskich; działacz Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie – sekretarz (1966–1976), szef wyszkolenia (1976–1984), wiceprezes (1991–1992), członek zarządu (1992–2001). Odznaczony Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.

KARAŚ Edmund (30 IX 1904, Bredenney – [?], Essen) – działacz niepodległościowy, dziennikarz sportowy, obrońca Lwowa, uczestnik I i III powstania śląskiego. Pracował jako redaktor działów sportowych gazet: „Polonia, „Express Sportowy”, „Siedem Groszy”, „Kurier Wieczorny”, był korespondentem tygodników: „Sport”, „Fußball”, „Kicker”, „Der Leichatletik”. Mieszkał w Katowicach przy ul. Powstańców 2.

KARLICZEK Joachim (31 X 1914, Katowice – 17 IV 1993, Ober-Ramstadt) – pływak, waterpolista, olimpijczyk, lekarz, stomatolog. Trenował w klubach:  Erster Kattowitzer Schwimmeverein (1929–1937) i „Posejdon” Berlin (1938–1945). W. l. 1930–1937 był reprezentantem Polski, w 1936 uczestniczył w IO. Osiągnięcia: 42 (36–5–1) medale MP (1930–1937), w tym 6 (5–1–0) medali w piłce wodnej, 36 (31–4–1) medali w pływaniu – 1 m.: 100 m st. dowolnym (1932, 1936), 200 m st. dowolnym (1932, 1934, 1936, 1937), 400 m st. dowolnym (1932–1934, 1936, 1937), 1500 m st. dowolnym (1932–37), 100 m st. grzbietowym. (1930–1937) oraz w sztafetach: 3x100 m stylem zmiennym. (1933, 1935), 4x200 m st. dowolnym. (1933–1936), 2 m.: 100 m. st. dowolnym (1933, 1935), 200 m. st. dowolnym (1933, 1935), 400 m. st. dowolnym (1935), 3 m.: 400 m. st. dowolnym (1930). 18-krotnie ustanowił rekord Polski, np. 400 m st. dowolnym do 5.15,8 (1936); 1500 m st. dowolnym do 21.43,0 (1936); 100 m st. dowolnym do  2.44,0 (1936).
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. [Warszawa 2010].

KARUGA Wincenty (1905, Królewska Huta – 1961, Bytom) – nauczyciel m.in. w Gimnazjum Humanistycznym w Katowicach i szkole podstawowej w Załęskiej Hałdzie; działacz sportowy. Był kierownikiem Wydziału Sportu w Stowarzyszeniu Młodzieży Polskiej i w Oddziałach Młodzieży Powstańczej; prowadził także działalność organizacyjną w polskim ruchu sportowym na Śląsku Opolskim; w l 1939–1944 był dyrektorem Biur Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Piotrkowie Trybunalskim. Po 1945 objął funkcję wicestarosty w Bytomiu, a potem starosty w Nysie; represjonowany – pracował w kopalni „Rozbark”; w l. 1957–1961 poseł do Sejmu. Autor pracy Organizacja Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na Górnym Śląsku.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski. Wydział Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych, sygn. K-74; Encyklopedia Chorzowa: Chorzów, Erdmannswille, Hajduki Dolne, Hajduki Górne, Królewska Huta, Maciejkowice, Nowe Hajduki, Pniaki, Szarlociniec, Wielkie Hajduki. Red. G. Grzegorek. Katowice 2009.

KARWICKI Rajmund (15 VIII 1906, Szopienice – 9 II 1979, Mysłowice) – szermierz, olimpijczyk. Trenował w: Policyjnym Klubie Sportowym (1936–1939), KS „Pogoń” (1945–1948) i KS „Górnik” Katowice (1949–1952). W l. 1936–1948 był reprezentantem Polski; 2-krotnie wystąpił na IO (1936, 1948). Osiągnięcia: 2 (1–1–0) medale DMP: 1 m. (1935), 2 m. (1948) w szpadzie. Pracował jako trener (wraz z ►Adolfem Czypionką) w KS „Górnik” (GKS) Katowice, a jego wychowankami byli: M. Lachowski, H. Zimoch, U. Koch, S. Julito i K. Reychman.
B. Tuszyński: Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006. Wrocław[ b.r.w.].

KASZPER Józef (16 III 1923, Jaworze Śląskie – 17 XI 2012, Jaworze Śląskie) – pracownik Zakładów Drzewnych Przemysłu Węglowego w Katowicach, założyciel sekcji saneczkowej Śląskiego Klubu Sportowego „Górnik” Katowice (GKS Katowice). Zasiadał w zarządzie Śląskiego Związku Sportów Saneczkarskich (w l. 60. XX w. jego prezes); był członkiem Komitetu Organizacyjnego 20-lecia Śląskiego Okręgowego Związku Sportów Saneczkowych.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Katowice Wydział Organizacyjny, sygn. 3416, 3419; pismo USC Katowice z 21 VII 2017 w MHK.

KASZPER Tadeusz (6 IX 1906, Michałkowice – 18 XI 1984, Katowice) – działacz polityczny (członek PPR i PZPR), wykładowca, absolwent Wydziału Filozofii UJ w Krakowie, nauczyciel; więzień obozów hitlerowskich: Dachau, Gusen. Był związany z Katowicami: pracował w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Adama Mickiewicza (1945–1949), był kierownikiem i dziekanem Wydziału Studium Przygotowawczego (1949–1953), wykładowcą historii w Wyższej Szkole Ekonomicznej (1953–1954), prezesem Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, wykładowcą historii na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej (1958–1968) i na Uniwersytecie Śląskim (1968–1972). Przyczynił się do założenia Katowickiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (1950); był członkiem Komisji Sportu i Turystyki przy KC i KW PZPR. Odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi, Medal X-lecia Polski Ludowej.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sygn. 1416; Non omnis moriar. Zmarli pracownicy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1968–2008. Red. A. Barciak. Katowice 2008.

KASZTA Roman (2 VII 1920 – 7 I 1974, NRD), lekkoatleta, płotkarz; zawodnik Pogoni Katowice; reprezentant Polski (1 mecz, 1939); osiągnięcia: 2 (0–1–1) medale MP w biegu na 400 m ppł – 2 m. (1939) i 3 m. (1938).
A. Lasocki, Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 3, Warszawa 2021.

KATRYNIOK Erwin (9 V 1918, Królewska Huta – 22 IV 1975, Chorzów), piłkarz, lewoskrzydłowy, obrońca, wychowanek KS Słowian Zawodzie, występował w barwach 1FC Katowice, AKS Chorzów (w barwach tego klubu występował w I lidze); reprezentant Śląska, nauczyciel zawodu w szkole zawodowej Huty „Kościuszko” w Chorzowie.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. Ludzie 1918–1939, t. 1. Współpr. B. Szmel. Katowice 2017.

KAWALA Felicjan (1937 – 16 II 2005, Cigacice k. Zielonej Góry) – instruktor pilot samolotowy i szybowcowy I klasy; instruktor lotniczy w Centrum Wyszkolenia Lotniczego w Krośnie; zawodnik Aeroklubu Śląskiego – akrobata samolotowy; od 1961 reprezentant Polski – członek Narodowej Kadry w Akrobacji Samolotowej. Wspólnie z Edmundem Mikołajczykiem i Bogusławem Januszewskim z Aeroklubu Gliwickiego tworzyli zespół akrobacyjny „Śląsk”, zdobywając I m. w Ogólnopolskich Zawodach w Akrobacji Zespołowej (1966), II m. w 1967 w Warszawie, III m. (1968–1969). Osiągnięcia: finalista mistrzostw świata w akrobacji samolotowej ( 1970); 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. (1972). W 1973 odszedł do Zespołu Usług Agrolotniczych.

KAZIMIERZ NEMEDYŃSKI zob. ►Karuga Wincenty

KAŹMIERCZAK Edmund (1897, Szopienice – 1958, Katowice) – prawnik, działacz turystyczno-sportowy; członek Towarzystwa Turystycznego Beskid w Katowicach (1922–1924), członek Komisji Górskiej i prezes Górnośląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Katowicach (1925–1939, 1945–1950), współinicjator Śląskiego Klubu Narciarskiego (1928–1939, 1945–1950) i Klubu Wysokogórskiego w Katowicach (1949), członek zarządu Śląskiego Klubu Lekkoatletycznego (orędownik przejęcia i odbudowy zdewastowanych w czasie II wojny światowej schronisk turystycznych na Kopie Biskupiej i Skrzycznem), wiceprezes Zarządu Okręgu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Katowicach (1950–1958). Miał duże zasługi w dziele znakowania szlaków turystycznych w Beskidzie Śląskim; jego nazwiskiem nazwano schronisko PTTK na Równicy; znakowany zielonym kolorem szlak turystyczny wiodący z Brennej do schroniska na Równicy nazwano jego imieniem, również schronisko PTTK na Równicy nosiło jego imię. Był właścicielem willi zaprojektowanej przez Tadeusza Michejdę przy ul. Bratków 4 w Katowicach. Brat ►Leona Kaźmierczaka.
Słownik biograficzny prekursorów turystyki oraz działaczy PTT [Polskiego Towarzystwa Turystycznego], PTK [Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego] i PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego]. Warszawa 1988; „Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego” 1929, nr 33.

KELLER Antoni (1 XI 1900, Wilamowice – 1 VI 1956, Kraków) – aktywny działacz sportowy w klubach Rudzkiego Gwarectwa Węglowego, inż. górnictwa, absolwent AGH w Krakowie. Początkowo udzielał się w KS „Slawia” Ruda Śląska, od 1937 w KS Dąb” Katowice. Reprezentował Kopalnię „Eminencja” w Radzie Protektoratu tego klubu. Był prezesem Śląskiego Związku Bokserskiego (1936–1937) i członkiem Zarządu Śląskiego Okręgowego Związku Atletycznego. Po 1945 ceniony pracownik Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach, specjalista od tąpnięć górniczych.
A. Steuer: Z dziejów rudzkiego sportu. Ruda Śląska 2004; A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

KESSNER Konrad (26 XI 1911, Dąb – 18 III 1991, Olkusz), piłkarz Dębu Katowice, Baildonu Katowice, Stali Katowice, Hejnału Katowice; występował w I lidze (1936) w barwach KS Dąb Katowice; członek szerokiej kadry olimpijskiej na igrzyska olimpijskie w1936 roku.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. Ludzie 1918–1939, t. 1. Współpr. B. Szmel. Katowice 2017.

KĘSA Antoni (3 VI 1894, Świątniczki k. Poznania – 11 XI 1937, Katowice) – działacz niepodległościowy i turystyczny. Sprawował funkcję szefa Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Opolu, uczestniczył w III powstaniu śląskim. Należał do współzałożycieli Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego Oddział Katowice (1924), z polecenia którego wchodził w skład Wojewódzkiej Rady Turystyki Województwa Śląskiego. Był inicjatorem budowy 2 schronisk w Beskidach, domu wycieczkowego w Zakopanem. Zarządzał szpitalem Kasy Chorych Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych w Świętochłowicach. Wchodził w skład Zarządu Głównego Związku Więźniów Niepodległościowych na Województwo Śląskie.
E. Wieczorek: Szkice z dziejów turystyki i krajoznawstwa na Górnym Śląsku. Katowice 2007.

KIEŁPIŃSKI Tadeusz (9 X 1937–29 V 1973, Wrocław), siatkarz, zawodnik KS Górnik 1920 Katowice, reprezentant Polski (1959–1960); osiągnięcia: 3 (0–2–1) medale MP – 2 m. (1960, 1961), 3 m. (1959), zginął w wypadku samochodowym; pochowany we Wrocławiu-Osobowicach.
K. Metzner: Osiemdziesiąt lat polskiej siatkówki. Od przebijanki do Ligi Światowej. Olsztyn 2002; „Sport” 1973, nr 43; strona internetowa Zarządu Cmentarzy we Wrocławiu.

KIEROT Jerzy Paweł (10 I 1916, Dąb – 1990, Katowice), pseud. Gary, Szmert – piłkarz; zawodnik KS „Dąb” Katowice (1931–1939), „Baildon” Katowice (1945–1948), „Hejnał” Kęty (1948); w 1936 występował w I lidze.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

KINOWSKI Stanisław (6 XI 1912, Düsseldorf – 24 I 1977, Katowice), piłkarz, lewy obrońca; zawodnik Pogoni Katowice, AKS Chorzów, Polonii Karwina, po II wojnie światowej – kapitan sekcji piłkarskiej Pogoni Katowice; występował w I lidze w barwach AKS Chorzów (1936–1939).
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. Ludzie 1918–1939, t. 1. Współpr. B. Szmel. Katowice 2017.

KISIEL Marek (1950, Będzin – 30 III 2014), działacz siatkarski, prezes Śląskiego Związku Piłki Siatkowej, przewodniczący wydziału ds. młodzieży Polskiego Związku Piłki Siatkowej, działacz samorządowy; pracował w komisji sportu, dzieci i młodzieży Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu w Katowicach, prowadził reprezentację Polski kadetów, której członkowie (już jako juniorzy) zdobywali złote medale mistrzostw Europy i świata; w 2004 roku został prezesem Śląskiego Związku Piłki Siatkowej. Polski Związek Piłki Siatkowej organizuje ogólnopolskie mistrzostwa w minisiatkówce im. Marka Kisiela o Puchar Kinder Joy of Moving (M. Kisiel był współtwórcą tych zawodów)
https://www.pzps.pl/pl/zwiazek/patronaty/216-temp/6796-zmarl-marek-kisiel-prezes-slaskiego-zwiazku-pilki-siatkowej

KLAROWICZ Jerzy (12 III 1901, Katowice – po 1939) – w l. 30. XX w. zawodowy bokser; działacz bokserski, w 1923 był – wraz z Jerzym Rieschke i Henrykiem Bregułą – współtwórcą sieci prywatnych klubów bokserskich w woj. śląskim (należały do niej: „Prywatny” KS Katowice, „Boxing Club” Królewska Huta i Pentsching Club Nowy Bytom), które zorganizowały I śląskie mistrzostwa w boksie (1923).
AKAD, zesp. 50, sygn 1437; https:// www. facebook. com/http: //roybox. 098. pl/ index.php ?option =com_ content&view=category&layout=blog&id=132&Itemid=175.

KLIMONTOWICZ Krzysztof (1 IX 1954, Wałbrzych – 2001), koszykarz, zawodnik KS Baildon (1971–1973), AZS Katowice (1973–1977), Pogoni Nowy Bytom, Rozwoju Katowice, absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Katowicach, trener Pogoni Nowej Bytom (1977–1978), Rozwoju Katowice (1978–1991), kadry narodowej juniorów (1998), syn Waleriana ►Klimontowicza, bratanek Zbigniewa ►Klimontowicza.
W. Klimontowicz: Rozwój sekcji koszykówki klubu sportowego „Pogoń” Ruda Śląska w latach 1951–2001. Fakty, ludzie, wydarzenia. Ruda Śląska 2001.

KLIMONTOWICZ Walerian (6 II 1930, Kowno – 17 IV 2019, Katowice [?]), pseud. Walek – koszykarz, m.in. zawodnik KS „Start” Katowice (1953–1956); dr nauk o wychowaniu fizycznym; w okresie okupacji hitlerowskiej działał w ruchu oporu (Armia Krajowa) na Kowieńszczyźnie. Był wychowawcą dzieci i młodzieży (wykładowcą w Technikum Wychowania Fizycznego, Studium Nauczycielskim WF, Filii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach, Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach, Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach); działaczem sportowym (m.in. wiceprezesem Klubu Olimpijczyka w Katowicach); trenerem klasy mistrzowskiej w MKS „Zryw” Katowice, KS „Baildon” Katowice; wieloletnim pracownikiem Wojewódzkiej Federacji Sportu, wicedyrektorem Wydziału Kultury Fizycznej przy Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach; historykiem śląskiego sportu (autor publikacji: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998; Rozwój sekcji koszykówki klubu sportowego „Pogoń” Ruda Śląska w latach 1951–2001. Fakty, ludzie, wydarzenia. Ruda Śląska 2001; Ruch olimpijski na terenie Śląska i Zagłębia (leksykon). Olimpijczycy 1924–1994. Katowice, 1996). Mieszkał w Ligocie (dzielnicy Katowic). Pochowany na Cmentarzu w Bieruniu Starym. Brat ►Zbigniewa Klimontowicza.
W. Klimontowicz: Rozwój sekcji koszykówki klubu sportowego „Pogoń” Ruda Śląska w latach 1951–2001. Fakty, ludzie, wydarzenia. Ruda Śląska 2001; https://slzkoszpl/aktualnosci/n/42039; www.federacja.net.pl.

KLONOWSKI Czesław (14 VII 1916 Runte, Westfalia – [?]) – działacz AZS Katowice, od 1973 członek Zarządu Środowiskowego AZS w piłce ręcznej i hokeju na trawie; organizator ośrodka hokeja na trawie na Koszutce w Katowicach.

KLOZA Zygmunt (23 II 1932 – ?) – szachista; zawodnik KS „Start” Katowice; kandydat na mistrza krajowego (1956). Osiągnięcia: 10 (1–3–6) medali MP – 1 m. (1958), 2 m. (1957, 1959, 1965), 3 m. (1955, 1956, 1960, 1965, 1968, 1970).
http://www.szachypolskie.pl.

KLUBA Maria z d. Zowada (5 VIII 1912, Chorzów – 14 VI 2013, Katowice), działaczka gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Załężu (m.in. naczelniczka). W 1948 była jedną ze współorganizatorek Śląskiego Związku Gimnastycznego w Katowicach i jego sekretarzem (na przełomie l. 50.–60. XX w.), a od 1957 członkiem Prezydium Polskiego Związku Gimnastycznego; jako sędzia klasy międzynarodowej uczestniczyła w XVII Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie w 1960 roku; przewodnicząca komisji sędziów gimnastycznych dla kobiet przy Polskim Związku Gimnastycznym, współorganizatorka masowych pokazów gimnastycznych.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Katowice Wydział Organizacyjny, sygn. 1416; G. Bielec: Lata świetności i upadku polskiej gimnastyki sportowej w PRL (1945–1989). Rzeszów 2012; pismo USC Katowice z 7 II 2018 w MHK.

KLUBA Paweł (18 VI 1902, Kielcza – 15 IV 1956, Katowice), działacz sportowy; w 1919 założył Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Kielczy; od 1926 działał w Katowicach. W l. 1926–1928 zasiadał w zarządzie Kolejowego Klubu Sportowego w Katowicach; od 1928 kierował sekcją lekkoatletyczną tego klubu; od 1931 skarbnik Kolejowego Przysposobienia Wojskowego; w l. 1934–1939 kierownik sekcji piłki nożnej; od 1945 wiceprezes KS Związku Zawodowego Kolejarzy Katowice; w 1946 wiceprzewodniczący Wydziału Gier i Dyscypliny Śląskiego Związku Piłki Nożnej w Katowicach. Mieszkał przy ul. Pawła 7.
APK, zesp. Okręgowy Związek Piłki Nożnej w Katowicach, sygn. 16; pismo USC Katowice z 28 XI 2017 w MHK.

KLUKOWSKI Franciszek (5 XI 1916, Wełnowiec – 28 VIII 1978, Tychy), pseud. Francek – szczypiornista. Trenował w KS „Pogoń” Katowice (1934–1939) – przez wiele lat najlepszy w tej dyscyplinie sportu napastnik w Polsce. Uprawiał także lekkoatletykę – dziesięciobój (Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej w Brynów – działający przy Katedrze), był piłkarzem (Pocztowe Przysposobienie Wojskowe Katowice), hokeistą na lodzie – obrońca (KS „Pogoń” Katowice). W l. 1935–1938 występował jako reprezentant Polski w szczypiorniaku, m.in. na MŚ (1938). Po 1945 działacz bokserski. Brat ►Jana Klukowskiego.
Materiały do dziejów KS „Pogoń” Katowice w zbiorach MHK; A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010.

KLUKOWSKI Jan (26 VII 1911, Dąb – 20 VIII 1978, Katowice) – działacz sportowy, członek Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej w Brynowie (lekkoatleta, sprinter); współzałożyciel (1931), kierownik oraz kronikarz sekcji szczypiorniaka w KS „Pogoń” Katowice. Od 1934 był związkowym sędzią piłki ręcznej. Po zakończeniu II wojny światowej działacz Śląskiego Okręgowego Związku Bokserskiego. Brat ►Franciszka Klukowskiego.
A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010.

KLUKOWSKI Tadeusz (12 VII 1911, Józefowiec – 20 V 1986, Katowice) – piłkarz, zawodnik KS „Orzeł” Wełnowiec (1927–1939 i 1945–1947). Należał do organizatorów sportu w Oddziałach Młodzieży Powstańczej w Wełnowcu. W 1939 w kampanii wrześniowej; potem przebywał na emigracji we Francji, gdzie w obozie Pirmasens organizował życie sportowe. W l. 1946–1948 pełnił obowiązki wiceprezesa KS „Orzeł” Wełnowiec.
APK, zesp. Okręg Śląski Polskiego Związku Piłki Nożnej, sygn. Kat 87a.

KŁODA Roman (9 VIII 1914, Dąb – 1939/1945) – piłkarz, napastnik; zawodnik KS „Dąb” Katowice (1933–1938), WKS „Śmigły” Wilno (1938–1939); w l. 1936–1937 występował w I lidze piłki nożnej. Poległ w czasie II wojny światowej.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

KNAPCZYK Jan Paweł (27 XI 1907, Katowice – 24 IV 1978, Katowice) – piłkarz, pomocnik; zawodnik IFC Katowice; 12 razy wystąpił w I lidze. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. (1928).
A.Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. T. 1: Ludzie. 1918–1939. Katowice 2017.

KNAPIK Klara (11 IX 1932, Świętochłowice – 28 X 2015, Łobez) – szachistka, mistrzyni krajowa (1957). Osiągnięcia: 5 (2–1–2) medali MP – 1 m. drużynowo (1955, 1958), 2 m. indywidualnie (1957), 3 m. drużynowo (1956) i indywidualnie (1957).
https://www.szachypolskie.pl.

KNYCIŃSKI Franciszek (21 VI 1914, Wrocław – 4 XII 1976, Katowice), hokeista na lodzie; zawodnik Śląskiego Klubu Hokejowego w Katowicach, Dębu Katowice, po 1945 Baildonu Katowice; jeden z najlepszych hokeistów w pionierskim okresie tej dyscypliny na Górnym Śląsku, reprezentant Śląska.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

KOBIELA Teodor (1924–1 XII 1973), naczelny mechanik kopalni „Wieczorek”; prezes GKS Naprzód Janów; zmarł tragicznie; pochowany został na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
„Sport” 1973, nr 277; inskrypcja nagrobna na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.

KOBIELSKA Genowefa zob. ►Cejzikowa (Kobielska, Zimnochowa) Genowefa

KOBYLIŃSKI Stanisław (27 IX 1872, Kijew na Pomorzu – 14 V 1937, Katowice) – działacz niepodległościowy, prawnik. Był założycielem Towarzystwa Naukowego Akademików Polaków na Uniwersytecie w Berlinie oraz aktywnym działaczem Towarzystwa Akademików „Concordia” w Berlinie. W l. 1907–1922 mieszkał w Zabrzu – obrońca represjonowanych przez Niemców członków polskich organizacji: Towarzystwa Katolickiego Mężów i Młodzieńców z Zabrza, Biskupic i Rudy Śląskiej; prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zabrzu (1908). Działał w Stronnictwie Polskim na Śląsku, należał do założycieli Rady Ludowej i Rady Żołnierskiej (1918); wspólnie z Edwardem Rybarzem zorganizował Centralne Biuro Informacyjne dla Koalicji, informujące uczestników konferencji w Wersalu o faktycznym położeniu ludności polskiej na Górnym Śląsku (1919); był doradcą technicznym w Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, prezesem V Okręgu Dzielnicy Śląskiej Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1919 został wybrany z listy polskiej do Rady Miejskiej w Zabrzu (1919); wszedł w skład polsko-niemieckiej komisji granicznej do podziału Górnego Śląska (1922). W 1923 przeniósł się do Katowic – adwokat, notariusz, aktywny działacz chrześcijańskiej demokracji, Narodowego Związku Powstańców i Żołnierzy, Związku Obrońców Śląska, Towarzystwa Teatru Polskiego, Oddziału Katowickiego Związku Adwokatów Polskich. Z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji był członkiem Tymczasowej Śląskiej Rady Wojewódzkiej i wiceprzewodniczącym Rady Miejskiej w Katowicach. Pełnił funkcję prezesa Dzielnicy Śląskiej Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” (1922– 1923) i członka zarządu (1925–1926); był senatorem Rzeczpospolitej Polskiej (1930–1934). Jest patronem jednej z ulic Katowic.
A. Steuer: Kobyliński Stanisław. W: Patronowie katowickich ulic i placów. Red. U. Rzewiczok. Katowice 2011.

KOCOT Karol (2 XII 1915, Tarnowskie Góry – 27 V 1995, Katowice) – lekkoatleta – specjalista rzutu młotem; do 1939 zawodnik Towarzystwa Gimastycznego „Sokół” Tarnowskie Góry, po 1945 – „Kolejarza” Katowice, od 1951 – „Kolejarza” Tarnowskie Góry. Osiągnięcia: 2 (1–1–0) medale MP – 1 m. (1947), 2 m. (1937) w rzucie młotem.
H. Kurzyński [i in.] Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920-2007 : konkurencje męskie , Szczecin 2008; H. Kurzyński, D. Grinberg [i in], Polska lekkoatletyka w latach 1945-1960. [T. 1] , Warszawa : 2014.

KOCUR Adam (1 V 1894, Kuźnia Raciborska – 12 I 1965, Frankfurt n. Menem) – polski powstaniec, działacz narodowy, społeczny i sportowy, polityk, duchowny, prezydent Katowic. Jako uczeń gimnazjum w Raciborzu był członkiem kółka im. Tomasza Zana i Klubu Wioślarskiego; podczas studiów teologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim należał do organizacji „Zet”; w l. 1914–1918 został powołany do armii niemieckiej; w 1918 był dowódcą batalionu w powstaniu wielkopolskim, a potem oficerem I Pułku Strzelców Bytomskich; brał udział w II i III powstaniu śląskim; służąc w Policji Plebiscytowej Górnego Śląska, 2–3 V 1921 rozbrajał jej niemieckich członków; organizował żandarmerię powstańczą; dowodził grupą taktyczną w I Katowickim Pułku Powstańczym. W l. 1922–1926 studiował prawo na UJ w Krakowie. Od 2 XII 1926 do 17 VII 1928 był komendantem głównym Policji Województwa Śląskiego. W 1928 uzyskał doktorat w Krakowie i został prezydentem Katowic (pełnił tę funkcję do 3 IX 1939) – był wykonawcą polityki budowlanej wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego, za jego rządów miasto otrzymało wystrój europejski. Był posłem do Sejmu Śląskiego II–IV kadencji, aktywnym działaczem społecznym: Związku Powstańców Śląskich, Polskiego Związku Zachodniego, Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, Towarzystwa Walki z Gruźlicą i sportowym: prezes Śląskiego Klubu Narciarskiego w Katowicach (1928–1939), Polskiego Towarzystwa Atletycznego w Katowicach (1930–1939), delegat Polski do władz międzynarodowej federacji podnoszenia ciężarów, wiceprezes Polskiego Związku Narciarskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym przewodniczył Śląskiemu Towarzystwu Wystaw i Propagandy Gospodarczej, a także sprawował mecenat nad kulturą, m.in. sponsorował pierwszy film dokumentalny o Katowicach (Stolica Śląska – Katowice), do Parku Kościuszki sprowadził zabytkowe obiekty: kościółek drewniany p.w. Michała Archanioła i spichlerz z Gołkowic, udzielał wsparcia finansowego szkolnictwu polskiemu w rejencji opolskiej. Był inicjatorem i przewodniczącym komitetu budowy polskiego stadionu narodowego, którego projekt był gotowy w 1939 (plan budowy pokrzyżowała niemiecka agresja na Polskę). Od 3 IX 1939 uchodźca wojenny (Rumunia, Węgry, od II 1940 Francja – walczył nad Sommą, od VI 1940 w Wielkiej Brytanii – dowódca obrony wybrzeża). W 1942 wystąpił z służby wojskowej, w 1945 został odkomenderowany do Niemiec, opiekował się więźniami politycznymi; pracował w UNRRA. W 1949 podjął studia teologiczne na Gregorianum w Rzymie, a 22 XII 1951 otrzymał święcenia kapłańskie w Bazylice św. Jana na Lateranie. Pracował w polskiej parafii w Rosenheim, był notariuszem wikariusza generalnego w Frankfurcie nad Menem, od 1957 kapelanem Związku Harcerstwa Polskiego na Republikę Federalną Niemiec, od 1964 kanonikiem i tajnym szambelanem Ojca św. Pawła VI. Jego imieniem została nazwana ulica w Katowicach-Szopienicach oraz Zespół Szkół Zawodowych nr 3 w Katowicach. Ordery i odznaczenia: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych, Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Wielkopolski Krzyż Powstańczy.
D. Sieradzka: Prezydent Katowic w latach 1928–1939 Adam Kocur. Katowice 1992; A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.

KOCZYBA Emanuel (20 IX 1933, Katowice – 10 VII 2001, Warszawa) – łyżwiarz figurowy (solista, pary w tańcach na lodzie). Trenował w klubach: „Górnik” Katowice (do 1954), „Budowlani” Katowice (1954–1956), Katowicki Klub Łyżwiarski (1957), „Ogniwo” Warszawa (1958–1962); był partnerem łyżwiarskim Krystyny Wąsik (1954–1956), Elżbiety Stankiewicz (1959–1962). Wystąpił jako reprezentant Polski na ME (1955, 1959, 1960) i AMŚ (1956). Osiągnięcia: 6 (5–1–1) medali MP: 1 m. soliści (1956), tańce (1959–1962), 2 m. soliści (1954), 3 m. pary (1956). W l. 1962–1969 był trenerem kadry narodowej. Mąż łyżwiarki E. Kościk.
W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

KOERNER Edward Antoni Franciszek (5 II 1901, Wadowice – 1940, Lasek Katyński) – sędzia wojewódzki w Katowicach, szermierz, działacz sportowy. Trenował w Śląskim Klubie Szermierczym (1928–1930) i Pierwszym Śląskim Klubie Szermierczym w Katowicach (1931–1939); był kandydatem na IO w 1940. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal IMP: 3 m. floret (1938); w DMP 1 srebrny medal w szabli w barwach reprezentacji Śląska (1939). Pełnił funkcję wiceprezesa i prezesa Pierwszego Śląskiego Klubu Szermierczego Katowice (1939), był członkiem Zarządu Okręgowej Komisji Szermierczej w Katowicach (1936), kapitanem sportowym Śląskiego Okręgowego Związku Szermierczego w Katowicach. W 1939 służył jako dowódca plutonu strzeleckiego 12 Pułku Piechoty, wzięty do niewoli sowieckiej i rozstrzelany.
B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej, 1939–1945. Warszawa 1999.

KOLARZ Wildebald (13 VIII 1913, Dąb – 24 IX 1974, Herne) – piłkarz KS „Naprzód 1912” Załęże, KS „Dąb” Katowice (1933–1939); w 1936 rozgrywał mecze w I lidze (1936). Po 1945 wyjechał do Niemiec.
A. Gowarzewski [i in.]: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2017.

KOLON Leon (25 V 1922, Katowice – 23 III 1999, Katowice), działacz sportowy, członek zarządu Polskiego Związku Hokeja na Lodzie, przewodniczący w latach 1972–1974 i członek kolegium sędziów; jeden ze współorganizatorów hokejowych MŚ 1976 w Katowicach i ME juniorów w Tychach, w latach 60. XX w. kierownik drużyny w KS Górnik 1920 w Katowicach; odznaczony Złotą Odznaką „Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej”, Złotą Odznaką „Zasłużonego dla Województwa Katowickiego” w 1972.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.

KOLSKA zob. ►Cejzikowa (Kobielska, Zimnochowa) Genowefa

KOLYBA zob. ►Edward Antoni Herman

KOŁODZIEJ Henryk (16 V 1905, Katowice – 26 II 1979, tamże), lekkoatleta, długodystansowiec, zawodnik KKS Katowice, Stadionu Królewska Huta; osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. (1926) w biegu maratońskim, rekordzista Polski w biegu na 20 km (z czasem 1:14:57,0; 1928).
A. Lasocki, Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 3, Warszawa 2021.

KOŁODZIEJCZYK Filip (17 VIII 1898, Adamowice – 13 IV 1940, Katyń) – policjant, wachmistrz Straży Granicznej, brał udział w II i III powstaniu śląskim. Instruktor w Szkole Policyjnej w Katowicach, komendant posterunku specjalnego w Załężu. Aktywny działacz Związku Strzeleckiego, Policyjnego Klubu Sportowego w Katowicach, organizator amatorskiego ruchu teatralnego w Policji Państwowej Województwa Śląskiego.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

KOMUDA Antoni (1921, Warszawa – 11 VII 1989, Warszawa) – bokser, zawodnik klubu „Polonia” Warszawa (1936–1939). W 1944 aresztowany przez gestapo, był więziony w KL Buchenwald. W 1945 jeden z dwóch (obok ►Aleksandra Grądkowskiego) bezdomnych warszawskich pięściarzy ściągniętych do Katowic przez ►Alojzego Moczko; w l. 1945–1946 bronił barw Wojewódzkiego Milicyjnego Klubu Sportowego Katowice; po 1946 RKS Grochów, „Gwardia” Warszawa. Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale MP – 1 m. waga piórkowa (1946), waga lekkopółśrednia (1951). Był reprezentantem Polski (1945), pierwszym powojennym mistrzem Polski z klubu katowickiego.
P. Osmólski: Leksykon boksu. Warszawa 1989.

KONCKI Roman (2 VII 1906, Warszawa – 21 X 1932, Polichno k. Kielc) – podharcmistrz, pionier szybownictwa na Śląsku (przyczynił się do powstania Harcerskiego Klubu Szybowcowego w Katowicach). Działał w harcerstwie na terenie Warszawy (1916–1922), Katowic (1922–1925) – założył IV Drużynę Harcerską przy Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. M. Kopernika; Bielska (1925–1928), Nowego Bytomia i Nowej Wsi (1929–1932). Zginął pod koniec II kursu szybowcowego dla harcerzy. Pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach (na zachowanym grobowcu rodzinnym umieszczono Krzyż Harcerski). Bratanek wojewody śląskiego Tadeusza Konckiego.
A. Steuer: Z dziejów szybownictwa w województwie śląskim 1928–1939. W: „Kronika Katowic”. T. 5. Katowice 1995.

KONIECZNY Edward Emil (18 I 1904, Katowice – 2 VII 1981, Murhardt) – piłkarz; zawodnik Turngemeinde Kattowitz, „Pogoń” Katowice, IFC Katowice; w 1927 występował w reprezentacji Polski. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1927).
A.Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. T. 1: Ludzie. 1918–1939. Katowice 2017.

KONIETZNY Emil Eduard (18 I 1904 Katowice – 2 VII 1981, Murhardt) – piłkarz Turmngemeinde Kattowitz, KS „Pogoń” Katowice, „Erster Fußball Club” (IFC) Katowice; w 1926 wystąpił w reprezentacji Polski. Osiagnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1927).
A. Gowarzewski [i in.]: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2017.

KONOWALSKI Janusz (1 IV 1946, Mysłowice – 2 V 2000) – działacz sportowy; prezes Okręgowego Związku Skata w Katowicach; członek Polskiego Związku Skata w Katowicach, prezes „Amicus Kopalnia Staszyc”. Osiągnięcia: 6 (6–0–0) medali DMP. Na jego cześć odbywa się Turniej Grand Prix Okręgu Katowickiego

KONRAD zob. ►Stachoń Roman

KOŃCZAK Leon (7 IV 1917, Bochum – 11 IX 1948, Katowice) – tenisista. Trenował w Klubie Tenisowym „Pogoń” Katowice i KS „Pogoń” Katowice (1945–1948). Polski Związek Tenisowy w Krakowie za udział w 1940 w turnieju tenisowym we Wrocławiu uznał go winnym uchybienia, które nie licuje z godnością Polaka, natomiast za działalność w ruchu oporu (w Armii Krajowej) uwolnił go od przewidzianej w takich przypadkach kary. Był działaczem Polskiego Związku Zachodniego, delegatem Śląskiej Rady Sportowej do formowania struktur organizacyjnych Śląskiego Związku Tenisa. W 1947 wystąpił jako reprezentant Polski. Pośmiertnie odznaczony Honorową Odznaką Polskiego Związku Tenisowego. Pochowany na cmentarzu parafialnym przy ul. Francuskiej w Katowicach.
A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010.

KOPEL Tadeusz (1924 – 6 VII 1992) – działacz sportowy; absolwent Wydziału Przemysłu i Administracji Akademii Ekonomicznej w Katowicach; współzałożyciel AZS Katowice, od 1948 jego prezes; w l. 40. i 50. XX w. był też członkiem drużyny szczypiornistów, z którą zdobył 4 (1–0–3) medale MP – 1 m. (1955), 3 m. (1952, 1953, 1954) w piłce ręcznej 11-osobowej. Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
A. Sulik: Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach 1937–1987. T. 2: Spis absolwentów AE im. Karola Adamieckiego (1945–1985). Katowice 1987; H. Marzec: Piłka ręczna na Śląsku (1929–2004). Katowice 2004; „Dziennik Zachodni” 1992, nr 132.

KOPP Rudolf (9 VIII 1892, Lwów – po 1949), działacz tenisowy, nauczyciel, zawodnik Lechii Lwów; od lat 30. XX w. w Katowicach, redaktor „Młodego Polaka”, działacz sekcji tenisowej KS Pogoń Katowice w latach 40. XX w.

KORC Wilhelm (20 V 1913 – 30 X 1987, Katowice) – działacz kolarski w KS „Start” Katowice, piłkarz rowerowy, trener. Osiągnięcia: 3 (1–2–0) medale MP w piłce rowerowej – 1 m. (1962), 2 m. (1959, 1961). Pochowany na cmentarzu parafialnym w Katowicach -Józefowcu.
Inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu parafialnym w Katowicach -Józefowcu.

KORCZYK Adam (12 XII 1937, Katowice – 9 II 2018, Katowice), hokeista AZS Katowice (1953–1955), sędzia hokejowy i działacz sportowy, sędzia klasy krajowej od 1961 i międzynarodowej od 1969 roku, sędziował mecze w turnieju o mistrzostwo świata grupy B (1972) i grupy A (1976). Sędziował wiele meczów międzynarodowych, z udziałem m.in. Szwecji, USA, NRD, Czechosłowacji, oraz zawody Pucharu Świata. W sumie w latach 1961–1987 poprowadził ponad 1000 meczów hokejowych, uroczyste pożegnanie z pracą sędziego miało miejsce w kwietniu 1988 roku podczas meczu GKS Tychy – Polonia Bytom. Następnie był kwalifikatorem PZHL, działaczem w Okręgowym Związku Hokeja na Lodzie w Katowicach, wieloletnim członkiem zarządu odpowiedzialnym za szkolenie sędziów. Odznaczony został Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Województwa Śląskiego”, Złotą Odznaką PZHL, Złotą Odznaką „Zasłużonego Sędziego PZHL”.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

KORDULA Wilhelm [występował też jako Witold Korduła] (21 I 1896, Boguszowice – 23 X 1967, Żory) – działacz sportowy. Od 1919 pracował jako górnik w kopalni „Carner” w Nikiszowcu. W 1919 został zaprzysiężony w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, brał udział w III powstaniu śląskim. Był pionierem polskiego ruchu sportowego w rejonie Giszowca i Nikiszowca. W 1920 z jego inicjatywy powstał KS „Jedność” Nikiszowiec. Był wówczas sekretarzem: Mysłowickiego Obwodu Górnośląskiego Okręgu Związku Piłki Nożnej, Związku Górnośląskich Towarzystw Sportowych w Bytomiu (1920–1921). Pracował: w Naczelnej Radzie Ludowej, w Wydziale Robót Publicznych Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach, w Dyrekcji Policji Katowic. Działalność sportową kontynuował w klubach sportowych Katowic i śląskich związkach sportowych: piłkarskim i lekkoatletycznym. W czasie II wojny światowej był żołnierzem II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do rodzinnych Boguszowic – kierował Powiatowym Komitetem Kultury Fizycznej w Rybniku, założył KS „Górnik” w Boguszowicach.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008.

KORDUŁA Witold zob. ►Kordula Wilhelm

KORSAK Stanisław (14 II 1936 – 4 I 1993), działacz koszykarski, zawodnik i członek zarządu sekcji koszykówki KS Baildon Katowice (lata 50. – 90. XX w.), Okręgowego Związku Koszykówki, fundacji „Śląska Koszykówka”. Pochowany został na cmentarzu komunalnym przy ul. Murckowskiej w Katowicach.
„Sport” 1993, nr 3; https://katowice.grobonet.com/grobonet/start.php?id=wyniki&name=KORSAK&submit=Szukaj

KORSAK Stanisław (? – 4 I 1993, Katowice), działacz sportowy, koszykarz, członek KS Baildon Katowice, członek zarządu klubu oraz Okręgowego Związku Koszykówki, działacz fundacji „Śląska koszykówka”.
„Sport” 1993, nr 2.

KORZENIOWSKI Rudolf (22 III 1909, Szczakowa – 11 VII 1967, Kraków) – harcerz, działacz sportowy. Początkowo prowadził działalność organizacyjną w harcerstwie i Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” na terenie Oświęcimia (1923–1928, 1930–1932) oraz w woj. śląskim (1933–1939). W l. 1933–1934 pracował w Urzędzie Skarbowym w Siemianowicach Śląskich; od 1 IV 1934 kierował Działem Finansowo-Administracyjnym w Generalnej Dyrekcji Wspólnoty Interesów w Katowicach i prowadził działalność w Śląskiej Chorągwi Harcerzy: kierownik Wydziału Obozów i Wycieczek (od I 1934), sekretarz Śląskiego Okręgu ZHP (X 1934 – I 1937), sekretarz redakcji „W Kręgu Wodzów” (I 1934 – IX 1936), prezes Harcerskiego Klubu Narciarskiego w Katowicach (1935–1937), uczestnik Jubileuszowego Zlotu Harcerstwa Polskiego w Spale (VII 1935), kierownik Działu Wycieczek w Komisariacie Zagranicznym Komendy Zlotu (organizator wycieczek po Polsce dla uczestników z zagranicy), organizator Harcerskich Mistrzostw Narciarskich – wiceprzewodniczący Komitetu Wykonawczego Międzynarodowych Mistrzostw ZHP w Zakopanem (1937), przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Harcerskich Mistrzostw Narciarskich w Zwardoniu (1938), kierownik Wydziału Harcerstwa Starszego Komendy Śląskiej Chorągwi Harcerzy (1937–1939), organizator kursu kierowników zimowisk harcerskich, komendant śląskiej drużyny zlotowej na Jamboree w Vogelenzang w Holandii (1937). Wysłany do Lwowa z ważnymi dokumentami Wspólnoty Interesów (IX 1939), ujęty przez oddziały sowieckie i przewieziony do obozu jeńców wojennych, skąd uciekł do Oświęcimia i Krakowa (działalność konspiracyjna. w Szarych Szeregach). Po wojnie (1945–1948, 1957) kontynuował działalność w odrodzonym harcerstwie; przesłuchiwany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

KOSICKI Edmund (3 X 1893, Poznań – 15 I 1970, Katowice), sędzia piłkarski; lekkoatleta –biegacz długodystansowy. W 1914 roku został wcielony do armii Cesarstwa Niemieckiego, (służył w 13 oddziale karabinów maszynowych w stopniu sierżanta sztabowego, od 15 I 1919 w Wojsku Polskim, od 24 VI 1919 oficer), był dowódcą kompanii w 1 pułku strzelców wielkopolskich (późniejszym 55 pułku piechoty), uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w 1920 dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, porucznik rezerwy. Wicemistrz Polski w biegu na 5000 metrów (1923), a także zwycięzca biegu ulicznego o puchar „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”; sędzia piłkarski, prezes kolegium sędziów Górnośląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. Pochowany został na cmentarzu bonifratrów w Katowicach–Bogucicach.
https://katowicebonifratrow.grobonet.com/grobonet/start

KOSOK (nieprawidł. Kossok) Karol Albert (28 I. 1907, Katowice – 11 III 1946, obóz sowiecki w Niemczech) – piłkarz; zawodnik I (Erster) F(ußball) C(lub) Katowice (1925–1928), „Cracovia” Kraków (1929–1930 i 1933–1937), „Pogoń” Lwów (1931–1932); reprezentant Polski (1928–1930). Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP w piłce nożnej (1927); król strzelców ekstraklasy (1930). Brat ►Romana Karola Kosoka.
A. Gowarzewski: Biało-czerwoni. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921–2018. Ludzie, mecze, fakty, daty. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2018.

KOSOK (nieprawidł. Kossok) Roman Karol (3 VI 1903, Katowice – ?), pseud. Rudzki – piłkarz; zawodnik I (Erster) F(ußball) C(lub) Katowice. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP w piłce nożnej. Brat ►Karola Alberta Kosoka.
A. Gowarzewski: Biało-czerwoni. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921–2018. Ludzie, mecze, fakty, daty. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2018.

KOSSOK zob. ►Kosok Karol Albert, ►Kosok Roman Karol

KOST Franciszek (10 IX 1886, Kamionka k. Mikołowa – 1940, Kalinin) – powstaniec śląski, działacz sokoli, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, policjant, od 1933 urzędnik w Wydziale Społeczno-Politycznym Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bogucicach i autor jego historii obejmującej lata 1911–1935 (Srebrna księga „Sokoła” bogucickiego – 1936). Ewakuowany we IX 1939, znalazł się w niewoli sowieckiej, był więzieniem Ostaszkowa, został rozstrzelany.
B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej (1939–1945). Warszawa 1999.

KOSZYCKI Józef (13 IV 1923, Lwów – 19 II 2011) – wieloletni zasłużony działacz siatkówki w Śląskim Związku Piłki Siatkowej (od 1948); wiceprezes (przez 10 lat) Zarządu OZPS Katowice, przewodniczący Wydziału Sędziowskiego OZPS Katowice, członek Wydziału Sędziowskiego PZPS; od 1971 sędzia klasy międzynarodowej. Uhonorowany Złotą Honorową Odznaką PZPS, odznaką 100-lecia sportu, Złotą OdznakęZasłużonego Działacza Kultury Fizycznej (1974).
https://szps.pl › Zarząd ›

KOWAL Józef (20 III 1913 – 9 II 1991) – piłkarz (m.in. klubu „06” Katowice); sędziowaniem meczy piłkarskich zajmował się 40 lat. Od 1947 zasiadał w Kolegium Sędziów Śląskiego Związku Piłki Nożnej w Katowicach, w l. 1972–1982 był przewodniczącym podokręgu katowicko-chorzowskiego. Od 1949 był sędzią ligowym, od 1954 – sędzią klasy międzynarodowej; jako arbiter prowadził 9 oficjalnych spotkań, w tym 5 w Pucharze Europejskich Mistrzów Krajowych.
http://www.orzegow.home.pl/print.php?type=N&item_id=1431; http://w ww.wikiliga. pl/liga/ index. php?title=J%C3%B3zef_Kowal.

KOWALCZYK Mieczysław (? – 18 V 1980) – działacz turystyczny, założyciel i działacz Turystycznego Klubu Kajakowego im. Marii Okołów-Podhorskiej. Odznaczenia: Zasłużony. Działacz Turystyki.
„Dziennik Zachodni” 1980, nr 116.

KOWALÓWKA Henryk (5 I 1897 Brzezinka k. Wadowic – 2 VI 1942, Żabikowo) – płk. wojska polskiego, działacz konspiracyjny i sportowy, członek Związku Strzeleckiego, legionista, żołnierz wojsk austriackich (1916), uczestnik walk na froncie włoskim (zdezerterował). W l. 1919–1939 służył w wojsku polskim – uczestnik wojny polsko-bolszewickiej (1920), inspektor wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego w Poznaniu i w Katowicach (1934–1939), prezes Polskiego Związku Motocyklowego, Śląskiego Związku Lekkoatletycznego (po 1933 przyczynił się do zmiany koncepcji rozwoju międzynarodowych kontaktów sportowców górnośląskich – przygraniczną wymianę z reprezentacjami Śląska Opolskiego zepchnął na drugi plan, na pierwszy wysunął podnoszącą poziom sportowy wymianę z najsilniejszymi w danej dyscyplinie państwami świata), dowódca 2. baonu 73. Pułku Piechoty w Oświęcimiu. Uczestniczył w wojnie obronnej Polski w 1939 (bitwa graniczna o Górny Śląsk, następnie pod Rawą Ruską); był współzałożycielem konspiracyjnej Organizacji Orła Białego, komendantem Okręgu Śląskiego Związku Walki Zbrojnej (II 1941), komendantem Okręgu Poznańskiego AK (1942). Był więzieniem Fortu VII w Poznaniu; stracony.
B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej: 1939–1945. Warszawa 1999.

KOWALSKI Tomasz (7 IV 1985, Dąbrowa Górnicza – 6 III 2013, na grani Broad Peak w Karakorum) – alpinista, himalaista, uczestnik pierwszego zimowego wejścia na Broad Peak. W l. 2001–2006 był członkiem Klubu Wysokogórskiego Katowice, a później Klubu Wysokogórskiego Warszawa. Wspinał się w skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej, w Sokolikach, w Tatrach latem i zimą, w Alpach, Andach, górach Alaski, Kanady, Afryki, Kaukazu, Tienszanie, Pamirze. Był organizatorem i uczestnikiem kilkunastu wypraw wysokogórskich. Zdobył 6 z 9 szczytów Korony Ziemi: Mont Blanc (2004), Kilimandżaro (2006), Elbrus (2008), Aconcagua (2009, trawers solo), Góra Kościuszki (2010), Denali (McKinley, 2010, trawers). 5 III 2013 Tomasz Kowalski, Adam Bielecki, Maciej Berbeka oraz Artur Małek dokonali pierwszego zimowego wejścia na Broad Peak (8047 m n.p.m.).
Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Red. M. i J. Kiełkowscy. Katowice 2013.

KOWOLIK Krystyna (11 XI 1938 – 1989) – lekkoatletka, do 1957 zawodniczka KS „Ruch” Chorzów, w l. 1958–1965 KS „Start” Katowice; w 1958 wystąpiła w reprezentacji Polski. Osiągnięcia: 2 (0–0–2) medale MP – 3 m. w skoku w dal (hala, 1956) i w pchnięciu kulą (1957).
H. Kurzyński, D. Grinberg [i in]: Polska lekkoatletyka w latach 1945–1960. [T. 1]. Warszawa 2014.

KOZA-KOZARSKI Leon (18 II 1900, Wioska k. Wolsztyna – 3 V 1969) – fechmistrz, powstaniec wielkopolski, absolwent Centralnej Szkoły Sportu i Gimnastyki w Poznaniu. W l. 1922–1930 służył w wojsku polskim, od 1930 przebywał w Katowicach – trener i twórca sukcesów sekcji szermierki Policyjnego Klubu Sportowego w Katowicach, przyczynił się do ogromnej popularności dyscypliny w całym regionie śląskim; pod jego opieką Rajmund Karwicki, ►Antoni Sobik i ►Teodor Zaczyk wywalczyli pierwsze medale MP, trener kadry na IO (1936). We IX 1939 walczył w Armii Karpaty, po 1945 osiadł w Poznaniu
H. Marzec: 85 lat śląskiej szermierki. Trenerzy i ich medaliści. Katowice 2012.

KOZDRUŃ Mieczysław (4 X 1911, Limanowa – 12 III 1988, Bielsko-Biała) – pedagog, trener, działacz narciarski, nauczyciel wychowania fizycznego w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. M. Kopernika w Katowicach (do 1939). Był trenerem kadry narodowej skoczków narciarskich (twórca tzw. beskidzkiej szkoły skoków), m.in. Antoniego Łaciaka, Gustawa Bujoka, Piotra Wali, Józefa Przybyły, Zdzisława Hryniewieckiego; sędzią klasy międzynarodowej (FIS), arbitrem orzekającym podczas konkursu skoków narciarskich podczas VIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Sguaw Valley (1960). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

KOZIOŁ Andrzej ([?] – 25 II 1942, nad Kolonią) – lotnik, szybownik Aeroklubu Śląskiego, członek kadry olimpijskiej Polski (obok ►Michała Ofierskiego) na IO w 1940. Zginął w czasie lotu bombowego jako drugi pilot pokładowy.
A. Steuer: Z dziejów szybownictwa w województwie śląskim 1928-1939. [W:] „Kronika Katowic”. T. 5. Katowice 1995; Z Kapała: Katowiczanie w szeregach Wojska Polskiego na frontach II wojny światowej. [W:] „Kronika Katowic”. T. 5. Katowice 1995.

KÓSKA Franciszek (1920 – 15 VI 1971, Katowice) – sędzia piłkarski, członek Zarządu Wydziału Sędziowskiego Katowickiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, sędzia ligowy.

KRAJEWSKI Jerzy Konstanty (30 I 1921 – 9 VII 1969, Katowice) – lotnik Wojska Polskiego; kombatant II wojny światowej (uczestnik bitwy o Algier); wieloletni działacz Automobilklubu Śląskiego (sekretarz); członek Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Motorowego w Katowicach i Zarządu Głównego Polskiego Związku Motorowego w Warszawie; rzeczoznawca motorowy. Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie.
https://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=6588; „Dziennik Zachodni” 1969, nr 163.

KRALL Walter Paweł (14 I 1912, Katowice – 5 III 1981, Katowice), piłkarz; zawodnik 1. FC Katowice, Wawelu Kraków, Pogoni Katowice, Polonii Karwina, Zaolzia Trzyniec, w barwach 1FC występował w rozgrywkach o awans do I ligi, ojciec Barbary Olszy z d. Krall, dziadek Aleksandry – tenisistek katowickich, reprezentantek Polski; teść Lechosława – piłkarza.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. Ludzie 1918–1939, t. 1. Współpr. B. Szmel. Katowice 2017.

KRAWCZYK Edward (12 VIII 1924 – po 1970, Katowice), działacz ►Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej, organizator i długoletni wiceprezes ogniska TKKF „Autobusy” Katowice, członek Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach, plenum Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach

KRAWCZYK Karol Feliks (6 IX 1910, Wełnowiec – 17 XI 1989, Katowice) – działacz piłki nożnej, ekonomista, pedagog. Od 1934–1939 był członkiem zarządu Śląskiego Związku Piłki Nożnej w Katowicach, w l. 1957–1960 prezesem; przewodniczący Sekcji Piłki Nożnej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej (1951–1956). W l. 1958–1959 został dokooptowany do zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej, 7 razy przewodniczył walnym zebraniom tej organizacji, a od 1976 był jej honorowym członkiem; należał tez do „triumwiratu” selekcjonerskiego – 13 spotkań (1964–1966). Współautor (z A. Koniecznym i F. Gorzelanym) książki Piłka jest okrągła (Katowice 1970). Pochowany na cmentarzu komunalnym w Katowicach-Panewnikach.
A. Gowarzewski, J. Waloszek: 75 lat OZPN [Okręgowego Związku Piłki Nożnej]. Katowice: 1920–1995, ludzie, historia, fakty. Księga pamiątkowa. Katowice 1995.

KRAWCZYK Konrad (1 II 1898, Ruda Śląska–28 III 1967, Jędrysek), ksiądz, działacz ruchu młodzieżowego, patron okręgowy Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej, twórca struktur sportowych tej organizacji, katecheta w Szkole Wydziałowej Żeńskiej i Średniej Szkole Handlowej w Katowicach; po II wojnie światowej proboszcz w Jędrysku.
https://www.encyklo.pl/index.php?title=Kategoria:Biografie_-_K

KRAWCZYK Paweł (26 I 1914, Górniki – 21 XI 1982, Mikołów) – działacz harcerski. Od 1923 działał w Drużynach Wodniackich (uczestnik jamboree), zorganizował pierwszą harcerską drużynę żeglarską, wziął udział w rejsie na Zawiszy Czarnym do Szwecji; popularyzował też koszykówkę i piłkę ręczną. Ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie; w l. 1938–1939 był przewodniczącym Wydziału Wychowania Fizycznego Chorągwi Śląskiej ZHP w Katowicach. W okresie okupacji był członkiem AK na terenie Krakowa. Po 1945 prowadził działalność organizacyjną w sporcie harcerskim na terenie powiatu pszczyńskiego. Był pilotem Chorągwi Śląskiej ZHP. Pochowany na cmentarzu w Mikołowie.

KRAWIEC (Krawietz) Franciszek (1 XII 1912, Dąb – 25 IX 1980, Katowice) – piłkarz, (obrońca), zawodnik KS „Dąb” (1926–1939), IFC Kattowitz, KS „Eminencja” Dąb; w 1936 wystąpił 18 razy w I lidze.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

KROTOFIL Edward (21 VII 1925, Katowice – 9 II 1998, Dębieńsko), działacz hokejowy i sędzia klasy związkowej; członek komisji rewizyjnej Polskiego Związku Hokeja na Lodzie (1968–1973); członek komisji organizacyjnej mistrzostw świata w hokeju na lodzie w Katowicach (1976).
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

KRÓL ŻELAZA zob. ►Szczęsny Brunon

KRYSIK Benedykt (28 VIII 1928, Warszawa – 14 XI 2020, Göteborg), trener kobiecej reprezentacji Polski w siatkówce (1965–1970), trener Górnika Kazimierz i Kolejarza Katowice, w 1973 roku wyjechał do Holandii i przez cztery lata pełnił funkcję selekcjonera męskiej reprezentacji tego kraju, w 1984 roku wyjechał do Szwecji. Pod jego wodzą reprezentacja Polski zdobyła wicemistrzostwo Europy w 1967 roku i brązowy medal igrzysk olimpijskich w Meksyku (1968).
https://www.rmf24.pl/raporty/raport-siatkarski/siatkowka/news-nie-zyje-benedykt-krysik-legendarny-trener-kadry-siatkarek,nId,4860768#crp_state=1

KRYSMALSKI Teodor (24 III 1910, Sulmierzyce – 1 III 1995, Wrocław) – zapaśnik, jeden z pionierów stylu wolnego w zapasach. Trenował w klubach: Policyjny KS (1929–1934), Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół II” Katowice (1935–1939), „Pafawag” [„Stal”] Wrocław (1945–1951). 8 razy był reprezentantem Polski (1934–1949), m.in. na ME (1937). Osiągnięcia: 8 (7–1–0) medali MP – 1 m. styl klasyczny: w. półciężka (1935), w. średnia (1937, 1938), w. ciężka (1948, 1949); styl wolny: w. średnia (1937), w. półciężka (1938); 2 m. styl klasyczny w. średnia (1936).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1876-1945, Katowice 1986; https://nekropole.info/pl/Teodor-Krysmalski.

KSIĄŻYŃSKI Ryszard Jerzy (29 II 1924, Dąbrowa Górnicza – 28 VIII 2013, Bytom), żeglarz, kapitan jachtowy (od 1957), wychowawca młodzieży żeglarskiej, ekonomista, żołnierz AK, działacz w Turystycznym Klubie Żeglarskim „Tramp” w Katowicach (1961–1969). Od maja 1965 roku uczestniczył w organizacji Koła Kapitanów „Śląsk”; w lipcu 1967 zdobył patenty kapitana motorowodnego oraz instruktora żeglarstwa. W styczniu 1971 katowicki Okręgowy Związek Żeglarski przyznał mu odznakę „Zasłużony dla Żeglarstwa Śląskiego”, w lutym 1972 otrzymał od Polskiego Związku Żeglarskiego honorowe odznaczenie „Zasłużonego Działacza Żeglarstwa Polskiego”. Jako przewodniczący Koła Kapitanów zorganizował kurs radiotelefonistów w służbie morskiej, sam również uzyskując świadectwo radiotelefonisty w służbie morskiej. W 1975 roku WKKFiT Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach przyznał mu dyplom i odznakę XXX-lecia „Za Zasługi w Krzewieniu Kultury Fizycznej i Sportu na Terenie Województwa Katowickiego”. W latach 1976–1979 został zatrudniony w Klubie Sportów Wodnych „Hutnik” w Dąbrowie Górniczej. Od 1977 działał w głównej komisji dyscyplinarnej (przez kilka kadencji jako przewodniczący) i centralnej komisji egzaminacyjnej PZŻ, prowadząc egzaminy na kapitana żeglugi przybrzeżnej i wielkiej. W latach 1980–1982 zajmował się również modelarstwem morskim, prowadził odczyty i spotkania na tematy morskie dla młodzieży – kandydatów na żeglarzy, organizował konkursy dla młodzieży na temat żeglarstwa; pisał do „Żagli”, „Morza” oraz prasy szczecińskiej i katowickiej artykuły o tematyce morskiej, geograficznej i turystyczno-poznawczej. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Katowicach-Wełnowcu w grobowcu rodzinnym.
https://encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Ryszard_Ksiski

KUBICZEK Jerzy (22 I 1948, Katowice–21 IX 2019), szablista, trener sekcji szermierczych Pałacu Młodzieży Katowice, Zagłębia Sosnowiec i Baildonu Katowice, działacz – wieloletni prezes Śląskiego Związku Szermierczego, prezes honorowy tego związku oraz wieloletni wiceprezes Polskiego Związku Szermierczego. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal DMP w szabli w 1967 roku. Wielokrotnie odznaczany i nagradzany za swoją działalność; pochowany na cmentarzu w Katowicach-Dębie.
K. Marcinek: Leksykon polskiej szermierki. Historia, ludzie, medale 1922–2012. Warszawa 2012.

KUBIT Józef (1905–1972), modelarz, jeden z pionierów modelarstwa lotniczego na Górnym Śląsku, nauczyciel zajęć praktyczno-technicznych; przed II wojną światową instruktor Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w modelarniach szkolnych w Chorzowie, Piekarach Śląskich i Tarnowskich Górach, po 1945 roku działał w Pałacu Młodzieży i Aeroklubie Śląskim w Katowicach.
P. Elsztein: Modelarstwo lotnicze w Polsce. Od zarania do 1944 roku. Warszawa–Łódż 1986.

KUCHARCZYK Alfred (2 XI 1937, Radlin – 2 XII 2020, Radlin) – gimnastyk, akrobatyk; 32-krotny reprezentant Polski, mi.in. na IO (1960, 1964, 1968) i MŚ (1962, 1966); zawodnik KS Zryw TWF Katowice (1951–1956), „Gwardia” Katowice (1958–1960), Klub Gimnastyczny „Radlin” (1960–1968). Osiągnięcia: 3 (3–0–0) medale MP w akrobatyce sportowej – 1 m. skoki na scieżcze IFSA (1956, 1957, 1958, 1960); 7 (7–0–0) medali MP w gimnastyce sportowej – 1 m. wielobój ind. (1961), skok (1961, 1962, 1964, 1967), ćwiczenia wolne (1961, 1962). Po zakończeniu kariery sportowej trener i wychowawca m.in. złotego medalisty olimpijskiego Leszka Blanika; reprezentował Klub Gimnastyczny „Radlin” jako zawodnik i trener oraz członek zarządu klubu.
E. Polak: Akrobatyka sportowa w Polsce. Rzeszów 2003; B.Tuszyński, H. Kurzyński, A. Tuszyńska: Polscy olimpijczycy XX wieku (1924–2002). T. 1–2. Wrocław 2004.

KUCHARSKI Stefan (? – 4 X 1982, Mysłowice) – działacz sportowy: do 1939 kolarski – współzałożyciel TC „Rekord” Janów (1931), po 1945 zapaśniczy – wiceprezes RKS „Siła” Mysłowice.
„Dziennik Zachodni” 1982, nr 151.

KUCHTA Eryk (22 VIII 1915, Kochłowice – 5 V 1972, Kochłowice) – zapaśnik, jeden z pionierów stylu wolnego. Trenował w klubach: KS „Samson” Kochłowice (1933–1935), KS Związku Powstańców Śląskich „Zgoda” (1936–1937), Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół II” Katowice (1937–1939). Osiągnięcia: 3 (1–2–0) medale MP – 1 m. st. wolny: w. kogucia: (1937), 2 m. styl klasyczny: w. kogucia (1936, 1938). Służył jako plutonowy Wojska Polskiego; brał udział  w rewindykacji Zaolzia oraz w wojnie obronnej Polski w 1939. Kilkakrotnie aresztowany przez gestapo, został zesłany na roboty przymusowe w Saksonii, pracował też pod nadzorem policyjnym na kopalni „Hohenzollern” w Szombierkach. W 1944 przymusowo wcielony do wojska niemieckiego, walczył na Półwyspie Apenińskim; zbiegł do partyzantki włoskiej. Od 1944 żołnierz II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po powrocie do kraju pracował w górnictwie i w ruchu sportowym na terenie Kochłowic. Był odznaczony polskimi i brytyjskimi odznaczeniami wojskowymi.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1878–1945. Katowice 1986.

KUKUCZKA Jerzy (24 III 1948, Katowice – 24 X 1989, Lhotse) – taternik, alpinista i himalaista. Od 1965 należał do Harcerskiego Klubu Taternickiego im. gen. Mariusza Zaruskiego w Katowicach (m.in. w l. 1967–1969 przewodniczący Komisji Rewizyjnej, w l. 1971–1975 szef komórki szkoleniowo-kwalifikacyjnej); w 1966 wstąpił do Koła Katowickiego Klubu Wysokogórskiego (1966); ukończył tatrzański kurs wspinaczkowy, uzyskał stopień przewodnika, a następnie  podharcmistrza. Jako drugi człowiek na Ziemi (po Reinholdzie Messnerze, któremu zajęło to 17 lat) zdobył Koronę Himalajów i Karakorum. Spośród 14 ośmiotysięczników zdobytych w latach 1979–1987 na 10 wszedł nowymi drogami (poza swoim pierwszym ośmiotysięcznikiem wspinał się albo w ekstremalnie ciężkich warunkach zimą albo nowymi trasami), 7-krotnie w stylu alpejskim, na 4 zimą (3 pierwsze wejścia zimowe), na 1 szczyt samotnie – żaden inny zdobywca 14 ośmiotysięczników nie może pochwalić się takim bilansem. W ciągu niespełna dwóch lat (21 1985 – 10 XI 1986) zdobył sześć ośmiotysięczników, z czego aż trzy po raz pierwszy zimą, na trzech kolejnych wytyczył nowe drogi (w tym niezwykle trudne na Nanga Parbat i K2). 21 I 1985 jako pierwszy człowiek na ziemi (razem z Andrzejem Czokiem) wszedł zimą na Dhaulagiri (8167 m n.p.m.) – pierwszy z czterech ośmiotysięczników, które zdobył zimą. 21 I 1985 jako pierwszy człowiek na ziemi (razem z Andrzejem Czokiem) wszedł zimą na Dhaulagiri (8167 m n.p.m.) – pierwszy z czterech ośmiotysięczników, które zdobył zimą. Jego partnerami byli m.in. Wojciech Kurtyka, Artur Hajzer, Krzysztof Wielicki oraz Ryszard Pawłowski. Na IO w Calgary (1988) nagrodzony srebrnym Wawrzynem Olimpijskim. Zginął na wys. 8300 m podczas wejścia na Lhotse nową drogą przez słynną, niezdobytą wówczas południową ścianę. Tablica pamiątkowa została umieszczona w Chukung nieopodal południowej ściany Lhotse, a także na Symbolicznym Cmentarzu Ofiar Tatr pod Osterwą. Poczta Polska wydała okolicznościowy znaczek, który został zaprojektowany przez J. Konarzewskiego. Jest patronem Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach i osiedla w Bogucicach.
A. Steuer: Jerzy Kukuczka. W: Patronowie katowickich ulic. Red. U. Rzewiczok. Katowice 2012; W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

KULEJ Lucjan (26 XI 1896, Danków pow. częstochowski – 13 VII 1971, Katowice), pseud. Ostoja – jeden pierwszych hokeistów lodowych w Polsce (obrońca); prokurator, adwokat, działacz. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej (1915–1918). 7 XI 1918 zgłosił się jako ochotnik i w składzie 9. pułku w Dębicy uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej; ciężko ranny (XII 1918) dostał się do niewoli, a po ucieczce (IV 1919) w 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie powstań śląskich i plebiscytu aktywnie działał jako delegat Zjednoczenia Górnego Śląska z Rzeczpospolitą Polską i kurier. W l. 1930–1939 (po aplikacji sądowej, którą odbył w l. 1924–1927) był wiceprokuratorem Sądu Okręgowego w Katowicach. W l. 1926–1929 34 razy występował jako reprezentant Polski, m.in. na IO (1928) w hokeju na lodzie. Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale Akademickich Mistrzostw Świata – 1 m. wioślarstwo – czwórka ze sternikiem (1924), hokej na lodzie (1928); 2 (0–2–0) medale ME – 2 m. w hokeju na lodzie (1928, 1929); 10 (10–0–0) medali MP – 1 m. wioślarstwo – czwórka ze sternikiem (1920, 1925), ósemka ze sternikiem (1920, 1922, 1924), hokej na lodzie (1927–1931). Był m.in. współtwórcą Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie (członek prezydium, kapitan sportowy), a także (wspólnie z A. Tupalskim) trenerem reprezentacji Polski na IO w 1936. W czasie okupacji niemieckiej – prokurator (podziemnego) Sądu Okręgowego w Warszawie, członek AK, uczestnik (porucznik) Powstania Warszawskiego. Po wojnie powrócił do Katowic i na początku VI 1945 otworzył kancelarię adwokacką. Do emerytury pracował w Zespole Adwokackim nr 3 w Katowicach. Czynnie włączył się do reaktywowania działalności okręgowych związków hokeja i tenisa. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002; W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Warszawa 2006.

KULIGOWSKI Zygmunt (1911, Stein w Saksonii – 1971, Bielszowice) – zapaśnik, działacz sportowy, zawodnik KS „Powstaniec” Nowa Wieś (1927), KS „Kopalnia Pokój” Nowy Bytom. W okresie okupacji hitlerowskiej członek ruchu oporu; więziony w Auschwitz-Birkenau i Gussen (1943–1945). W l. 50. XX w. kierował Społeczną Sekcją Atletyki Zrzeszenia Sportowego „Stal” w Katowicach; był członkiem Komitetu Organizacyjnego ME w zapasach w Katowicach (1971).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1878–1945. Katowice 1986.

KUMISZCZE Zdzisław Adam (31 III 1937, Toruń – 5 X 1986, Szczecin) – polski lekkoatleta (płotkarz); występował w klubach: KS „Pomorzanin” Toruń (1956), AZS Toruń (1957), „Start” Katowice (1958–1959), „Zawisza” Bydgoszcz (1960–1965) i „Pogoń” Szczecin (1966). Startował w 16 meczach reprezentacji Polski, odnosząc 5 zwycięstw indywidualnych; olimpijczyk (1960), uczestnik ME (1962). Osiągnięcia: 11 (3–7–1) medali MP – 1 m. 200 m przez płotki (1960, 1961) i 400 m przez płotki (1961); 2 m. 200 m przez płotki (1959, 1962) i 400 m przez płotki (1960, 1962, 1963, 1964), sztafeta 4 x 400 m (1963); 3 m. 400 m przez płotki (1957).
https://www.olimpijski.pl/pl/bio/1219,kumiszcze-zdzislaw-adam.html.

KUPKA Alfred (1909 – 16 VIII 1929, Katowice) – bokser; policjant; zawodnik Bokserskiego Klubu Sportowego Katowice (1926–1927) i Policyjnego Klubu Sportowego Katowice (1928–1929); był także piłkarzem – bramkarz w Kolejowym Klubie Sportowym Katowice. W l. 1928–1929 3-krotnie reprezentował Polskę. Osiągnięcia: 3 (2–0–1) medale MP – 1 m. w. ciężka (1928–1929), 3 m. w. półciężka (1927). W ringu stoczył 50 walk (44–1–5); większość swoich rywali nokautował lub zmuszał do poddania. Uważano go za jeden z największych pięściarskich talentów, jakie pojawiły się na polskim ringu w okresie międzywojennym. Popełnił samobójstwo (strzał z pistoletu służbowego).
H. Marzec: Na ringu. Leksykon śląskiego boksu. Katowice 2014; P. Osmólski: Leksykon boksu. Warszawa 1989.

KUREK Edward Wojciech (23 IV 1912, Załęże–3 I 1961 Katowice), piłkarz, zawodnik 06 Załęże, (do 1931), Ruch Chorzów (1931–1933), szczypiornista, zawodnik KS Pogoń Katowice (1934–1938), z którą zdobył dwa tytuły MP (1933, 1934) w piłce ręcznej 11-osobowej; KS Chełmek (1938–1939); po II wojnie światowej występował w Baildonie Katowice. W czasie wojny był żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii; a po jej zakończeniu korespondentem „Sportu i Wczasów” i archiwistą „Sportu”. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Załężu.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1945–1962). 100 lat prawdziwej historii, t. 3. Katowice 2017; „Sport” 1961, nr 2.

KUREK Eryk Wojciech, zob. Edward Wojciech ►Kurek.

KUREK Eugeniusz (1 VII 1932, Siersza k. Chrzanowa – 18 XII 2020, Katowice), naczelny inżynier KWK „Wujek”; dyrektor KWK „Wieczorek” (1981–1990); członek zarządu i prezes (1983–1987) Naprzodu Janów, członek komitetu budowy lodowiska i rozbudowy bazy sportowej w Janowie; odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Srebrną Odznaką Polskiego Związku Hokeja na Lodzie;
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

KWAŚNIEWICZ Mieczysław (26 III 1901, Grodzisk Dolny – [?]) – od 1912 zaangażowany w harcerstwie w Sanoku (brał udział w odbiciu z transportu do Máramarossziget internowanych legionistów polskich, którzy następnie byli ukrywani w Sanoku); uczestnik wojny polsko-ukraińskiej w 1920; zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w sanockim gimnazjum; absolwent Akademii Górniczej Krakowie (mgr inż. górnictwa). Od początku l. 30. XX w. przebywał na Śląsku; był zastępcą kierownika kopalni „Biały Szarlej” w Brzezinach Śląskich i członkiem koła katowickiego Stowarzyszenia Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych, współzałożycielem Harcerskiego Klubu Sportowego i Harcerskiego Klubu Narciarskiego. Pod koniec l. 50. XX w. mieszkał przy ul. Rybnickiej 3 w Katowicach; zajmował stanowisko dyrektora przedsiębiorstwa materiałów podsadzkowych w Katowicach; był twórcą wynalazku „taśmowe urządzenie załadowcze”, zgłoszonego w grudniu 1964 i opatentowanego we wrześniu 1967 przez Urząd Patentowy PRL.