OCHOŃSKI Zbigniew (?–11 I 1988), tenisista, działacz; w latach 1945–1949 zawodnik KS Pogoń Katowice, od 1950 roku Koła Sportowego Stal Katowice; od 1957 Baildonu Katowice; w latach 1950–1970 prezes i wiceprezes Okręgowego Związku Tenisowego, wiceprezes Polskiego Związku Tenisowego do spraw sportowych, zasłużony działacz kultury fizycznej, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
„Sport” 1988, nr 8.
OFIERSKI Henryk (1914 – 3 III 1972) – działacz i członek Zarządu Głównego Polskiego Związku Motocyklowego, członek Głównej Komisji Sportu Motocyklowego, wieloletni wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Związku Motocyklowego w Katowicach; odznaczony Honorową Odznaką Polskiego Związku Motorowego.
„Dziennik Zachodni” 1972, nr 56.
OFIERSKI Michał (14 IX 1908 – 1993, Kanada) – sierżant, szybownik, członek Aeroklubów: Gdańskiego (1933–1936), Śląskiego w Katowicach (1936–1939), pionier akrobacji szybowcowej (1933) i motoszybownictwa w Polsce, kierownik: Szkoły Motoszybowcowej w Fordonie (1934), Szkoły Szybowcowej na górze Żar (1936), komendant Wyższej Szkoły Lotów Szybowcowych nad Terenami Płaskimi w Katowicach (1938–1939), członek kadry olimpijskiej Polski na IO w 1940. W czasie II wojny światowej był pilotem samolotu bombowego RAF w składzie 300. Dywizji Bombowej Ziemi Mazowieckiej; w l. 70. XX w. skonstruował samolot amatorski J-1B „Don Quichote”. Osiągnięcia: międzynarodowy (światowy) rekord wysokości – 4595 m (1938) i długotrwałości lotu – 5 godzin, 24 minuty, 19 sekund (1938).
http://listakrzystka.pl; www.samolotypolskie.pl/samoloty/2003/26; www.polishairforce.
OGRABEK Alfreda (14 I 1930, Katowice – 28 IX 1997, Katowice), piłkarka ręczna, najlepsza polska bramkarka lat 50. XX w., zawodniczka: AZS Katowice (1949–1951, 1954–1965), AZS AWF Warszawa (1952–1953). 24-krotna reprezentantka Polski (1953–1962) w „11” i „7”, uczestniczka ŚIMiS w 1955, w 1957 na MŚ w „11” uznana za drugą najlepszą bramkarkę turnieju. Osiągnięcia: 2 (1–0–1) medale MP – 1 m. (1959), 3 m. (1961); uhonorowana tytułami: „Zasłużony Mistrz Sportu” (1967) i „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”. Przez wiele lat pracowała w AZS Środowisko Katowice i AZS AWF Katowice.
W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa 2008.
OGÓRCZYK Jerzy (8 lI 1937, Katowice – 8 IV 2012, Nürtingen) – hokeista na lodzie, środkowy napastnik; zawodnik klubów „Siła” Giszowiec, „Górnik” Katowice, „Baildon” Katowice (1961–1966). W lidze polskiej rozegrał 289 meczów, strzelając 127 bramek; 51 razy wystąpił w reprezentacji Polski, zdobywając 8 goli; uczestnik IO (1964) i MŚ (1958, 1959, 1963). Osiągnięcia: 6 (2–4–0) medali MP – dwukrotny mistrz (1958, 1960) i czterokrotny wicemistrz.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica 2007.
OGÓREK (Ogurek) Jerzy (6 VI 1912, Dąb – 9 XI 1985, Katowice) – piłkarz KS „Dąb” Katowice (1924–1927, 1930–1937), KS „25” Wełnowiec, ATV Laurahütte, „Siemianowiczanki” Siemianowice; w 1936 rozegrał 12 meczy w I lidze. Uczestnik kampanii wrześniowej (1939), wcielony do Wehrmachtu (1942), znalazł się w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.
A. Gowarzewski [i in.]: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2017.
OGÓREK Zbigniew zob. ►Bolesławski Zbigniew
OLBRYCH Rudolf (1943 – 1 IV 1990, Katowice) – działacz Wojewódzkiego Ośrodka Ratownictwa Wodnego, sędzia klasy międzynarodowej Polskiego Związku Pływackiego (członek Kolegium Sędziów). Pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
„Dziennik Zachodni” 1990, nr 66.
OLEJ Emil (26 I 1935, Murcki – 26 III 1995, Katowice) – szachista (gra klasyczna, szachy korespondencyjne); kandydat na mistrza krajowego (1966) i mistrza krajowego w grze korespondencyjnej; zawodnik KS „Dąb” Katowice – I liga (1968). W l. 1988–1992 zasiadał w Kolegium Sędziów Polskiego Związku Szachowego, pełnił funkcję prezesa Kolegium Sędziów Śląskiego Związku Szachowego, był sędzią szachowym klasy międzynarodowej (1987). Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. w szachach korespondencyjnych.
http://www.szachypolskie.pl.
OLESIŃSKI Jan (22 III 1929 – IX 2011), pseud. Oleś – lekkoatleta, długodystansowiec, zawodnik KS „Pogoń” Katowice (1947–1949), „Stali” Katowice (1950–1951) oraz CWKS Warszawa, „09” Mysłowice; 4-krotny reprezentant Polski. Osiagnięcia: 3 (0–2–1) medale MP – 2 m. w biegu na 3 km z przeszkodami (1950) i w biegu na 10 km (1956); 3 m. w biegu na 3 km z przeszkodami (1952).
H. Kurzyński, D. Grinberg [i in.]: Polska lekkoatletyka w latach 1945–1960. [T. 1]. Warszawa 2014.
OLEŚ zob. ►Olesiński Jan
OLSZAK Feliks (2 XII 1904, Karwina – 1965) – dyrektor Huty Baildon, działacz sportowy; członek Rady Protektoratu KS „Dąb” Katowice (1936–1939, twórca potęgi klubu w Polsce w l. 30. XX w.; prezes KS „Stalowa Wola” Katowice.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.
OPOLKA Wiktor Alojzy, przydomek „Pokus” (12 III 1903, Katowice–po 1981 w Austrii), piłkarz Preuβen, 1. FC Katowice; występował w I lidze (1929), żołnierz Wehrmachtu, po demobilizacji osiadł w Austrii.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii, t. 2. Mecze, kluby, sezony 1918–1939. Katowice 2017.
ORENDORZ Grzegorz (10 VII 1913, Opole – 30 VI 1985, Katowice) – działacz sportowy. Od 1961 był członkiem zarządu Okręgowego Związku Hokeja na Lodzie w Katowicach, w l. 1969–1971 członkiem zarządu Komisji Gier i Dyscypliny Polskiego Związku Hokeja na Lodzie, a także członkiem zarządu GKS „Naprzód” Janów (w l. 1965–1966 pełnił funkcję prezesa). W l. 1966–1978 był dyrektorem administracyjnym kopalni „Wieczorek”.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.
ORŁOWICZ Mieczysław (17 XII 1881, Komarno k. Kwowa – 4 X 1959, Warszawa) – działacz turystyczny i sportowy; w ruchu turystycznym działał od 1898 (podróże po Galicji, Czechach, Szwajcarii, Francji; założył Akademicki Klub Turystyczny w Lwowie – pierwszą tego typu organizację na ziemiach polskich); w ruchu sportowym – od 1906 (wiceprezes AZS Lwów, KS „Pogoń” Katowice). Od 1919 pracował w Wydziale Turystyki Ministerstwa Komunikacji RP; w 1922 należał do współzałożycieli Polskiego Związku Związków Sportowych; był działaczem Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich, jako prezes Polskiego Związku Atletycznego w Katowicach (1925–1928) przyczynił się do integracji sportu górnośląskiego z ogólnopolskim; autor ilustrowanego przewodnika turystycznego po województwie śląskim (1924) i przewodnika po Śląsku Zaolziańskim (1938). Po 1945 kontynuował działalność turystyczną; nadal pracował nad rozwojem turystyki w Ministerstwie Komunikacji. Pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach w Warszawie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki 1876–1945. Katowice 1886; https:// www. ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/mieczyslaw-orlowicz.
ORŁOWSKA zob. ►Kałużowa-Tabacka Otylia
ORŁOWSKI Paweł (1915 – ?, Wielka Brytania), lekkoatleta, średniodystansowiec; zawodnik Pogoni Katowice (1932–1935), KPW Katowice (1936–1937), dwukrotny reprezentant Polski; osiągnięcia: 3 (1–1–1) medale HMP – 1 m. w biegu na 3 km (1934), 2 m. w sztafecie 3 x 800 m (1934), 3 m. w biegu na 3 km (1937); walczył w II wojnie światowej.
A. Lasocki: Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 4, Warszawa 2021.
ORZEŁ-HEIMBERG Erna (13 III 1914, Królewska Huta – ?) – lekkoatletka, zawodniczka klubów: „Stadion” Królewska Huta, KPW Katowice (1936–1937). W l. 1934–1935 występowała w reprezentacji Polski. Osiągnięcia: 10 (3–6–1) medali MP – 1 m. skok wzwyż (1934), hala: skok wzwyż (1934–1935); 2 m. bieg 80 m przez płotki (1933–1934), skok wzwyż (1933, 1935), hala: bieg 50 m przez płotki (1934), sztafeta 4 x 50 m (1935); 3 m. bieg 80 m przez płotki (1936).
H. Kurzyński i in.: Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1922–2011: konkurencje kobiece. Bydgoszcz 2011.
OSSADNIK-OGIERMANOWA Matylda (17 III 1917, Rozbark – 15 V 1997, Katowice) – gimnastyczka, zawodniczka TG „Sokół” w Załężu, reprezentantka Polski (1936–1938): IO (1936), MŚ (1938). Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MŚ: 3 m. wielobój drużynowy (1938), 3 (1–1–1) medale MP: 1 m. ćwiczenia na poręczach (1936), 2 m. ćwiczenia na poręczach (1935), 3 m. wielobój indywidualny (1937). Zdobyła uprawnienia trenera i sędziego klasy międzynarodowej (oceniała zawodników m.in. podczas IO w 1952 i 1960). Odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi.
A. Steuer: Ruch sportowy w Katowicach-Załężu (1895–1998). W: „Kronika Katowic”. T. 8. Katowice 1999.
OSSI zob. ►Bischof Oswald
OSTAŁOWSKI Roman ([?]) – absolwent Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Od XII 1927 przebywał w Katowicach; był instruktorem Okręgowego Ośrodka Wychowania Fizycznego w Katowicach, trenerem okręgowym Opolskiego Związku Lekkiej Atletyki, głównym instruktorem wychowania fizycznego w Związku Powstańców Śląskich; od 1945 do co najmniej 1947 kontynuował przedwojenną działalność na Górnym Śląsku (m.in. jako trener objazdowy).
S. Zaborniak, J. Iskra: Lekkoatletyka na Śląsku w latach 1816–1939. Opole 2014.
OSTER Janusz (27 VI 1944, Nowy Sącz – 12 I 2023, Piekary Śląskie), piłkarz nożny i ręczny, zawodnik GKS Grunwald Ruda Śląska, GKS Wawel Wirek i Nadwiślana Kraków. Od 1968 instruktor piłki ręcznej w AZS Katowice, następnie asystent trenera Adama Pecolda, wraz z nim i piłkarkami ręcznymi Ruchu Chorzów był współautorem tytułów MP w latach 1975, 1976 i 1977; w latach 1977–1980 był trenerem piłkarek ręcznych Zgody Bielszowice. W latach 1984–1989 największe sukcesy odniósł jako kierownik sekcji piłki nożnej Górnika Zabrze, kiedy klub cztery razy z rzędu zdobył tytuł MP; następnie został działaczem w Olimpii Piekary Śląskie. Był też dziennikarzem – pracował w Radiu Piekary (m.in. jako wysłannik tej instytucji relacjonował mistrzostwa świata w piłce ręcznej w 2015 roku w Katarze); a od 2017 w Radiu „Silesia” w Zabrzu. Działał także jako menedżer z uprawnieniami zdobytymi w Polskim Związku Piłki Nożnej; od 2004 był członkiem Klubu Seniora Śląskiego Związku Piłki Nożnej. Pochowany został w Piekarach Śląskich.
https://gksgrunwald.pl/; https://www.piekary.info/w-wieku-78-lat-zmarl-janusz-oster-byl-kierownikiem-sekcji-pilki-noznej-ks-gornik-zabrze
OSTOJA zob. ►Kulej Lucjan