S

 

SALCEWICZ Józef (26 VII 1899, Dowol k. Dyneburga na Łotwie – 31 XII 1981, Warszawa), pseud. Feliks – działacz polityczny, ekonomista, inż. chemik, absolwent łotewskich szkół handlowych i wydziału chemii na Politechnice Warszawskiej. Był kierownikiem koksowni w hucie „Pokój” w Nowym Bytomiu (1937–1939); działaczem ruchu socjalistycznego – członkiem organizacji Polscy Socjaliści (1941–1942), PPS-Lewica (1943–1945), jednym z sygnatariuszy oświadczenia Centralnego Komitetu Ludowego uznającego Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego za Tymczasowy Rząd RP; współredaktorem „Robotnika” – organu prasowego PPS–Lewica; po udziale w Powstaniu Warszawskim został internowany w obozie Gross Born. Po wojnie był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; pełnił funkcje: pełnomocnika rządu na powiat kozielski, strzelecki; zastępcy dyrektora Centralnego Zarządu Przemysłu Hutniczego (1946–1947); wicewojewody śląskiego (1945–1946) jako wiceprzewodniczący Wojewódzkiego Komitetu PPS w województwie śląskim; prezesa Śląskiego Związku Piłki Nożnej (20 I 1946 – 26 VIII 1946); wiceministra przemysłu (1946–1947), przemysłu i handlu (1947–1949), górnictwa (1950–1954), hutnictwa (1954–1957) i przemysłu ciężkiego (1957–1958); od 1959 był wykładowca chemii na Politechnice Gliwickiej.
A. Gowarzewski, J. Waloszek: 75 lat OZPN [Okręgowego Związku Piłki Nożnej] Katowice: 1920–1995, ludzie, historia, fakty. Księga pamiątkowa. Katowice 1996.

SALONI Tadeusz (14 VI 1890, Huta Kornowska w pow. kolbuszowskim – 24 II 1962, Johanesburg, Republika Południowej Afryki) – wicewojewoda śląski; działacz sportowy Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego, prezes Śląskiej Rady Sportowej, Polskiego Związku Bokserskiego, wiceprezes Rady Głównej Ligi Morskiej i Kolonialnej.

SAS Tadeusz Marian (2 II 1930, Warszawa – 24 VII 1985, Katowice) – dziennikarz. W Katowicach przebywał w l. 1953–1985. Pracował w redakcjach gazet: „Dziennik Zachodni”, „Wieczór” (1956–1970), kierował katowickim oddziałem „Przeglądu Sportowego”.
B. Tuszyński: Bardowie sportu: wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.

SCHLICHTINGER Bronisław Jan (29 VIII 1900, Stanisławów – 3 XII 1989, Elbląg) – wojskowy, działacz sportowy, mjr piechoty Wojska Polskiego [1935]. Brał udział w rozbrajaniu Austriaków w Krakowie (1 XI 1918), uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej (w rejonie Przemyśla, Lwowa) i wojnie polsko-bolszewickiej. Był komendantem Ośrodka Wychowania Fizycznego w Katowicach (1930–1933) i prezesem Okręgu Śląskiego Polskiego Związku Gier Sportowych (1931–1933). Podczas wojny obronnej Polski (IX 1939) dowodził I baonem 80. p.p. w składzie 20 DP – walki w bitwach pod Mławą (ranny), nad Narwią, potem w obronie Warszawy. Od 29 IX 1939 do 1945 przebywał w niewoli niemieckiej, internowany w oflagach: nr II A w Prenzlau, II D w Gross Born. Aktywnie uczestniczył w konspiracji obozowej, a po 1945 w konspiracji antykomunistycznej – współpraca z organizacją Wolność i Niezawisłość. Przez 4 lata był więziony przez Urząd Bezpieczeństwa w Krakowie; po wyjściu z wiezienia mieszkał w Elblągu i pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego. Odznaczony: Virtuti Militari kl. 5 (nr 249), Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921.
B. Szwedo: Na bieżni i w okopach. Sportowcy odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari 1914–1921, 1939–1945. Rzeszów 2011.

SCHNEIDER Wilhelm Józef (9 VII 1909, Załęże, ob. dz. Katowic – 28 XII 1988, Chorzów) – lekkoatleta, olimpijczyk, najwybitniejszy tyczkarz okresu międzywojennego. Był zawodnikiem klubów: KS „06” Katowice (1929), „Pogoń” Katowice (1930–1933 i 1935–1939), „Stadion” Królewska Huta (1934). W l. 1931–1938 14-krotnie wystąpił jako reprezentant Polski w meczach międzypaństwowych 1931–1938 (10 zwycięstw indywidualnych), uczestniczył w IO (1936) i ME (1938). Osiągnięcia: 6 (6–4–0) medali MP (1934–1939) – 1 m. skok o tyczce (1934, 1937–1939), skok o tyczce w hali (1935, 1937), 2 m. skok o tyczce (1935,1937), 50 m przez płotki w hali (1935, 1937). 3 razy pobił rekord Polski w skoku o tyczce: 3,975 m (1935), 4,10 (1935) i 4,14 (1935). W 1939 walczył w kampanii wrześniowej. Po wojnie działacz AKS Chorzów (trener) i sędzia lekkoatletyczny na Śląsku.
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010; H. Kurzyński, S. Pietkiewicz, M. Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego: mężczyźni. Warszawa 2004. A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010.

SCHWAEN Georg (24 VII 1910, Katowice – 26 IV 1993, Krefeld), pseud. Jolly – waterpolista, reprezentował Erster Katowittzer 1912 Schwimmverein (1933–1939). Osiągnięcia: 6 (5–1–0) medali MP – 1 m. (1933–1937), 2 m. (1938) w piłce wodnej. Po wojnie był trenerem klubów waterpolowych w RFN, m.in. Schwimm Verein Krefeld. Brat kompozytora Kurta Schwaena.

SCIPIO DEL CAMPO MICHAŁ (26 I 1887, Rajki pod Berdyczowem na Ukrainie – 7 III 1984, Katowice) – pionier lotnictwa w Polsce, jeden z konstruktorów pierwszego skrzydłowca (1906), pierwszy Polak posiadający oficjalnie dyplom pilota samolotu (1910). Latał we Francji, Rosji, Szwecji, nad zaborem rosyjskim i Galicją; w okresie pionierskim wylatał około 1000 godzin na 12 typach samolotów. Od l. 30. XX w. do 1945 mieszkał w Warszawie, w 1945 przeniósł się do Katowic. Był członkiem Aeroklubu Śląskiego (1956–1984), jednym z organizatorów Klubu Seniorów Lotnictwa przy Aeroklubie Śląskim (1957). Za zasługi dla lotnictwa Polskiego wielokrotnie odznaczany, m.in.: Krzyżem Komandorskim (1977), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1982), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1958), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1962), Złotym Medalem Aeroklubu Polskiego z numerem pierwszym (1981), odznaką Zasłużony Działacza Lotnictwa Sportowego (1966), Złotą Odznaką Zasłużonego w Rozwoju Województwa Katowickiego (1967). Patron ulicy w Katowicach. Pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Francuskiej w Katowicach.
M. Musioł: Michał Scipio del Campo. W: Patronowie katowickich ulic. Red. U. Rzewiczok. Katowice 2012.

SCZYPA Józef (19 III 1911, Siemianowice – 13 VIII 1975, Katowice) – działacz łyżwiarski i sportu szkolnego; dyrektor Domu Handlowego „Rzemieślnik” w Katowicach. Był współzałożycielem i kierownikiem organizacyjnym Klubu Łyżwiarskiego „Iskra” Katowice. Ojciec olimpijczyka ►Piotra Sczypy. Pochowany na cmentarzu przy ul. Gliwickiej w Katowicach.
„Biuletyn Kuratorium Oświaty” 1979, nr 1–2; „Dziennik Zachodni” 1975, nr 178–181; pismo USC Katowice z 21 VII 2017 w MHK.

SEDLAK Andrzej (6 II 1993), działacz sportowy; prezes Okręgowego Związku Motorowodnego i Narciarstwa Wodnego oraz Śląskiego Związku Stowarzyszeń Sportowych.
„Sport” 1993, nr 22.

SERAFIN Irena (1924, Czeladź – ?), lekkoatletka, sprinterka; zawodniczka ATS Czeladź i Pogoni Katowice; osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal AMŚ – 2 m. w biegu na 100 m; osiągnięcia: 3 (0–1–2) medale MP – 2 m. w biegu na 60 m (1945), 3 m. w biegu na 60 m (1939) i 100 m (1945)
A. Lasocki: Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 4, Warszawa 2021.

SIDŁO Janusz Jan (właśc. Reinhold) (19 VI 1933, Szopienice – 2 VIII 1993, Warszawa), pseud. Łokietek, Gruby – lekkoatleta, oszczepnik. Był absolwentem V Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku (1952) oraz warszawskiej AWF (1971); trenował w klubach: „Stal” Katowice (1949–1950), „Spójnia” Gdańsk (1951–1954) oraz „Spójnia” Warszawa (1955–1973). Najwybitniejszy polski zawodnik w historii rzutu oszczepem, pierwszy Europejczyk, który rzucił oszczepem ponad 80 m; w tej konkurencji był rekordzistą Europy, świata, olimpijskim i wielokrotnym rekordzistą Polski. 64 razy wystąpił jako reprezentant Polski, m.in. na IO (1952, 1956, 1960, 1964,1968) i ME (1954, 1958, 1962, 1966, 1969). Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal IO – 2 m. rzut oszczepem (1956); 3 (2–0–1) medale ME – 1 m. rzut oszczepem (1954, 1958), 3 m. rzut oszczepem (1969); 1 (0–1–0) medal U – 2 m. rzut oszczepem (1961); 16 (16–0–0) medali MP – 1 m. rzut oszczepem (1952–1961, 1963, 1966, 1969); rzut granatem (1951–52), 2 m. rzut oszczepem (1962, 1964–1965, 1970), 3 m. rzut oszczepem (1967). Był kapitanem polskiej reprezentacji lekkoatletycznej w okresie Wunderteamu, najlepszym polskim sportowcem pierwszych 20 lat po II wojnie światowej; dwukrotnie wybrany najlepszym sportowcem Polski w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” (1954, 1955); przez magazyn „Track & Field News” uznany „najlepszym lekkoatletą w historii” – przez 20 kolejnych sezonów należał do dziesiątki najlepszych oszczepników świata. W Szopienicach znajduje się skwer jego imienia.
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. [Warszawa 2010].

SIEDLANOWSKA (z d. Nehring) Jadwiga (18 IV 1899, Warszawa – 1958) – działaczka sportowa, współzałożycielka i wiceprezes Klubu Tenisowego Huty Baildon; żona Marcelego Siedlanowskiego, dyrektora Huty Baildon w Katowicach.
APK, zesp. Dyrekcja Policji Katowic, sygn. 102.

SILNY zob. ►Hein Paweł

SITKO Józef (2 II 1907, Katowice – 15 XII 1980, Katowice) – lekkoatleta, długodystansowiec. Był zawodnikiem klubów: KS „Roździeń” Szopienice (1924–1929, 1934), KS „Pogoń” Katowice (1932–1933). Osiągnięcia: 1 medal (0–1–0) MP – 2 m. w maratonie (1932).
H. Kurzyński, S. Pietkiewicz, M. Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego: mężczyźni. Warszawa 2004.

SITKO Stanisław Engelbert (13 XI 1913, Mikołów – 14 X 1988, Czeladź) – lekkoatleta, zawodnik KS „Strzelec” Katowice (1936), WKS Bielsko (1937), Kolejowego Przysposobienia Wojskowego Katowice (1938–1939). Osiągnięcia 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. bieg na 10 000 m (1939). Startował też w chodzie na 50 km.
H. Kurzyński, S. Pietkiewicz, M. Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego: mężczyźni. Warszawa 2004.

SIUDA Fryderyk ([?] – 11 IV 2018) – saneczkarz, zawodnik SKS „Zryw” Katowice; jeden z piątki rodzeństwa (Zdzisław, Jadwiga, Ryszard, Fryderyk i Jerzy) odnoszącego sukcesy w polskim saneczkarskie. Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. w dwójkach (z bratem Ryszardem, 1956). Pochowany w Bielsku-Mikuszowicach.
https://www.pzssan.pl/wiadomosci/zmarl-fryderyk-siuda,13.html.

SIWEK Tadeusz Marcin Ignacy (9 X 1935, Chorzów – 18 V 1997, Katowice) – siatkarz. Trenował w klubach: „Górnik 20” Katowice (1952–1964), GKS Katowice (1964–1968). W l. 1958–1964 był 243 razy reprezentantem Polski, m.in.: IO (1968), MŚ (1960, 1962, 1966), ME (1958, 1963, 1967). Osiągnięcia: 2 m. w PŚ (1965), 1 (0–0–1) medal ME (1967), 5 (0–2–3) medali MP – 2 m. (1960, 1962), 3 m. (1959, 1963, 1964).
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010; K. Mecner: 85 lat siatkówki na Śląsku. Katowice 2012.

SKARŻYŃSKI Hilary (18 VI 1925, Katowice – 30 IX 1987, Miami Beach, USA) – hokeista na lodzie (napastnik i obrońca), olimpijczyk. Występował w klubach: „Siła” Giszowiec (1945–1946), „Siemianowiczanka” Siemianowice (1946–1949), „Stal” Katowice (1949–1951), „Gwardia” Katowice (1952–1953), „Górnik” Janów (1954), „Górnik” Katowice (1955–1959); 38-krotny reprezentant Polski (1947–1959), uczestnik IO (1948, 1952, 1956) i MŚ (1947). Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal AMŚ: 3 m. (1953); 3 (1–2–1) medale MP: 1 m. (1958), 2 m. (1956–1957), 3 m. (1946); król strzelców I ligi (1956). Zginął w wypadku drogowym.
B. Tuszyński: Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006. Wrocław [b.r.w.].

SKIBA Augustyn (22 XI 1897, Wronin k. Koźla – 16 X 1974, Katowice) – działacz kolarski, prezes Śląskiego Związku Kolarskiego (1925–1939). W l. 1925–1934 i 1936 wchodził w skład Zarządu Polskiego Związku Kolarskiego. Był jednym z trójki inicjatorów powstania Rady Sportowej Województwa Śląskiego (1925), członkiem Zarządu Związku Publicystów i Dziennikarzy Sportowych Województwa Śląskiego (należał do Sądu Honorowego tej organizacji). Po II wojnie światowej zainicjował Wyścig Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej.
Archiwum Zakładowe Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, akta osobowe; A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

SKONECKI Władysław (13 VII 1920, Tomsk – 12 VI 1983, Wiedeń) – tenisista, zawodnik klubów: „Wima” Łódź, „Pogoń” Katowice, „Cracovia” Kraków i „Legia” Warszawa; mistrz i reprezentant Polski (1947–1951 i 1956–1962), m.in. w Pucharze Davisa. Osiągnięcia:– 1m. w grze pojedynczej w Międzynarodowych MP (1946, 1948, 1949), deblu (1948–1949) i mikście (1946, 1948, 1949) i 19 (11–8–0) medali MP – 1 m. singel (1946–1950); debel (1945–1948, 1950, 1957); 2 m. singel (1945, 1956–1957, 1959, 1961), debel (1949, 1951, 1956); mixt (1945–1947). W l. 1952–1956 przebywał na Zachodzie, odnosząc wiele sukcesów międzynarodowych, m.in. był trenerem tenisowej reprezentacji Belgii (1954). 2 razy znalazł się w „dziesiątce” plebiscytu „Przeglądu Sportowego” na najpopularniejszego sportowca Polski: 1948, 1950; w 1953 władze obawiały się wysokiej pozycji czy nawet zwycięstwa nieuznawanego sportowca i zorganizowały własny plebiscyt. W przeprowadzonej w 1988 ankiecie fachowców (zastępującej ówczesny plebiscyt) uplasował się na 9. miejscu. Po zakończeniu kariery wyjechał do Austrii, gdzie prowadził szkółki tenisowe. Brał również udział w rozgrywkach weteranów.
A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010; Mała encyklopedia sportu. T. 2: L–Ż. Warszawa 1987; K. Tarasiewicz: Opowieści tenisowe z myszką. Wrocław 1992.

SKORUPA Piotr (16 X 1948, Katowice – 26 III 1971, Kazalnica Maguszowska), pseud. Dżim – taternik, grotołaz; od 1961 członek Katowickiego Klubu Alpinistycznego; uczestnik eksploatacji jaskiń tatrzańskich (Jaskinia Ptasia, Jaskinia Czarna), zaliczył wiele trudnych dróg tatrzańskich (Długosz, Direttissima, filar Kazelnicy Miguszowskiej). Zginął podczas zimowej wyprawy tatrzańskiej.
Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Red. M. i J. Kiełkowscy. Katowice 2013; 50 lat Klubu Wysokogórskiego w Katowicach: 1949-1999. Księga jubileuszowa.Wybór i red. P. Kasprowski. Siemianowice– Katowice 2000; www.kw.katowice.pl/tinymce_uploads/dzieje.pdf.

SKORUPSKA Irena (4 XII 1903, Żytomierz – po 1957, Republika Pd. Afryki) – łuczniczka, policjantka, zawodniczka Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Kobiet Katowice, reprezentantka Polski na MŚ w 1938. Osiągnięcia: 3 (3–0–0) medale MŚ: 1 m. wielobój drużynowy (1938), 1 m. trójbój długodystansowy drużynowy (1938), 1 m. trójbój krótkodystansowy (1938); 1 (1–0–0) medal MP: 1 m. wielobój indywidualny. Od 1939 na emigracji (w 1957 odnalazł ją w Republice Pd. Afryki jeden z katowickich dziennikarzy). Wraz z ►Martą Majowską otwiera listę katowickich mistrzów i mistrzyń świata.
A. Steuer: Irena Skorupska (1903–?), pierwsza polska mistrzyni świata z Katowic. W: „Kronika Katowic”. T. 7. Katowice 1997.

SKOTNICKI Zenon (21 XI 1913, Poznań–25 X 1992), działacz żeglarski; od 1951 roku działacz Polskiego Związku Żeglarskiego, przewodniczący sekcji żeglarskiej WKKF w Katowicach; po 1956 przewodniczący Oddziału Katowickiego PZŻ, w latach 1957–1959 i 1963 prezes katowickiego Okręgowego Związku Żeglarskiego.
J. Żyła: Dzieje żeglarstwa na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim (1924–1999). Kraków 2000.

SKOWRON Adolf (23 II 1934, Przemyśl – 17 VI 1996) , siatkarz i trener siatkówki, zawodnik AZS AWF Warszawa (1960–1964), Górnika 1920 Katowice (jako grający trener), trener Polonii Tychy, 19-krotny reprezentant Polski (1957–1958), uczestnik AMŚ (1957). Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal AMŚ (1957); 8 (5–1–2) medali MP: 1 m. (1956–1960), 2 m. (1961), 3 m. (1963, 1964). Od 1960 roku prowadził Górnika Katowice (także jako grający trener) i zdobył z nim wicemistrzostwo Polski w 1961 oraz brązowe medale mistrzostw Polski w 1963 i 1964, od 1967 do 1971 prowadził A-klasową drużynę Polonii Tychy; absolwent AWF w Warszawie. Pracował w katowickiej centrali górniczych związków zawodowych, gdzie odpowiadał za pion sportowy, od początku lat 70. XX w. był zatrudniony w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Katowicach (od 1979 Akademii Wychowania Fizycznego), gdzie do 1994 roku kierował Zakładem Piłki Siatkowej.
K. Mecner: Mistrzostwa Polski w siatkówce 1929–2010. 10 lat Plus Ligi. Warszawa 2011.

SKOWRONEK Ginter (1911–?), waterpolista; w 1928 roku członek sekcji pływackiej Śląskiego Klubu Lekkoatletycznego w Katowicach, współzałożyciel sekcji piłki wodnej Towarzystwa Pływackiego23 Giszowiec-Nikiszowiec (1934); osiągnięcia 1 (1–0–0) medal MP w piłce wodnej (1938).
„Kurier Wieczorny” 1938, nr 182.

SKOWYRA Longin (1937, woj. lubelskie – 20 I 2024, Opole), sztangista, zawodnik AZS Wrocław, HKS Szopienice (1964–1965), Startu Opole (od 1966), reprezentant Polski, 3 medale MP w wadze średniej: 1 m. (1967), 2 m. (1966), 3 m. (1963); nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Kazimierza Gzowskiego w Opolu.
https://opole.naszemiasto.pl/pierwszym-mistrzem-byl-skowyra/ar/c2-5524179; 80 lat polskiej sztangi. Polski Związek Podnoszenia Ciężarów 1925–2005. Warszawa 2005; https://www.pzpc.pl/aktualnosci/wiadomosci/8084/kondolencje-pzpc-zmarl-longin-skowyra.

SKÓRSKI Augustyn Andrzej (6 XI 1936, Kańczuga, woj. podkarpackie – 22 I 1981, Byczyna k. Jaworzna) – hokeista, trener, olimpijczyk. Grał na pozycji obrońcy w klubach: „Górnik” Katowice (1946–1958), „Baildon” Katowice (1959–1965). Rozegrał 243 mecze ligowe, zdobywając 42 gole. W l. 1958–1965 wystąpił 48 razy w reprezentacji Polski, strzelając 2 bramki, na: IO (1964), MŚ (1958, 1959, 1961, 1963, 1965), ME (1958, 1959, 1961, 1963, 1965). Osiągnięcia: 2 (1–1–0) medale MP – 1 m. (1958), 2 m. (1957). Wyróżniony tytułem Zasłużony Mistrz Sportu. Zginął w wypadku samochodowym.
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010; Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

SKRZYDLEWSKI Stanisław, zob. ►Watta-Skrzydlewski Stanisław.

SKULICZ Kazimierz (1897, Kraków–przed 15 VIII 1984, Katowice), działacz sportowy; od 1922 roku w Katowicach; prezes Śląskiego Związku Tenisa Ziemnego, działacz Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie, Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego; honorowy członek kierownictwa odbudowy Torkatu; po 1945 członek KS Baildon Katowice; dyrektor budowy zbiornika Goczałkowice. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
„Sport” 1984, nr 161.

SKUTTA Joachim (?– 6 XI 2017). działacz Automobilklubu Śląskiego w Katowicach, wychowawca wielu sędziów sportowych i zawodników, delegat Polskiego Związku Motorowego ds. bezpieczeństwa; dyrektor Rajdu Wisły (1997 i 1998) i Rajdu Barbórki Cieszyńskiej (1994–1999, 2004). Będąc ponadto twórcą tras nawigacyjno-turystycznych, przyczyniał się do lepszej organizacji imprez przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych.

SŁAWIK Henryk (16 VII 1894, Szeroka – 16 VIII 1944, Mauthausen) – działacz socjalistyczny, dziennikarz, uczestnik powstań śląskich, aktywista Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1919), redaktor odpowiedzialny (1923) i naczelny (1928) „Gazety Robotniczej”, radny miejski w Katowicach (1929–1930), działacz sportowy – prezes Zarządu Okręgowego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego Młodzieży Robotniczej „Siła” (1923), członek Zarządu Głównego tej organizacji i założyciel licznych terenowych ogniw tej organizacji. Przyczynił się do zintegrowania autonomicznych wcześniej organizacji „Siły” Śląska Cieszyńskiego i Górnego Śląska. Pełnił funkcję prezesa Śląskiego Robotniczego Sportowego Komitetu Okręgowego (1927), z jego ramienia wicepreza Śląskiej Rady Sportowej Województwa Śląskiego. Był działaczem Syndykatu Dziennikarzy Polskich Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (od 1934 prezes). Po wybuchu II wojny światowej przebywał na Węgrzech (prezes Polskiego Związku Uchodźców, delegat rządu londyńskiego do spraw uchodźców na Węgrzech), zajmował się tworzeniem polskiego szkolnictwa w tym kraju, przerzutami ludzi z Węgier na okupowane tereny Polski i odwrotnie. 16 VII 1942 został aresztowany przez gestapo i rozstrzelany.
Henryk Sławik. Śląski bohater trzech narodów. Red. J. Januszewska-Jurkiewicz, L. Krzyżanowski. Bielsko 2014; A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

SŁOMIANY Zdzisław (3 IX 1926, Czeladź – ?), działacz Polskiego Związku Hokeja na Lodzie, (członek zarządu, przewodniczący komisji młodzieżowej); członek komitetu organizacyjnego hokejowych MŚ 1976 w Katowicach i MEJ 1979 w Tychach; działacz Śląskiego Okręgowego Związku Hokeja na Lodzie, wiceprezes zarządu GKS Katowice, kierownik sekcji hokeja na lodzie, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1975)
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

SMÓL Andrzej (1957 – 23 III 1975, Żleb Hińczowy Cubryny, Tatry) – alpinista, członek Katowickiego Klubu Wysokogórskiego. Zginął wskutek poślizgnięcia i upadku do podstawy ściany całego zespołu (16 III 1975). Partnerzy: Ryszard Warecki i Krzysztof Rękosiewicz przeżyli wypadek.
50 lat Klubu Wysokogórskiego w Katowicach: 1949–1999. Księga jubileuszowa. Wybór i red. P. Kasprowski. Siemianowice–Katowice 2000; www.kw.katowice.pl/tinymce_uploads/dzieje.pdf.

SNOPEK Jerzy (4 IV 1904, Katowice – 1944, na froncie wschodnim) – bokser, zawodnik Prywatnego Klubu Sportowego Katowice (1924) i Bokserskiego Klubu Sportowego Katowice (1925–1928). W 1928 reprezentował Polskę na IO. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. drużynowo (1927). W l. 1940–1943 pełnił funkcję prezesa Oberschlesische Box Verband. Zginął jako żołnierz niemieckich oddziałów saperskich. Brat ►Pawła Snopka.
B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej: 1939–1945. Warszawa 1999; B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010.

SNOPEK Paweł (? – 23 I 1930, Katowice) – działacz sportowy, członek drużyny piłki nożnej KS „Diana” Katowice (do 1914), pionier polskiego boksu w Katowicach, współzałożyciel Bokserskiego Klubu Sportowego Katowice (1925).
„Polonia” 1930, nr 1904.

SNOPEK Wilhelm (ok. 1888 – po 1958, Głuchołazy?), pięściarz SC Heros Gleiwitz (1921), od 1922 na Górnym Śląsku, członek Privat Sport Club Katowice; współzałożyciel Bokserskiego KS (1925) i, po 1945, KS Czarni Głuchołazy, działacz bokserski; gość specjalny mistrzostw Śląska w boksie (1958).
„Sport Śląski” 1958, nr 8.

SOBCZAK Marian (18 IX 1948, Siemianowice – 30 X 2023), szermierz, absolwent AWF Warszawa, nauczyciel wychowania fizycznego, trener szermierki, zawodnik Baildonu Katowice i GKS Katowice, wicemistrz Polski w szabli drużynowo w 1974 roku (w barwach z GKS Katowice); trener GKS Katowice i Pałacu Młodzieży Katowice, przez wiele lat współpracował z kadrą makroregionu śląskiego.
K. Marcinek: Leksykon polskiej szermierki. Historia, ludzie, medale 1922–2012. Warszawa 2012; https://pzszerm.pl/zmarla-marian-sobczak/

SOBIERAD Leopold (22 II 1912, Zawiercie–19 I 1981, Katowice), piłkarz, lewoskrzydłowy, zawodnik Unii Sosnowiec, KS Dąb Katowice (1934–1936); występował w I lidze (1936).
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii, t. 2. Mecze, kluby, sezony 1918–1939. Katowice 2017.

SOBÓL Henryk (10 II 1912, Bogucice – 1945, KL Groß Rossen) – sekretarz w Urzędzie Wojewódzkim Śląskim w Katowicach, harcerz, członek Ósmej Drużyny Harcerzy im. Henryka Sienkiewicza w Bogucicach, sportowiec (m.in. brał udział w I zawodach sportowych Chorągwi Śląskiej ZHP w 1927, sztafety kajakowej Śląsk–Gdynia w 1933, aktor harcerskiego teatrzyku amatorskiego; od 1937 komendant Bogucickiego Hufca Harcerzy; w 1939 odpowiedzialny za ewakuację tajnych akt z urzędu wojewódzkiego w Katowicach w głąb kraju; członek Szarych Szeregów, aresztowany w X 1944, osadzony w więzieniu przy ul. Mikołowskiej, 5 I 1945 wywieziony do obozu koncentracyjnego, gdzie zginął.

SOCHACKI Kazimierz (1916, Lwów – 1995, Tychy) – działacz hokeja na lodzie, trener młodzieżowej kadry narodowej Polski, „Naprzodu” Janów (1958–1961), KS „Baildon” Katowice. Pełnił funkcję wiceprezesa (1957–1959) i prezesa (1960–1964) Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie. Odznaczony złotymi odznakami: „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, Polskiego Związku Hokeja na Lodzie, „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego”.
W. Zieleśkiewicz, Historia polskiego hokeja na lodzie” , Krynica 2006.

SOCHOLIK Tadeusz (23 II 1932, Cieszyn – 1 XI 2002, Katowice) – działacz międzynarodowego ruchu sportowego. Był wiceprezydentem Europejskiej Federacji Hokeja na Trawie (1988–2002), członkiem Rady Wykonawczej i Komitetu Wykonawczego Europejskiej Federacji Hokeja na Trawie (FEH) Europejskiej Rady Hokejowej (1970), prezesem Polskiego Związku Hokeja na Trawie (1964, 1988–1991) i członkiem Zarządu (1961–1988), prezesem Śląskiego Okręgowego Związku Hokeja na Trawie w Katowicach (1964–1988). Wspólnie z E. Kraczkiem jest autorem broszury: Od Klubu Hockeyistów Siemianowice do KKS Śląsk Tarnowskie Góry (1989).
T. Socholik: 50 lat. Jubileusz śląskiego hokeja na trawie. Katowice 2000.

SOJKA Alfred (8 II 1923, Janów – 29 XI 1998, Katowice) – dziennikarz sportowy, filatelista. Pracował w redakcjach gazet: „Dziennik Zachodni” (1948–1956), „Wieczór” (1957–1961), „Sport” (1963–1973), gdzie był zastępcą redaktora naczelnego. Był szefem redakcji sportowej w Telewizji Katowice (1974). Pełnił funkcję prezesa Okręgu Śląskiego Polskiego Związku Filatelistycznego. W zbiorach Muzeum Historii Katowic znajduje się niepublikowana kroniki życia sportowego w Janowie jego autorstwa. Pochowany został na cmentarzu bonifratrów w Bogucicach.
B. Tuszyński: Bardowie sportu. Wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.

SOJKA Emil (12 XII 1901 –1965 [?]) – szachista, mistrz krajowy (1957); zawodnik Wojewódzkiego Domu Kultury Katowice (1945–1950), KS „Start” Katowice. Osiągnięcia: 5 (0–1–4) medali MP w turnieju drużynowym – 2 m. (1957), 3 m. (1946, 1955, 1956, 1960), Mistrz Śląska (1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1930, 1931, 1933, 1935, 1946, 1947, 1955).
https://www.szachypolskie.pl.

SOJKA Gerard Antoni (26 IX 1929 – 21 VII 1987) – prezes Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej w Katowicach (1986–1987), członek prezydium ZW (1977–1981); działacz kultury fizycznej w Spółdzielczości Pracy. Pochowany na cmentarzu przy ul. Murckowskiej w Katowicach.
Inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu komunalnym przy ul. Murckowskiej w Katowicach; Trzydziestolecie Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej 1967–1987. Warszawa 1987; „Dziennik Zachodni” 1988, nr 141–142.

SOJKA Karol (1917, Katowice – 1997, Bielefeld) – łyżwiarz figurowy (solista, pary sportowe), w l. 1948–1950 partner ►Janiny Leszczyny-Jajszczok-Nagórskiej. Trenował w klubie „Stal” Katowice. Osiągnięcia: 7 (5–2–0) medali MP: 1 m. soliści (1951, 1953) i pary sportowe (1951–1953), 2 m. (1950, 1952).
W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002.

SOKAL Leopold (30 IX 1920, Wiedeń–12 IX 1993, Katowice), działacz ruchu młodzieżowego (Związku Walki Młodych) i sportowego; w 1945 roku organizator Śląskiego Związku Tenisa Stołowego w Katowicach, jego sekretarz (1945–1949) i kapitan sportowy (1946), sędzia Śląskiego Związku Hokeja na Trawie (1949), członek zarządu Polskiego Związku Hokeja na Trawie i Okręgowego Związku Hokeja na Trawie; absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach, działacz AZS Katowice (od 1947), kierownik sekcji lekkoatletycznej, piłki ręcznej i hokeja na trawie; członek komisji rewizyjnej AZS AWF Katowice.
APK Katowice, zesp. Śląski Okręgowy Związek Tenisa Stołowego Katowice, sygn. 1; 60 lat AZS Katowice, cz. 2, Wspomnienia. Katowice 2006; W. Pięta: Tenis stołowy na Górnym Śląsku w latach 1929–2004. Częstochowa 2005; T. Socholik: 50 lat. Jubileusz śląskiego hokeja na trawie. Katowice 2000.

SOŁEK Zenon (26 VIII 1933, Głuchów, obecnie woj. świętokrzyskie – 26 I 2021, Katowice); szachista, kandydat na mistrza (1967), zawodnik AZS Poznań, Maratonu Częstochowa i Kolejarza Katowice (koniec lat 60. XX w.), współzałożyciel sekcji szachowej przy bazylice oo. Franciszkanów w Panewnikach; udzielał się też w Śląskim Związku Szachowym. Absolwent Politechniki Poznańskiej, długoletni dyrektor oraz prezes (od 1967 roku aż po początek XXI w.) Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego nr 1 w Katowicach (przemianowanego na Kombinat Budowlany, a następnie Dombud). Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Katowicach-Panewnikach. Otrzymał Srebrną (1973) i Złotą (1986) Odznakę Honorową Polskiego Związku Szachowego (1973), a także odznakę „Przyjaciel Szachów”. 2016.
https://pzszach.pl/2021/03/09/s-%E2%80%A0-p-zenon-solek-1933-2021/

SORBIANKA zob. ►Szczepańska-Ruhsan Zofia

SORNIK Paul (1900, Mysłowice –?) – działacz niemiecki, nauczyciel, dr filozofii. Był członkiem Jungdeutsche Partei (Partia Młodniemiecka), przewodniczącym Deutsche Kulturbund (1936–1939), Deutsche Theatergemeinde für Polnisch Schlesien, Rady Administracyjnej Deutsche Volksbund (1938–1939). W VIII 1939 uciekł z Polski, w l. 1941–1943 pracował jako referent sportu w zarządzie okręgowym NSDAP w Katowicach. Po wojnie był działaczem CSU w Bawarii – w l. 1953–1957 poseł do Bundestagu, od 1958 do parlamentu w Bawarii.
P. Greiner, R. Kaczmarek: Leksykon mniejszości niemieckiej w województwie śląskim w latach 1922–1939. Zarys dziejów, organizacje, działacze. Katowice 2002.

SOSGÓRNIK Alfred (16 VIII 1933, Zawadzkie – 8 II 2013), lekkoatleta, kulomiot, zawodnik Górnika Zabrze; reprezentant Polski, członek Wunderteamu, uczestnik IO (1960, 1964), ME (1958, 1962, 1964), PE (1965); osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal ME: 3 m. (1962) w pchnięciu kulą; 12 (6–3–3) medali mistrzostw Polski: 1m. (1958–1962, 1965), 2 m. (1963, 1964, 1966), 3 m. (1957, 1967,1968); 17 razy poprawiał rekord Polski – od 16,46 (5 sierpnia 1956, Spała) do 19,24 (21 czerwca 1964, Budapeszt), był pierwszym Polakiem, który pchnął kulą ponad 17, 18 i 19 m. Po zakończeniu kariery sportowej pracował w Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice” oraz w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Jego żoną była Barbara Sosgórnik, olimpijka z Rzymu w biegu na 80 metrów przez płotki oraz wielokrotna medalistka mistrzostw Polski, ich synową jest Katarzyna Szafrańska, brązowa medalistka uniwersjady 1991 w narciarskim slalomie gigancie. A. Sosgórnik pochowany został w Węgierskiej Górce.
https://olimpijski.pl/olimpijczycy/alfred-sosgornik/

SOSGÓRNIK Alfred (16 VIII 1933, Zawadzkie – 8 II 2013), lekkoatleta, kulomiot, olimpijczyk, wielokrotny rekordzista i reprezentant Polski, uczestnik IO (1960, 1964), ME 1958, 1962), PE (1965). Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal ME – 3 m. (1962); 11 medali MP seniorów (6–3–2) w pchnięciu kulą; 17 razy poprawiał rekord Polski – od 16,46 m (1956, Spała) do 19,24 m (1964, Budapeszt). Był pierwszym Polakiem, który pchnął kulą ponad 17, 18 i 19 m. Był pracownikiem KWK „Gliwice” oraz w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach; pochowany został w Węgierskiej Górce.
A. Lasocki, Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 3, Warszawa 2021.

SOWA Stefan (28 XI 1938, Błażowa k. Rzeszowa – 13 XI 2022, Katowice), piłkarz ręczny, zawodnik AZS Katowice (1956–1970), 21-krotny reprezentant Polski – występował w „jedenastkach” (7 meczów, 21 bramek, uczestnik MŚ 1963) i w „siódemkach” (14 meczów, 11 bramek); 4 (1–1–2) medale MP w „siódemkach”: 1 m. (1964), 2 m. (1963), 3 m. (1961, 1962); absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Katowicach, trener, kierownik Studium Wychowania Fizycznego w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, członek Klubu Seniora AZS Katowice oraz Stowarzyszenia Zasłużonego Reprezentanta. pochowany na cmentarzu komunalnym w Katowicach.
W. Zieleśkiewicz: 100 lat polskiej piłki ręcznej 1918–2018. Warszawa 2018.

SPAŁEK Ryszard Wilhelm (23 II 1907, Katowice – ?) – piłkarz (pomocnik), zawodnik klubów: „Preußen” Kattowitz, IFC Katowice (do 1935); w l. 1927–1929 wystepował w I lidze; przed 1939 wyjechał do Niemiec. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1927).
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017.

STACHOŃ Roman (30 VI 1912, Brzęczkowice – 24 III 1987, Katowice), pseud. Roman, Konrad – działacz robotniczy i sportowy. Od 1927 działał w Robotniczym Klubie Sportowym „Siła” Mysłowice (od 1928 skarbnik klubu, od 1934 prezes), potem w RKS „Skra” Janów. W l. 1932–1948 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, z jej ramienia pełnił funkcję sekretarza Śląskiego Robotniczego Sportowego Komitetu Okręgowego. Od 1938 udzielał się w Zarządzie Związku Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych, od 1939 w Śląskim Okręgu Polskiego Związku Piłki Ręcznej. W stopniu plutonowego uczestniczył kampanii wrześniowej; zbiegł z niewoli w okolicach Lwowa; od 1940 prowadził działalność konspiracyjną w organizacji „Wolność – Równość – Niezawisłość”; był komendantem okręgowym Gwardii Ludowej PPS; więzień obozów koncentracyjnych: Auschwitz, Buchenwald, Dora, Ellrich. Od 1945 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej, od 1946 sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Polskiej Partii Socjalistycznej, w l. 1945–1948 przewodniczący Związku Robotniczych Klubów Sportowych Województwa Śląsko-Dąbrowskiego, od 1948 prezes Śląskiego Okręgowego Związku Atletycznego (m.in. kierownik ekipy zapaśniczej na IO 1952). W l. 1949–1987 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, aktywnie działając w sektorze sportu. Był posłem siedmiu kadencji Sejmu (1949–1984), wiceprzewodniczącym Centralnej Rady Związków Zawodowych, prezesem „Związkowca” Mysłowice (Klubu Sportowy Związku Młodzieży Polskiej), od 1952 przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Związków Zawodowych, Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach, redaktorem „Biuletynu Sportowego”, inicjatorem „Sportu Śląskiego. Ponosi  współodpowiedzialność za politykę czystek w związkach sportowych; był przeciwnikiem pełnego powrotu do demokratycznych struktur okresu przedwojennego i pierwszych lat powojennych w sporcie, a nawet prezentowania ich dorobku w badaniach i ekspozycjach muzealnych. Od 1947 działacz piłkarski – prezes Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Katowicach (1978–1987), honorowy członek Polskiego Związku Piłki Nożnej. Zainicjował powstanie Parku Leśnego (i do 2011 jego patron) w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach. Jako zapaśnik wywalczył kilka medali w zawodach o mistrzostwo Polski Robotniczych Klubów Sportowych.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1876–1945. Katowice 1986.

STACHURA Zygmunt (2 V 1931 – 2 X 2020) – sędzia i działacz piłkarski. W l. 1970–1979 był arbitrem 41 meczów w ekstraklasie (debiut 13 V 1970 w spotkaniu „Odra” Opole – „Wisła” Kraków, ostatnie zawody na najwyższym krajowym szczeblu rozgrywek 8 IV 1979 „Lech” Poznań – „Arka” Gdynia); w l. 1975–1979 był także sędzią międzynarodowym, a po zakończeniu kariery arbitra został obserwatorem i działaczem. W l. 1979–1983 był wiceprzewodniczącym Kolegium Sędziów OZPN w Katowicach; w l. 1983–1985 – kierownikiem sekcji piłkarskiej GKS Katowice, a w l. 1983–1989 – przewodniczącym i jednocześnie wiceprezesem OZPN. Od 1989 sprawował funkcję prezesa Polskiego Kolegium Sędziów oraz wiceprezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej (1989–1991), w l. 1992–1996 był członkiem Sądu Koleżeńskiego PZPN i Wydziału Zagranicznego PZPN, natomiast w l. 1997–1999 przewodniczącym Zespołu Delegatów i Obserwatorów PZPN, a w l. 1997–2002 przewodniczącym Zespołu Delegatów i Obserwatorów Śląskiego Związku Piłki Nożnej. W l. 1981–2000 godził te obowiązki z funkcją obserwatora międzynarodowego UEFA.

STACHURA Zygmunt (2 V 1931 – 3 X 2020, Chorzów?) sędzia piłkarski oraz działacz Polskiego Związku Piłki Nożnej i Śląskiego OZPN; w latach 1970–1979 sędziował mecze ekstraklasy, był także sędzią międzynarodowym (1975–1979), a następnie działaczem. W latach 1979–1983 był wiceprzewodniczącym kolegium sędziów OZPN, a w okresie 1983–1989 przewodniczącym i jednocześnie wiceprezesem OZPN; w latach 1989–1991 piastował stanowiska prezesa polskiego kolegium sędziów oraz wiceprezesa PZPN, w okresie 1991–1995 był członkiem sądu koleżeńskiego PZPN i wydziału zagranicznego PZPN, w latach 1997–1999 przewodniczącym zespołu delegatów i obserwatorów PZPN, a w latach 1997–2002 przewodniczącym zespołu delegatów i obserwatorów Śląskiego OZPN. Przez dwie dekady, w okresie 1981–2000, był ponadto obserwatorem międzynarodowym UEFA. Prócz tego działał w klubach: był dyrektorem Ruchu Chorzów (1978–1982) i kierownikiem sekcji piłki nożnej GKS Katowice (1983–1985). Od 2009 roku był członkiem Klubu Seniora Śląskiego OZPN, pozostając oddanym futbolowi i wychowywaniu swoich następców. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Granicznej w Chorzowie.
https://ksslaskizpn.pl › zmarl-zygmunt-stachura

STANDTKE Wiktor (4 X 1928 – 12 VII 1984) – kolarz, zawodnik „Gwardii” Katowice. Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. w wyścigu górskim (1951).
Leksykon 1466 najlepszych zawodniczek i zawodników w kolarstwie polskim 1919–2015. Red. B. Tuszyński. Warszawa 2016.

STANDZINA Józef (3 lub 11 VIII 1920, Katowice – 6 XII 1971, Katowice) – łyżwiarz figurowy, zawodnik Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego, KS „Siemianowiczanka” Siemianowice, KS „Stal” Katowice. Osiągnięcia: 4 (0–3–1) medale MP – soliści: 2 m. (1947) i 3 m. (1952), pary sportowe (z partnerką ►Janiną Nagórską): 2 m. (1947, 1952).
AKAD, sygn. 50/1437; pismo USC Katowice z 7 II 2018 w MHK.

STANICZEK Henryk (1917, Syrynia – 13 VII 2011, Katowice) – zapaśnik; zawodnik Policyjnego Klubu Sportowego Katowice, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół II” Katowice, trener Koła Sportowego „Górnik” Piotrowice. W 1937 reprezentował Polskę jako uczestnik ME w zapasach w stylu klasycznym. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal MP – 3 m. w wadze półśredniej (1938). Był ostatnim żyjącym sportowcem z silnego przedwojennego ośrodka zapaśniczego w Katowicach.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.

STANOSZEK Herta zob. ►Liszkowska-Stanoszek Herta

STAŃCZYK Stanisław (?–31 VIII 1988, Katowice), sędzia honorowy Polskiego Związku Siatkówki, przewodniczący komisji rewizyjnej, wiceprezes OZPS, przewodniczący wydziału sędziowskiego, przewodniczący wydziału gier i dyscypliny.
85 lat siatkówki na Śląsku, „Sport” 1988, nr 216.

STAŚ Mieczysław (1926 – 6 XI 1981), działacz związany ze sportami motorowymi; wiceprezes ds. turystyki motorowej w okręgu katowickim Polskiego Związku Motorowego; uhonorowany odznaką „Zasłużony dla Województwa Katowickiego”.
„Sport” 1981, nr 209.

STAUFFER Andrzej (2 V 1936, Katowice – 16 II 1988, Świdnica), skoczek wzwyż, zawodnik AZS Wrocław, Startu Katowice; 1 (0–1–0) medal MP – 2 m. (1959) w skoku wzwyż.
A. Lasocki, Sto lat polskiej lekkoatletyki, t. 3, Warszawa 2021.

STEIN zob. ►Niemczyk Rudolf

STELER Jan (10 IX 1928, Szopienice – 12 VIII 2006, Cassis, Francja) – bobsleista, architekt, działacz sportowy rangi międzynarodowej. Był absolwentem Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. M. Kopernika w Katowicach (1948) i Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (1954). Należał do grona projektantów Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Od 1959 przebywał we Francji (Marsylia); projektował m.in. siedziby wielkich francuskich banków, budynki szkół wszelkich typów, konsulatu USA w Marsylii. Był członkiem Międzynarodowego Zrzeszenia do Budowy Urządzeń Sportowych, m.in. pracował przy tworzeniu torów saneczkowych na IO  w Grenoble, Sapporo, Lake Placid, Albertville, Lillehammer i Salt Lake City. Przygotował bezpłatny projekt olimpijskiego toru bobslejowo-saneczkowego w Mikuszowicach (2006) – niezrealizowany z powodu braku zainteresowania władz Bielska-Białej. Uprawiał bobsleje, saneczkarstwo i skeleton. W 1948 założył sekcję bobslejowo-saneczkową przy AZS Katowice; współorganizował sekcję saneczkową przy Głównym Komitecie Kultury Fizycznej (1952). Był kierownikiem ekipy na pierwsze mistrzostwa świata saneczkarzy w Oslo (1955). Pełnił funkcję przewodniczącego komisji technicznej (1955–1970), sekretarza (1971–1994) i wiceprezydenta ds. spraw międzynarodowych (1994–2006) Międzynarodowej Federacji Saneczkowej FIL; należał do współzałożycieli Międzynarodowego Związku Międzynarodowych Federacji Sportowych (AGFIS/GAISF) w Lozannie. Przyczynił się do założenia Polskiego Związku Sportów Saneczkowych (1957), gdzie sprawował funkcję wiceprezesa ds. bobslejowych (1957–1959), a później honorowego prezesa (1998–2006). Odznaczony m.in. przez rządy: USA, Austrii, Francji, Łotwy, Korei Płd., uhonorowany orderem olimpijskim Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (1993), Polskiego Związku Sportów Saneczkowych (1998). Osiągnięcia: reprezentant Polski na MŚ w bobslejach (1958); zdobywca srebrnego medalu MP w bobslejach (1949). Urna z jego prochami sprowadzona na cmentarz przy ul. Francuskiej w Katowicach.

STEPHAN Ella (1 I lub 1 V 1899, Katowice –?) – tenisistka Katowickiego Towarzystwa Tenisowego (1912–1939). Osiągnięcia: pierwsza śląska medalistka MP w tenisie – w 1924 zdobyła srebrny medal w grze pojedynczej.

STĘŚLICKI Jan Nepomucen (1 V 1866, Kętrzyn – 11 XI 1922, Siemianowice Śląskie) – lekarz, społecznik, działacz narodowy. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego w 1893 osiadł w Siemianowicach; leczył najczęściej polskich robotników, nie pobierając honorarium. W 1897 założył Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Siemianowicach; był pionierem kolarstwa w tej miejscowości (w 1899 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Cyklistów w Laurahütte). Przed 1903 był członkiem Ligi Narodowej; od 1903 przewodniczył Okręgowi Śląskiemu Związku Sokołów Polskich w Państwie Niemieckim; działał w Towarzystwie Czytelni Ludowych i Towarzystwie Szerzenia Elementarzy Polskich na Śląsku im. ks. Roberta Engla. Był współzałożycielem Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku. W 1903 za działalność narodowo-polityczną został osadzony w więzieniu w Katowicach. Był jednym z kandydatów na posła polskiego do Reichstagu. W 1914 miał być aresztowany i osadzony w twierdzy kłodzkiej, ale zbiegł na Pomorze. Po wyparciu armii rosyjskiej ze Śląska bez przeszkód powrócił do Siemianowic. Od 1903 był prezesem Okręgu Śląskiego Związku Sokołów Polskich w Państwie Niemieckim, w 1920 – szefem Oddziału Sportu w Wydziale Wychowania Fizycznego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego. W czasie I i II powstania śląskiego organizował służbę lekarską dla rannych. W 1921 przewodniczył Polskiemu Komitetowi Plebiscytowemu w Siemianowicach Śląskich. W VI 1922 brał udział w powitaniu polskich żołnierzy na Rynku w Katowicach. Pochowany na nowym cmentarzu przy ul. Michałkowickiej w Siemianowicach.
Z. Janeczek: Siemianowicki słownik biograficzny. Katowice 1996.

STOLECKI Paweł (27 III 1920, Imielin – 16 VII 1976, Katowice) – działacz sportowy, konstruktor sprzętu sportowego, piłkarz Pierwszego Towarzystwa Sportowego Szopienice (do 1939). W czasie II wojny światowej osadzony w obozach koncentracyjnych: Oranienburg, Dachau, Auschwitz, Buchenwald. Był działaczem sportowym w Opolu (1945), organizatorem saneczkarstwa w Katowicach (1953), sekretarzem (1953) i przewodniczącym (1955) Sekcji Saneczkowo-Bobslejowej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach, kierownikiem sekcji saneczkarskiej KS „Start” Katowice (1956–1958), Śląskiego KS „Górnik” Katowice (1958–1963), GKS Katowice (1964–1975). Twórca potęgi saneczkarstwa śląskiego; konstruktor sprzętu saneczkowego (1960 – l. 70. XX w.), na którym jego wychowankowie (m.in. Barbara Piecha, Wiesława Martyka) zdobywali tytuły mistrzów i medale mistrzostw świata i Europy; organizator I Międzynarodowych MP saneczkarskich w Mikuszowicach i inicjator przebudowy tamtejszego toru saneczkowego.

SUCHY Marek (9 III 1955, Czechowice-Dziedzice – 29 VI 1996, Czechowice-Dziedzice), dziennikarz sportowy, pracował w ośrodku TV Katowice, oddziale katowickim „Przeglądu Sportowego”, „Trybunie Robotniczej”, zajmował się przede wszystkim piłką nożną i hokejem na lodzie. Pochowany został w rodzinnym mieście; tam też odbywał się memoriał jego imienia.
https://czechowice.artlookgallery.com/grobonet/start; „Sport” 1996, nr 126.

SUKIENNIK Emanuel (1 VIII 1902, Łazy na Zaolziu – 22 VIII 1986, Debreczyn) – inż. górnik, działacz harcerski i turystyczny w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym. Należał do współzałożycieli Koła Przewodników Górskich im. Janusza Chmielowskiego w Katowicach (1953). Był prezesem Okręgowej Komisji Górskiej, przewodnikiem turystyki górskiej, przodownikiem turystyki pieszej, pilotem wycieczek zagranicznych, wydawcą „Kalendarzy Pogody”, wykładowcą i egzaminatorem. Pełnił funkcję prezesa Klubu Seniorów Lotnictwa w Katowicach.
J. Jaros: Dzieje polskiej Kadry technicznej w górnictwie (1136–1976). Warszawa–Kraków 1978; N. Szlompek: Wspomnienia o tych, którzy uczyli nas turystyki i krajoznawstwa – na https://gosciniec.pttk.pl/12_2003/index.

SUŁCZYŃSKI Jerzy (1933 – 11 IV 1959, Lewy Filar Cubryny, Tatry), sam siebie nazywał: Taternik z Horakiem – alpinista, członek Katowickiego Klubu Wysokogórskiego. Zginął – wraz z partnerem Marianem Włoszczyną – wskutek upadku do podstawy ściany.
50 lat Klubu Wysokogórskiego w Katowicach: 1949–1999. Księga jubileuszowa. Wybór i red. P. Kasprowski. Siemianowice–Katowice 2000; www.kw.katowice.pl/tinymce_uploads/dzieje.pdf.

SUSKI Jan (8 XI 1930, Warszawa – 4 XI 1999, Düßeldorf) – piłkarz ręczny („11”, „7”) i rugbista. Piłkę reczną trenował w klubach: „Sparta” Katowice (1954–1959), „Polonia” Warszawa, „Urania” Kochłowice, „Warszawianka” (1961–1963), a rugby w klubie „Czarni” Bytom. Był 13-krotnym reprezentantem Polski, m.in. w piłcea ręcznej „7” na MŚ w 1958. Osiągnięcia: 6 (5–1–0) medali MP: 1 m. hala (1955–1957, 1959), boisko (1958), 2 m. hala (1958). W 1962 wyróżniony tytułem „Mistrz Sportu”. Trenował zawodników klubów: „Grunwald” Ruda Śląska (1970–1981) i „Pogoń” Zabrze.
W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa 2008.

SÜßMANN Walter (27 VII 1895, Strehlen – ?) – urzędnik SA Hohenlohe, skoczek do wody, członek EKS Katowice. Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale MP – 1 m. skoki z trampoliny (1924) i skoki z wieży (1924).
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski Wydział Przemysłu i Handlu, sygn. 3181a.

SWOBODA Ludwik (19 I 1912, Gliwice – po 2006) – działacz Okręgowego Związku Hokeja na Lodzie, jeden z pionierów klubowego hokeja na lodzie w Katowicach, założyciel KS „Pogoń” Katowice, a w 1945 sekcji KS „Baildon” Katowice. Uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.

SZCZEPAŃSKA-RUHSAN Zofia (5 XI 1917, Tarnobrzeg – po 1989, Wiedeń), pseud. Sorbianka – skoczkini do wody; zawodniczka Towarzystwa Pływackiego „23” Giszowiec-Nikiszowiec (1934–1937), KS „Dąb” Katowice (1938–1939), KS „Piast” Gliwice (1947–1948). Osiągnięcia: 7 (7–0–0) medali MP – 1 m. trampolina (1936–1939, 1948 i 1939 zawody zimowe), wieża (1939). Siostra ►Adama Szczepańskiego.
W. Klimontowicz: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998.

SZCZEPAŃSKI Adam (24 XII 1914, Leszczyny k. Bielska – 9 IV 1996, Pszczyna) – waterpolista bramkarz, inżynier, pracownik Centrali Zaopatrzenia Przemysłu Hutniczego w Katowicach, zawodnik Śląskiego Klubu Narciarskiego (1930), „Pogoni” Katowice (1931–1936), „Dębu” Katowice (1936–1937), Towarzystwa Pływackiego „23” Giszowiec-Nikiszowiec. Był prezesem Śląskiego Związku Pływackiego (1945). Osiągnięcia: 2 (2–0–0) medale MP – 1 m. piłka wodna (1938), pływanie drużynowo (1945). Brat ►Zofii Szczepańskiej-Ruhsan. Pochowany na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie.
W. Klimontowicz: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998.

SZCZEPAŃSKI Bernard (11 X 1945, Ruda Śląska – 21 IX 2018) – zapaśnik (specjalizujący się w stylu klasycznym), medalista mistrzostw świata, olimpijczyk (1972). Zawodnik KS „Slavia” Ruda Śląska, od 1969 GKS Katowice. Osiągnięcia 1 (0–0–1) medal MŚ – 3 m. w wadze papierowej (1970); 4 (3–1–0) medale MP – 1 m. (1969, 1971, 1973), 2 m. (1970)
A. Głaz [i in.]: Historia polskich zapasów 1922–2012. Warszawa 2012.

SZCZĘSNY Brunon (1898, Chorzenice k. Radomska – 1981, Kamienica Polska), pseud. Król żelaza – zapaśnik, sztangista (w. półciężka, ciężka), właściciel cyrku. Założył Towarzystwo Ciężkoatletyczne „Elear” Janów. Był członkiem Towarzystwa Ciężkoatletycznego „Biały Orzeł” Szopienice, „Siła” Mała Dąbrówka, Kolejowego Klubu Sportowego Katowice. Osiągnięcia: 2 medale MP – złoty medal w podnoszeniu ciężarów – w. półciężka (1925) i srebrny medal w zapasach w st. klasycznym – w. półciężka (1925).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1876–1945. Katowice 1986.

SZCZYRBA Marian (9 IX 1939, Katowice – [?]) – szermierz (szablista, florecista, szpadzista); zawodnik Koła Sportowego „Stal” Katowice, „Baildon” Katowice. Osiągnięcia: 6 (0–2–4) medali MP – 2 m. w florecie drużynowym (1958, 1959), 3 m. w florecie indywidualnym (1957) i w szpadzie drużynowej (1959, 1960, 1963); wg innego opracowania: 5 (0–1–4) medali MP – 2 m. szabla drużynowo (1960), 3 m. floret drużynowo (1957) i szabla drużynowo (1959, 1963, 1965). Trener w KS „Baildon” Katowice.
K. Marcinek: Leksykon polskiej szermierki. Historia, ludzie, medale 1922–2012. Warszawa 2012; www.wbc.poznan.pl/Content.

SZELĄG Roman (16 X 1937, Słupia Jędrzejowska – 2 II 1988, Katowice) – działacz sportowy. Był prezesem Szkolnego Związku Sportowego w Katowicach (1964–1967), kierownikiem Wojewódzkiego Zespołu Metodyczno-Szkoleniowego w Katowicach (1967), wiceprzewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w Katowicach (1968–1980), pełnomocnikiem Polskiego Komitetu Olimpijskiego na województwo katowickie, prezesem Wojewódzkiej Federacji Sportu (1973–1976), wiceprezesem Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Katowicach (1981).

SZELIGA Klemens (1870 – 5 III 1929, Mała Dąbrówka) – działacz narodowy, m.in. w PCK, Narodowym Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy; prezes gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dąbrówce Małej.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

SZKLORZ Józef zob. ►Sklorz Józef

SZMATLOCH Ernest (28 XII 1921, Wełnowiec – 1 XI 2005, Katowice) – zapaśnik; zawodnik KS Zrzeszenia Sportowego „Stal” i KS „Orzeł” Wełnowiec. Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP w wadze półśredniej (1954). W l. 1957–1958 był trenerem kadry narodowej Polski w zapasach w stylu klasycznym. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Katowicach-Wełnowcu.
A. Baran: Sto lat zapasów w Katowicach. Katowice 2006; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu w Katowicach- Wełnowcu; https://www.nmpwelnowiec.katowice.opoka.org.pl/grafika/spis_alfabetyczny_na_11_11_2016.pdf

SZMECHTA Józef (16 I 1900, Bolko k. Opola – 17 VII 1942, Berlin), pseud. Jankow, Hutnik – działacz ruchu oporu i sportowy, inż. budowlany; uczestnik II powstania śląskiego. Po 1922 zamieszkał w Katowicach; zaangażowany w rozwój śląskiego boksu, wiceprezes Privat Sport Club Katowice, w 1923 zmienił jego nazwę na Prywatny Klub Sportowy (wprowadził język polski do korespondencji klubowej); w 1925 wybrany na prezesa Związku Pięściarzy Województwa Śląskiego. W okresie okupacji hitlerowskiej działał w ruchu oporu, był komendantem Okręgu Śląskiego Związku Walki Zbrojnej; aresztowany 12 XII 1940 w Katowicach, 7 III 1942 skazany na karę śmierci przez sąd w Berlinie (stracony przez ścięcie).

SZMERT zob. ►Kierot Jerzy Paweł

SZOJDA Engelbert Leon (28 VI 1908, Dąb – 12 XI 1972, Katowice) – piłkarz; zawodnik KS „Dąb” Katowice (1921–1939); w 1936 występował w I lidze; działacz KS „Baildon” Katowice.
A. Gowarzewski, współpr. dok. B.L. Szmel: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie. 1918–1939. Katowice 2017.

SZOŁTYSEK Eryk, zob. Franciszek ►Szołtysek.

SZOŁTYSEK Franciszek (Eryk, 19 VI 1930–7 X 1999), pływak, zawodnik KS Pogoń Katowice, Baildonu (Stali) Katowice, (6–4–1) medalista MP: 1 m. – 100 m st. klasycznym (1947, 1948), na basenie krótkim (1947), 200 m st. klasycznym (1947), 3 x 100 m st. zmiennym (1947), 4 x 100 m st. zmiennym (1949); 2 m. – 200 m st. klasycznym, na basenie krótkim (1947), 100 m st. motylkowym (1949, 1950), 200 m st. motylkowym (1949), 3 m. – 200 m st. klasycznym; pochowany na cmentarzu przy ul. Gliwickiej.
95 lat Polskiego Związku Pływackiego 1922-2017. Historia Mistrzostw Polski 1922–2017 (basen 50 m i 25 m). A. W. Parczewski (oprac.). Warszawa 2017; W. Klimontowicz: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998; Inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu przy ul. Gliwickiej.

SZOŁTYSEK Joachim (10 VI 1932, Chorzów – 21 X 1985, Chorzów), piłkarz ręczny, zawodnik AZS AWF Katowice; reprezentant Polski (drużyna jedenastoosobowa); piłkarz (od 1945 w AKS Chorzów, od 1954 GKS Szombierki Bytom), trener GKS Katowice (1979–1980).
Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii, t. 6, Ludzie 1962–1982, red. A. Gowarzewski i in. Katowice 2022.

SZONOWSKI Brunon (24 XII 1886, Laskowice na Morawach – 16 XII 1952, Chorzów) – major, specjalista techniki lotniczej, oficer batalionu w lotnictwie wojsk austro-węgierskich, Wojska Polskiego (3. pułk lotniczy w Poznaniu-Ławicy). Od 1 VIII 1919 przeniesiony do rezerwy z tytułem starszeństwa i nominacją na majora. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Od 1924 przebywał na Górnym Śląsku. Objął stanowisko dyrektora Banku Spółdzielczo-Kredytowego w Królewskiej Hucie (ok. 1927). Był pionierem lotnictwa sportowego w województwie śląskim, inicjatorem powstania Klubu Pilotów Województwa Śląskiego (pełnił też funkcję prezesa), wydawcą czasopisma „Pilot” (1928–1929), członkiem zarządu Komisji Technicznej sądu klubowego Aeroklubu Śląskiego w Katowicach (1931–1939).
Encyklopedia Chorzowa. Chorzów, Erdmannswille, Hajduki Dolne, Hajduki Górne, Królewska Huta, Maciejkowice, Nowe Hajduki, Pniaki, Szarlociniec, Wielkie Hajduki. Red. G. Grzegorek i in. Katowice 2009.

SZPAKOWSKA Aleksandra, z d. Malina (18 VII 1929 – ok. 2009) – szachistka, mistrzyni krajowa (1965); zawodniczka KS „Start” Katowice. Osiągnięcia: 5 (0–2–3) medali MP – 2 m. indywidualnie (1965) oraz drużynowo: 2 m. (1962 i 3 m. (1960,1963,1968). Żona ►Marka Szpakowskiego.
https://www.szachypolskie.pl.

SZPAKOWSKI Marek (8 IX 1930 w Warszawa – VIII 1987) – szachista, mistrz krajowy, sędzia szachowy klasy państwowej (1953), działacz i trener szachowy. Wieloletni działacz Sekcji Szachów GKKF i Polskiego Związku Szachowego (sekretarz w l. 1957–1959). Osiągnięcia: 6 (0–2–4) medali MP w turnieju drużynowym – 2 m. (1959, 1962) 3 m. (1960, 1963, 1965, 1969). Mąż ►Aleksandry Szpakowskiej.
https://www.szachypolskie.pl.

SZPRYCHA zob. ►Wojciechowski Andrzej

SZUBERT Oskar (?–3 VIII 1969), działacz łyżwiarski, sędzia klasy międzynarodowej, długoletni przewodniczący kolegium sędziów Polskiego Związku Łyżwiarstwa Figurowego; działacz Śląskiego Związku Łyżwiarstwa Figurowego; odznaczony „Medalem 100-lecia Sportu Polskiego”; pochowany na cmentarzu w Chorzowie.
„Sport” 1969, nr 93.

SZWARC Franciszek (1911, Bogucice – 20 VII 1933, Mała Dąbrówka) – robotnik kolejowy na stacji Katowice-Bogucice, sztangista, zapaśnik; od 1926 członek KS „Powstaniec” Zawodzie, KS „Promień” Bogucice (m.in. skarbnik); od 1933 członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół II” Katowice. W 1929 został mistrzem Związku Powstańców Śląskich w podnoszeniu ciężarów. Zginął w biedaszybie. Brat ►Józefa Szwarnego.
Archiwum Parafii w Bogucicach – ks. pogrzebów; „Polonia” 1933, nr 1995.

SZWARC Józef zob. ►Szwarny Józef

SZWARNY (Szwarc) Józef (4 I 1902, Bogucice – 27 VI 1976, Katowice-Bogucice) – powstaniec śląski, sztangista, członek KS „Promień” Bogucice (1925), współzałożyciel KS „Powstaniec” Zawodzie (1926). Należał do Związku Powstańców Śląskich i ZBOWiD-u. Osiągnięcia: 3 (3–0–0) medale MP; odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Brat ►Franciszka Szwarca.
A.Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1878–1945. Katowice 1986; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu w Bogucicach.

SZYKSZNIA Edward (24 VIII 1923, Grodno – 4 VI 1981, Katowice) – wicedyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach (sezony 1960/1961, 1973–1976), dyrektor Operetki Śląskiej w Gliwicach (1 III 1961 – 1967) i Teatru Śląskiego w Katowicach (1973–1976); działacz turystyczny, członek Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Katowicach, przewodniczący Komisji Ochrony Zabytków.
Almanach sceny polskiej. R. 22: 1980/81. Red. K.A. Wysiński. Warszawa 1984; https://encyklopediateatru.pl/osoby/19332/edward-szyksznia; „Dziennik Zachodni” 1981, nr 112, 115.

SZYMAŃSKI Antoni (1 II 1904, Inowrocław – 1994, Wrocław) – działacz, trener; absolwent Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie; nauczyciel wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 25 w Załęskiej Hałdzie i Państwowym Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Katowicach; kapitan Śląskiego Okręgowego Związku Gier Sportowych w Katowicach (1938–1939); trener KS „Pogoń” Katowice. Po II wojnie światowej organizował struktury piłki ręcznej we Wrocławiu; ceniony sędzia piłki ręcznej (o znaczeniu międzynarodowym) i koszykówki (w wymiarze krajowym); prodziekan Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
APK, Dyrekcja Policji Katowice, sygn. 97; Kronika Szkoły Podstawowej nr 25 w Załęskiej Hałdzie (skan); W. Zieleśkiewicz: 100 lat polskiej piłki ręcznej 1918–2018. Warszawa 2018.

SZYMAŃSKI Marek (8 X 1968–III 2021, Katowice), hokeista na lodzie; napastnik, obrońca. 25-krotny reprezentant Polski, zawodnik GKS Katowice i Górnika Katowice (1987–1994 i 2000–2003). Występował też w GKS Tychy (2003–2004) oraz w Naprzodzie Janów (2005–2007). uczestnik MŚ grupy B (1997) i Dywizji I (2003). Osiągnięcia: 7 (0–3–5) medali MP – 2 m. (2001, 2002, 2003); 3 m. (1994, 1995, 1997, 1998, 2004); pochowany na cmentarzu w Katowicach-Bogucicach).

SZYMECZKO Ignacy (12 I 1910, Ruda Śląska – po 1970) – działacz sportowy; organizator piłki ręcznej w Katowicach („Rapid” Wełnowiec, GKS Katowice).

SZYMOŃSKI Władysław [czasem Henryk] (1893, Nowy Sącz – 16 IV 1978, Kraków) – nauczyciel wychowania fizycznego. Od 1924 przebywał na Górnym Śląsku, był prezesem Śląskiego Okręgowego Związku Lekkoatletycznego w Katowicach (1929–1930) i członkiem zarządu Śląskiego Okręgowego Związku Narciarskiego. W l. 1939–1945 na terenie Rumunii był zaangażowany w Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom. W 1946 po powrocie do Polski został członkiem Wojewódzkiego Komitetu Wychowania Fizycznego w Katowicach. W 1948 przeniósł się do Krakowa, gdzie mieszkał do końca życia.
APK, zesp. Wojewódzki Komitet Wychowania Fizycznego, sygn. 1; A. Steuer: Szymoński Władysław. [w:] Chorzowski słownik biograficzny. Edycja nowa. T. 2. Chorzów 2008.

SZYNDZIELORZ Jan (1922 – 28 VIII 1986) – pływak, zawodnik KS „Pogoń” Katowice i „Baildon” Katowice; od l. 50. XX w. korespondent „Sportu” i „Sportu Śląskiego”.
„Sport Śląski” 1986, nr 22.