H-LINIA, jedna z dwóch pierwszych linii autobusowych w strukturach Śląskich Linii Autobusowych obejmujących Załęże, uruchomiona 20 X 1929; okrężna biegła z Rynku w Katowicach ulicami: Gliwicką i Wojciechowskiego przez Dąb, Józefowiec, Wełnowiec do Rynku; kursy autobusów odbywały się co 15 minut.
J.T. Galus: 60 lat komunikacji miejskiej w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Katowice 1958.
HALA GIMNASTYCZNA przy SZKOLE PODSTAWOWEJ nr 22 im. JULIUSZA SŁOWACKIEGO, zaprojektowana przez ►Emila i Georga Zillmanów, budowana w l. 1913–1914 (pow. 271 m²); służyła do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego na poziomie szkoły podstawowej, a w 1914 także jako sala kinowa (zob. ►Kina w Załężu); była udostępniana organizacjom gimnastycznym: ►Männer Turn Verein, ►Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Załężu. W okresie I wojny światowej ulokowano w niej szpital dla żołnierzy, a w 1921 szpital dla powstańców śląskich (z kuchnią i salą ćwiczebną). Obecnie w hali prowadzone są zajęcia UKS ►„Sokół” 22.
AUM Katowice, zesp. 2, sygn. 558; J. Prażmowski: Szkolnictwo w województwie śląskim. Katowice 1936; https://pl-pl.facebook.com/sp22wKatowicach.
HALA SPORTOWA „BAILDON”, obiekt sportowy funkcjonujący w l. 1969–2003 na skrzyżowaniu ►ul. Żelaznej i Chorzowskiej w Katowicach; mógł pomieścić ok. 1,5 tys. widzów. Dzięki specyficznej architekturze (proj. Wojciech Zabłocki) hala była jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów i rozpoznawalnych miejsc przy drodze z Chorzowa do Katowic. Zbudowana przez ►Hutę Baildon, wykorzystywana była m.in. przez KS ►„Baildon” Katowice. Organizowano tam imprezy sportowe (m.in. mecze koszykówki, siatkówki, MP w tenisie stołowym i kulturystyce, w 1987 MEJ w zapasach klasycznych) i imprezy muzyczne (Metalmania). W 1981 w hali odbyło się I Walne Zebranie Delegatów Województwa Katowickiego NSZZ „Solidarność”. Ostatnią ważną imprezą sportową w hali były 63. MP w tenisie stołowym (1995). W połączonym z halą budynku znajdował się ►Zespół Szkół Zawodowych Huty Baildon. W 1996 pęknięcie pod wpływem zalegającego śniegu jednej z pięćdziesięciu lin podtrzymujących dach i brak zabezpieczeń przeciwpożarowych (drewniane krzesełka) zapoczątkowały stopniową ruinę budynku. Po sądowym ogłoszeniu upadłości ►Huty Baildon (2001) z powodu braku funduszy na remont obiektu (2 mln zł) decyzją jego właściciela firmy Vox Industrie z Poznania w 2003 halę wyburzono.
M. Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice 2012.
HALA SPORTOWA 06 KLEOFAS, obiekt sportowy przy ►ul. Obroki 43; wybudowany w 1973, z ringiem, zapleczem socjalnym, administracyjnym, specjalistycznym, solarium; do 1 IX 1991 zarządzała nim dyrekcja ►kopalni „Kleofas” (służył bokserom GKS Katowice), następnie KS ►„06 Kleofas”. Przejęty przez Katowicki Holding Węglowy; w 2014 sprzedany miastu Katowice i wyburzony; jego miejsce zajął hipermarket.
A. Steuer: Ruch sportowy w Katowicach-Załężu (1895–1998). W: „Kronika Katowic”. T. 8. Katowice 1999.
HALAMA Franciszek (1 X 1891, Załęże – 7 VI 1941, KL Auschwitz), powstaniec śląski, uczestnik walk we wrześniu 1939, członek konspiracji, więzień obozu koncentracyjnego (nr obozowy: 11132).
HALBHAUSE, zob. ►Półfamilioki.
HALKA, chór mieszany przy klubie fabrycznym Huty ►Baildon, działający w latach 50. XX w., liczący 60 członków, w tym pracowników huty, fabryki ►MOJ, kopalni ►Kleofas, kierownik: Bywalec.
„Głos Baildonu” 1954, nr 4.
HALKA, opera St. Moniuszki wystawiona z inicjatywy kierowników sekcji śpiewaczej, teatralnej. recytatorskiej oraz dyrektora klubu fabrycznego Huty ►Baildon; w 1952 roku zaprezentowana 79 razy (także w rozgłośni Polskiego Radia Katowice); oglądana łącznie przez 55,5 tys. widzów.
„Głos Baildonu” 1953 nr 3.
HAŁDA, składowisko odpadów kamienia pochodzących z eksploatacji górniczej kopalni ►Kleofas; po pn. stronie kolonii ►Obroki; począwszy od lat 20. XX w.); połączona kolejką linową z kopalnią.
AUM, zesp. 4, sygn. 34.
HAŁDY KOPALNI KLEOFAS, zwały węgla kamiennego tworzone od XIX do końca XX wieku; sąsiadowały z hałdami huty „Batory" w Chorzowie; łączyła je od pocz. lat 20. XX w. kolejka powietrzna (zob. ►Transport); granica zachodnia obszaru kopalnianego.
APK, Centralny Zarząd Przemysłu Węglowego sygn. 515.
HANDEL, dział gospodarki dotyczący wymiany pieniężno-towarowej realizowanej w punktach zakupu towarów lub usług: w latach 1922–1939, oprócz targowiska z kramami, w Załężu znanych było co najmniej 91 jednostek – apteka: Ignacy Płażewicz; bielizna robocza: Berta Błaszczyk; artykuły budowlane: Józef Skrzipczyk, Szyferpol; wyroby cukiernicze: Elżbieta Czampor; drogerie: św. Barbary, Długiewicz, Stefan Mielcarski, „Pod Orłem”; handel drewnem: ►Drzewpol; hurtownia margaryny: J. Müller; towary kolonialne i spożywcze: Zofia Balasin, Julia Belonk, Maria Białucha, Maria Borussek, W. Ciosek, Teodor Dytko, Anastazja Faber, Edmund Früholz, Elfryda Giesel, Maria Glabisch, Stefan Gotlieb, Julia Jaszek, Jadwiga Kapica, Paulina Klossek, Julia Klukowska, Pelagia Knappek, Adam Knopp, Gertruda Kopiec, Ignacy Kornela, Jan Koschembar, Jadwiga Kowalik, Konstantyna Kucia, Józefa Kutz, Paweł Labus, Agnieszka Mamlas, Amalia Mania, Eleonora Matejczyk, Eleonora Mendel, Teodor Molleck, Karol Morawietz, Antoni Müller, Konstanty Niestrój, Katarzyna Papoń, Anna Piława, Ems Potocka, Selma Pradella, Prejzerowicz Chaim i Izrael Eissemann, Gertruda Ratka, Józef Reich, Franciszek Richter, Waleria Rolnik, Otto Seidel, Hugon Simnauer, Julia Sitko, Gertruda Ślęzak, Jadwiga Smuda, Ryszard Strenciok, Paweł Strzoda, Maria Świerkot, Jan Sziborski, Cecylia Wagner, Stefan Waleska, Elżbieta Berger (nabiał), Jan Poppe (pieczywo), Roman Radwański (pieczywo i ciastka); towary na specjalne zamówienie, przygotowywane w małych ilościach: Magdalena Kaczor, Zofia Klimek, manufaktura: Amalia Mania; meble: Franciszek Franosch, maszyny budowlane: Mieczysław Zagajski; rowery i maszyny do szycia: A.I. Siegmann; mąka i krupy: Maks Opołka; obuwie: Jerzy Lepik, warzywa i kwiaty: Jan Helfter, S. Weltfiend; hurtownie piwa: Franciszek Przybyła, Maksymilian Siersch; ►restauracje (zob.); produkty rolne: Karol Mania; wyroby ze skóry: Aron Fiszer, Maria Molicka, Antoni Paszenda; surowce: Paweł Bromel, Paweł Pawlak; części samochodowe: Tadeusz Gajewski; artykuły techniczne dla górnictwa i hutnictwa: Mieczysław Zagajski; trafiki: Herman Bodendorf, Józef Jurga, Szczepan Friedrich, Paweł Jacek; trumny: Henryk Heidrich; wyroby fajansowe: A. Peter; wyroby z żelaza: Wiktor Bauer, Stanisław Matysiak i s-ka; spółdzielcze: Consum Śląski. Po roku 1939 – apteki: Industrie Apotheke Adalbert Maciąga; artykuły kolonialne: Eduard Korzenietz, Jozsef Roswadowski; wyroby mięsne: Frank und Sohn. Po roku 1945 – chemiczne: skład farb Zofii Wycisk; meblowe: Maria Ossowska, Franciszek Nowiński; mączne – Jan Cupiał, Franciszek Janas, Stanisław Kaczmarek, Michał Słomnicki, mięsne: Franciszek Bobrowski; dom towarowy: Feliks Wojtczak; sklepy spółdzielcze: Śląskiej Spółdzielni Spożywców, Spółdzielni Spożywców w Katowicach, Spółdzielni Spożywców Huty „Baildon”; spożywcze: Henryk Heinrich; Stanisław Mączyński; tekstylia: Spółdzielnia Spożywców Huty „Baildon”; pod koniec l. 40. XX w. polityka państwa polskiego zmierzała do likwidacji małych prywatnych punktów handlowych; w ich miejsce powstały sieci sklepów handlu uspołecznionego, w tym Miejskiego Handlu Detalicznego, sklepów Spółdzielni Spożywców „Społem”; po 1980 roku powstało centrum handlowe na Obrokach.
Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie: 1929/30. [Katowice] 1929.
HANKA, sekcja operetkowa działająca w ►Klubie Fabrycznym im. F. Dzierżyńskiego, w swej nazwie wykorzystująca tytuł wystawianej przez członków operetki; zał. 1952 przez Edwarda Basztona, Maczyńskiego, Tylę; organizowała imprezy dla jednostek Wojska Polskiego, słuchaczy ►Baildonowskiej Szkoły Przemysłowej i załogi ►Huty Baildon; nagrywała w regionalnej rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach.
Jak pracował KF naszej huty w roku 1952. „Głos Baildonu” 1963, nr 3.
HARCERSKA DRUŻYNA ŻEŃSKA im. KRÓLOWEJ JADWIGI, data zał. nieznana, funkcjonowała przy ►Szkole Podstawowej nr 22 w Załężu; na jej czele stała Maria Szironiówna. Sztandar (obecnie w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu) poświęcony 8 V 1932. Prowadziła m.in. sekcję teatralną (np. przedstawienie Zagroda Sobliowa). W 1937 do struktur drużyny został włączony zastęp organizacyjny „Las” przy ►Szkole Podstawowej nr 24, przemianowany na Drużynę Szkolną im. Królowej Jadwigi. Zastęp ten dzielił na podzastępy „Wiewiórki” i „Sarenki”, oddziały zuchów młodszych i starszych, które powstały w 1933 z inicjatywy nauczyciela Koska, w 1936 połączonych w gromadę liczącą 26 członków. W 1939 Harcerska Drużyna Żeńska liczyła 28 członków skupionych w 4 zastępach.
Kronika Szkoły Podstawowej nr 24; Harcerstwo śląskie. 1920–1930. Katowice 1931.
HEDA Georg (15 III 1868, Biała Prudnicka – 8 IV 1914, Załęska Hałda), nauczyciel, od 1893 kierownik ►szkoły w Załęskiej Hałdzie; zaprowadził ogródek szkolny z warzywnikiem (1906).
Kronika szkoły w Załęskiej Hałdzie. T. 1, wersja elektroniczna.
HEGENSCHEIDT August Wilhelm (9 X 1823, Altena Westfalia – 1 III 1891, Gliwice), od 1852 przebywał na Śląsku, mieszkał w Gliwicach. W 1857 roku wybudował pierwszą na Śląsku walcownię drutu i stale rozbudowywał swój zakład ( wprowadził na rynek liny stalowe oraz gwoździe produkowane na zimno). W 1865 zakupił ►Huty Baildon, rozbudował walcownię bruzdową; w 1887 był współzałożycielem koncernu Obereisen. W Załężu założył osiedle robotnicze (zob. ►Hegenscheidta Kolonia).
U. Rzewiczok: Huta Baildon i jej twórca. Katowice 2009; http:// www.gliwiczanie.pl/Biografie/Hegenscheidt/Hegenscheidt_de.htm.
HEGENSCHEIDTA KOLONIA, osada robotnicza ►Huty Baildon, powstała ok. 1870 w miejscu ►Młyna Załęskiego, z inicjatywy ówczesnego właściciela huty – królewskiego radcy handlowego Wilhelma Hegenscheidta jako osiedle robotnicze na terenie Załęża przy ob. ul. W. Bogusławskiego. W 1890 zamieszkiwało ją 1053 mieszkańców. Na pocz. XX w. teren sporny między ►hutą Baildon i ►gminą Załęże.
Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. Red. A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz. T. 2. Katowice 2012.
HEGENSCHEIDTSTRAßE zob. ►Bogusławskiego Wojciecha ulica
HEINRICH (Henryk), szyb kopalni ►„Charlotte”, głęb. 13,98 m, zgłębiony w 1843; nazwa patronimiczna od imienia jednego z synów Carla von Wrochema.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
HENCKEL VON DONNERSMARCK Karol Łazarz (5 III 1772, Świerklaniec – 12 XI 1864, Wrocław); baron i hrabia, młodszy syn Erdmanna Gustawa i baronówny Rudolfiny von Dyherrn und Schönau. żonaty z hrabianką Julią von Bohlen; uczestnik wojen napoleońskich; po śmierci brata odziedziczył dobra wokół Świerklańca, a do odziedziczonych ziem dokupił dobra wokół: Starych Tarnowic, Rept, Chropaczowa, Kamienia, Makoszów, Zabrza, Zaborza, Sośnicy, Świętochłowic, Mikulczyc, Wieszowy, Stolarzowic i Ożarowic. Podstawą jego fortuny był przemysł, w 1834 roku uzyskał prawo pierwszeństwa wydobywania wszelkich złóż galmanu i węgla na terenach do niego należących, w wyniku zawartej ugody z kuzynem Hugonem I z Siemianowic zagwarantował sobie wzajemne prawo wydobywania bogactw naturalnych na rodzinnych terenach. W Bytomiu uruchomił hutę cynku „Klara”, w Lipinach kopalnię „Quintoforo”, w Świętochłowicach hutę „Bethlen-Falva” (później „Florian”), w Zabrzu kopalnię „Concordia”. W Załężu w 1823 roku nabył od Daniela ►Freytaga cynkownię ►Johanna, 61 kuksów kopalni i 50 morgów wolnej ziemi wokół cynkowni; swoje udziały w cynkowni w 1839 roku sprzedał Loeblowi ►Freudowi.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997; J. Jaros: Słownik katowickich kopalń i hut. Katowice 1994.
HENKEL Wiktor (1 I 1900, Dańdówka, w pow. będzińskim – po 1945), maszynista w rzeźni miejskiej w Katowicach, od 1920 roku członek ►Straży Obywatelskiej w Załężu; od 3 maja 1921 do 5 lipca 1921 uczestnik III powstania śląskiego (zob. ►Powstania śląskie), walczył pod Górą św. Anny w I batalionie III brygadzie szturmowej; członek ►Związku Powstańców Śląskich w Załężu i honorowej kompanii Związku Powstańców Śląskich w magistracie katowickim; w latach 1940–1942 na robotach przymusowych w Brandenburgii, do 1944 ukrywał się; po 1945 pracownik Śląskich Linii Autobusowych.
APK, zesp. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Katowice, sygn. 601.
HERBERT NORKASSCHULE zob. ►Szkoła Podstawowa nr 23 im. Jana Kochanowskiego
HERBERTA ŚW. PLAC, główny plac na ►Osiedlu Witosa, powstał w l. 1997–1999; znajduje się tam duży głaz przywieziony z Strzegomia; w planach powstanie fontany w ramach budżetu obywatelskiego.
www.osiedlewitosa.katowice.pl/news.
HEROS ZAŁĘŻE, pierwsza, zał. w 1923 na terenie Załęża struktura ciężkoatletyczna; była członkiem Górnośląskiego Związku Ciężkoatletyczngo w Katowicach.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1878–1945. Katowice 1986.
HERUD Henryk (4 VII 1895, Załęże – po 1939), pionier hodowli ►Gołębi pocztowych w Załężu (od II dekady XX w.; założyciel Towarzystwa Hodowców Gołębi Pocztowych ►Kurier w Załężu (1928).
HIERONIMUS MICHACZ, zob. piekarnia ►Karol Michacz.
HISTORIA NASZEGO OSIEDLA (MURAL), przy ul. ►Kwiatkowskiego 8, wykonany pod koniec II dekady XXI w.; na pd. ścianie budynku Spółdzielni Mieszkaniowej ►Załęska Hałda; opowiada skrótowo dzieje ►Załęskiej Hałdy (obszaru) i Osiedla ►Witosa.
HODOWLA GOŁĘBI POCZTOWYCH W ZAŁĘŻU, hobbystyczna, dział przysposobienia wojskowego; zapoczątkowana w 1922 roku, odegrała w tej dziedzinie rolę pionierską w woj. śląskim; od lat 20. XX wieku w strukturach organizacyjnych Towarzystwa Hodowców Gołębi Pocztowych ►Kurier. 17 maja 1931, w uznaniu osiągnięć tutejszych hodowców, w Załężu odbył się Zjazd Delegatów Związku Hodowców Gołębi Pocztowych Górnego Śląska; rozwój w latach 40.–60. XX wieku dokonywał się dzięki dwóm stowarzyszeniom: ►V-21 w Załęskiej Hałdzie i ►V-156 w Załężu;; zasłużony hodowca: Teofil ►Herud.
„Górnoślązak”, nr 111/1931.
HODOWLA KANARKÓW, popularnych (w hodowli i ekspozycji hobbystycznej) ptaków śpiewających; wzmianka w prasie o hodowli w Załężu w 1927 roku; czołowi hodowcy: Paweł Jochyna – organizator wystawy w styczniu 1927 w Załężu; Ignacy Bochenek.
„Goniec Śląski” 1927, nr 4.
HODOWLA KRÓLIKÓW, w okresie międzywojennym powszechny w Załężu dział hodowli, znanym hodowcą królików rasy angora był Eugeniusz Skrzipek; po II wojnie światowej do liczących się hodowców należeli: Foltys, Jaksik, Świerkot; w l. 50. XX w. rozpropagowana wśród hutników ►Huty Baildon (90% załogi); popularnymi rasami były: baran, angora, długouche, czarne podpalane.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski Wydział Rolny, sygn. 534; „Głos Baildonu” 1955, nr 19.
HODOWLA KÓZ, jedna z ubocznych działalności gospodarczych Załęża; ze względu na małe wymagania żywieniowe h.k. prowadzona w przydomowych chlewikach najbardziej rozpowszechniła się w okresie ►wielkiego kryzysu gospodarczego (1929–1934), za ekspertkę hodowlaną uchodziła Elżbieta Langnerowa.
APK, zesp. Śląska Izba Rolnicza, 272.
HODOWLA OWIEC, od końca XVIII w. specjalność folwarku ►Obroki; 450 (1799), 900 (1840) sztuk merynosów; z czasem coraz bardziej nieopłacalna wskutek konkurencji wełny angielskiej, w połowie XIX w. zlikwidowana; owczarz: Maciej Zaporowski; do chłopskich powinności feudalnych należało mycie i strzyżenie owiec.
L. Musioł: Załęże. Monografia historyczna parafii św. Józefa w Stalinogrodzie-Załężu. Maszynopis, b.r.m.w. [1955].
HODOWLA ZWIERZĄT, dział gospodarki rolnej; w Załężu obejmował hodowlę (mleczną, mięsną, nabiałową): ►bydła rogatego, ►koni, ►owiec, ►trzody chlewnej, zwierząt domowych (►drób, ►gołębie pocztowe, ►króliki, ►kozy). Podstawowa gałąź rolnictwa – obok uprawy – w ►folwarkach, gospodarstwach chłopskich, chłopo-robotniczych; uboczna w zakładach pracy (Huta ►Baildon, kopalnia ►Kleofas). W ►Dworze w Załężu odbywały się licytacje bydła rogatego.
L. Musioł: Załęże. Monografia historyczna parafii św. Józefa w Stalinogrodzie-Załężu − maszynopis [1955]; „Goniec Śląski” 1924, nr 70.
HOHEN BERG zob. ►Wysoka Góra
HOHENLOHE, koncern H., założony 1 kwietnia 1905 z siedzibą w Wełnowcu; właściciel wielu posiadłości w ►Załęskiej Hałdzie, na pocz. lat 20. XX w. prowadził eksploatację górniczą w kopalni „Wujek”; był właścicielem ►Załęskiej Hałdy (cegielni), domu przy ulicy ►Załęska Hałda; wydzierżawił budynek dawnej cegielni Silberstein na siedzibę ►Posterunku Policji Państwowej Województwa Śląskiego w Załęskiej Hałdzie), budynki: restauracji ►Waldschloß, restauracji ►Karola Mroncza oraz ►Franciszek Sitko Fabryka Wody Sodowej i Lemoniady; doprowadził do powstania jednego z dwóch polowych pieców piekarskich (zob. ►piekarnie polowe); miastu przekazał teren pod budowę ►Szkoły Podstawowej nr 25, a w całym Załężu 40 działek, w tym dom narożnikowy u zbiegu ulic ►Gliwickiej i ►Mikulczyce.
APK zesp. Hohenlohe, sygn. 1398, 1410; Centralny Zarząd Przemysłu Węglowego , sygn. 521; AUM zesp. 1, sygn. 100, zesp. 2 sygn.2589, 2593, 2595.
HOSZOWSKA-KRETOWA Zofia (1908, Kraków – 26 VI 1983, Luboń), działaczka Rady Głównej Opiekuńczej, harcmistrzyni; 1930–1931 – referentka osobowa Komendy Krakowskiej Chorągwi Harcerek, 1931–1932 – drużynowa I Drużyny Harcerek w Krakowie; od 1933 nauczycielka w ►Szkole Podstawowej nr 20, założycielka ►Pierwszej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej w Załężu; (1933); od 1934 instruktorka Śląskiej Chorągwi Harcerek, do 1935 komendantka Hufca Harcerek Katowice; 1936–1938 – komendantka Śląskiej Chorągwi Harcerek; 1957–1958 – instruktorka Hufca ZHP w Cieszynie.
Harcerki 1911–1939. Historia, program, wychowanie. J. Raniecka-Bobrowska (red.). Warszawa 1990.
HOTEL ROBOTNICZY HUTY BAILDON PRZY ul. KLIMCZOKA, pierwszy z 5 wybudowanych dla młodych robotników zakładu, oddany do użytku w 1954 (2 piętra, 76 pokoi 3–4 osobowych). W hotelu funkcjonowały: biblioteka, czytelnia, stołówka, bufet, jadalnia; później kawiarnia „Bajka”; mieściła się siedziba Radioklubu Huty Baildon i filia PTTK; w l. 60. XX w. działały kółka zainteresowań: teatralne, filatelistyczne, fotograficzne, muzyczne. Pierwszym kierownikiem był Piotr Iwaszkiewicz. Obecnie mieści się tam hotel.
U. Rzewiczok: Huta Baildon i jej twórca. Katowice 2009; „Głos Baildonu” 1954, nr 8; 1963, nr 1.
HOTEL ROBOTNICZY KOPALNI KLEOFAS (I) NA OBROKACH, wybudowany w 1970 w odległości 250 m od kopalni; 11-kondygnacyjny gmach przy ul. ►ul. Obroki; mógł pomieścić 405 osób (pokoje 2–3 osobowe, sala telewizyjna).
„Wieczór” 1970, nr 10.
HOTELE ROBOTNICZE KOPALNI KLEOFAS, były usytuowane przy ►ul. Feliksa Bocheńskiego, ►ul. Chodnikowej i na ►Obrokach (zob. ►Hotel Robotniczy kopalni Kleofas (I) na Obrokach).
„Wieczór” 1970, nr 10.
HUGO BORONOWSKI, przedsiębiorstwo budowlane przy ul. Wojciechowskiego (►Gliwickiej) 154, występujące w źródłach z okresu okupacji niemieckiej.1939–1945.
AUM zesp. 1, sygn.2465.
HUPACZ Konstanty (27 II 1902, Załęże – ?), górnik, przewodniczący Rady Zakładowej kopalni ►Kleofas (KWK „Kleofas”), członek komisji społecznej WRN Katowice z ramienia PPR.
APK zesp. Wojewódzka Rada Narodowa Kat. 1030.
HURTOWNIA SPOŻYWCÓW DLA ROLNICTWA I PRZEMYSŁU ODDZIAŁ W ZAŁĘŻU, zał. 1924, podlegała centrali we Wrześni, której członkowie (Franciszek Opieliński z Wrześni, Józef Madaliński z Wrześni, Jan Brzeski z Królewca, Stanisław Karłowski z Mystek) wywodzili się ze środowiska ziemiańskiego; prowadziła działalność handlową; siedziba mieściła się w budynku pocztowym przy ul. Mickiewicza (zob. ►ul. Gliwicka); prokurentem był Wacław Koniarski. Likwidacja nastąpiła w 1937.
APK, zesp. Rejestr Handlowy, sygn. 706.
HUTA BAILDON, S/S, statek wybudowany w Vancouver (Kanada) przez Polską Żeglugę Morską, eksploatowany w latach 1959–1968, wyporność 10 DWT, długość 120 m, pięć komór załadowczych; port macierzysty w Szczecinie; pływał głównie po Morzu Śródziemnym.
https://www.polsteam.com/ship/528; „Głos Baildonu” 1959, nr 29.
HUTNICTWO, podstawowy dział ►przemysłu w Załężu, obejmuje huty żelaza i huty metali kolorowych. Początki hutom żelaza dała manufaktura ►Kuźnica Załęska; w jej miejscu na pograniczu Załęża i Dębu ►John Baildon w 1823 wybudował hutę nazwaną jego imieniem. W rozwoju hut metali kolorowych rolę odegrała Załęska Hałda; na terenie po ►Załęskiej Szklarni w 1822 utworzona została huta cynku ►Johanka, a w 1842 uruchomiono hutę ►Victor; huty cynku wygaszono do końca XIX w. Wokół hut powstawały ►hałdy (co zapewne legło o podstaw nazwy topograficznej ►Załęska Hałda); rozwinęło się też osadnictwo, budowano osiedla robotnicze: ►Johanka i ►Hegenscheidta Kolonia, w okresie międzywojennym osiedle przy ul. 18 Sierpnia. W l. 30. XX w. hutnictwo zatrudniało najwięcej mieszkańców Załęża (na podstawie zapisków kronik szkolnych i akt parafialnych). Po zakończeniu II wojny światowej utworzone zostały zawodowe szkoły hutnicze: w 1952 ►Technikum Przemysłowe, od 1957 ►Zasadnicza Szkoła Zawodowa Huty Baildon; hutnictwo było mecenasem ►ruchu śpiewaczego (niemieckiego i polskiego), ►ruchu sportowego.
AKAD, zesp. Akta Lokalne, sygn. 2521; U. Rzewiczok: Huta Baildon i jej twórca. Katowice 2009; J. Jaros: Słownik katowickich kopalń i hut. Katowice 1984; R.W. Borowy: Wczoraj, dziś, jutro ... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
