ŚCIANOWA, ulica w ►Załęskiej Hałdzie (na pn. od ►Autostrady A-4), o zmiennym, południkowym i równoleżnikowym przebiegu; działające firmy i punkty handlowe: przedsiębiorstwo transportowe, sklep spożywczy, magazyn materiałów budowlanych.
ŚCISŁO Ryszard (15 IV 1887, Nowouszyca – ?), nauczyciel, działacz społeczny, od 1908 roku pracował w szkolnictwie; od 1922 był kierownikiem szkoły podstawowej w ►Załęskiej Hałdzie (zob. ►Szkoła Podstawowa nr 25 w Załęskiej Hałdzie); działał w chórze ►Lutnia (jako kierownik sekcji oświatowej) i ►Związku Powstańców Śląskich (kierownik sekcji oświatowej i sądu koleżeńskiego).
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski – Oświecenie Publiczne, nauczyciele, sygn. S-796.
ŚLĄSKI PIEC, fabryka przemysłu ceramicznego i metalowego, zał. XII 1945 przy ul. Wojciechowskiego 156 (ob. ►ul. Gliwicka), właścicielem był Henryk Tomanek; zajmowała się budową pieców piekarniczych i maszyn piekarskich (ugniatarki, dzielarki, przesiewacze, mieszarki maku, młynki do bułek, młynki do maku, trzeparki do worków). Ostatnia wzmianka w 1949.
AUM Katowice, zesp. 1, sygn. 2464.
ŚLĄSKI RYNEK HURTOWY OBROKI, położony przy ulicy ►Obroki 130, największy tego typu zakład na terenie Górnego Śląska; 37 tys. m kw.; 4 hale, 2 wiaty handlowe, pawilon owocowo-warzywny, założony w 1992 roku jako Śląskie Hale Targowe, od 1994 Katowicki Hurt Towarowy, od 1999 Centrum Handlu Hurtowego sp. z o.o.; od 2010 pod obecną nazwą.
https://obroki.pl/
ŚLĄSKIE HALE TARGOWE, zob. ►Śląski Rynek Hurtowy Obroki.
ŚLĄSKIE KOLEJKI SA (Schlesische Kleiebahn, Schlesisch-Dombrowaer Eisenbahn Betriebs Geselschaft Gmbh, Śląsko-Dąbrowskie Kolejki, Śląskie Kolejki SA); na terenie Załęża firma wybudowała dwa garaże autobusowe i własną stację benzynową przy ul. Stanisława Wojciechowskiego (zob. ulica ►Gliwicka)
AUM, zesp. 1, sygn. 2398.
ŚLĄSKO-DĄBROWSKIE TOWARZYSTWO KOLEJOWE EKSPLOATACYJNE, zob. ►Śląskie Kolejki SA.
ŚLUSARSKA ULICA, w Załężu, długości 150 m, w międzywojniu i do 1954 – ks. Strzybnego, w okresie okupacji hitlerowskiej Berggeiststrasse, powstała w wyniku podziału tej jednostki nazewniczej (zob. też ul. ►Tokarska), stara zabudowa – familoki.
ŚLUSARSTWO, dział rzemiosła branży metalowej; w źródłach z okresu międzywojennego wymieniane są warsztaty Maksymiliana Laksy; Malwina Picka, braci ►Dziaczko, Edwarda Grytzmachera; warsztaty ślusarskie były rozmieszczone przy ul. Wojciechowskiego (zob. ul. ►Gliwicka), ul. ►Marcina.
Księga adresowa miasta wielkich Katowic, Katowice 1936; Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie 1929/30. Katowice [1930].
ŚMIGIELSKI Stefan OMI (?– 20 VIII 1984), ojciec superior; założyciel placówki Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Koszutce (1936), budowniczy klasztoru; w latach 1943–1945 administrator kuracji św. Cyryla i Metodego w Załęskiej Hałdzie (zob. ►Parafia świętych Cyryla i Metodego w Załęskiej Hałdzie); funkcję superiora pełnił jeszcze w 1967 roku.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Wydział do spraw wyznań, sygn. 644; koszutka.pl › historia-klasztoru.
ŚPIEWACZY RUCH W ZAŁĘŻU, zob. ►Ruch śpiewaczy w Załężu.
ŚRODKOWY USKOK, przebiegający przez prawie całe złoże ►kopalni „Kleofas”, o zrzucie do 60 m w kierunku zachodnim.
https://zapadliska.gig.eu/sites/default/files/KWK%20Kleofas%20-%20info%20POL.pdf.
ŚWIETLICA KOPALNI KLEOFAS, placówka kulturalno-oświatowa, zał. 26 III 1945 z inicjatywy Śląsko-Dąbrowskiego Wydziału Informacji i Propagandy w Katowicach w ►Domu Sypialnym Kopalni Kleofas; zajmowała co najmniej 3 izby (biblioteka, przechowalnia sprzętu sportowego: lekkoatletycznego, kajakarskiego, zegarów szachowych i instrumentów muzycznych);współpracowała z klubami sportowymi ►kopalni „Kleofas” (zob. ►Kleofas 06 Katowice); prowadziła zespół samokształceniowy, instrumentalny, śpiewaczy, teatr amatorski; pracami kierowali: Józef Wajs, Jan Opolski.
APK, zesp. Centralny Zarząd Przemysłu Węglowego, sygn. 4304.
ŚWIETLICA MIĘDZYORGANIZACYJNA W ZAŁĘSKIEJ HAŁDZIE, struktura ruchu świetlicowego, ustanowiona w ramach oświaty pozaszkolnej w Wydziale Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych dla dziesięciu miejscowych organizacji; funkcjonowała w latach 30. XX w. w ►Szkole Podstawowej nr 25 im. Konstantego Damrota.
APK zesp. Inspektorat Szkolny Katowice, sygn. 221.
ŚWIETLICA nr 4 zob. ►Ognisko Młodzieży w Załężu
ŚWIETLICA ZWIĄZKU STRZELECKIEGO W ZAŁĘŻU, lokal otwarty 29 kwietnia 1934 roku w ►Szkole Podstawowej nr 23 dla oddziałów ►Związku Strzeleckiego w Załężu i do 1935 ►Związku Strzeleckiego w Załęskiej Hałdzie, poświęcenia obiektu dokonał ks. Józef ►Kubis; przemówienia wygłosili m.in. Michał ►Magryś, Zofia ►Magryś, inż. Paweł Wendt, przyrzeczenie odebrał mec. Strzelczyk.
„Górnoślązak” 1933, nr 118.
ŚWIĘTO SĄSIADÓW, organizowany od 2012 roku z okazji Europejskiego Święta Sąsiadów festyn parafialny na placu przy ►kościele pw. św. Józefa.
ŚWIĘTY KRZYŻ (Zum Hohere Kreuz), pole górnicze o pow. 420,271 m² położone na wschód od osady Kalina i zachód od Wysokiego Krzyża; nadanie w 1857 uzyskali: ►Georges de La Tour i ►hr. Teodor Magnus von Moltke; podzielone było na 3 pola: A. Zum Hohere Kreuz, B. Zum Hohere Kreuz, C. Zum Hohere Kreuz). W 1904 wykupione przez fiskusa niemieckiego (należało do ►Spółki Górniczej Spadkobierców Georga von Giesche); od 1923 w rękach fiskusa polskiego. 31 XII 1937 Wyższy Urząd Górniczy nadał polu nazwę: Święty Krzyż.
APK, zesp. Katowickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego, sygn,515/2; R. Borowy: Wczoraj, dziś, jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
ŚWIŃSKA GÓRKA, nazwa hałdy (z szlaki hutniczej) na terenie ►Huty Baildon, znana z hodowli na jej terenie świń; w 1910 produkcja wody sodowej; w I 1945 stanowisko niemieckiej artylerii lekkiej.
U. Rzewiczok: Huta Baildon i jej twórca. Katowice 2009; J. Skowronek: Jak to było przed dziesięciu laty. „Głos Baildonu” 1955, nr 2.
ŚWIT, Pierwsze Śląskie Towarzystwo Ogródków Działkowych „Świt”, stowarzyszenie ►Towarzystwa Ogródków Działkowych Województwa Śląskiego z siedzibą w Załężu, zał. 7 IV 1929 pod nazwą Towarzystwo Ogródków Działkowych i Przydomowych z inicjatywy ►Śląskiej Izby Rolniczej (Władysław Włosik) oraz grupy miejscowej ►Związku Powstańców Śląskich na ►kolonii Ignacego Mościckiego (►Paweł Jacek, Weps). W statucie zapisano: „[...] grupa miejscowa ZPŚl. jest jednocześnie towarzystwem ogrodniczym, tak Towarzystwo Ogrodnicze jest grupą miejscową ZPŚl., organizacją czysto gospodarczą, opierającą się w działalności zawodowej o Śląską Izbę Rolniczą”. Od 1932 działało pod nazwą „Świt” z siedzibą w ►Szkole Podstawowej nr 24 im. Ignacego Mościckiego. Na walnym zebraniu 12 II 1933 uchwałą przyjęto zapis, że Pierwsze Śląskie Towarzystwo Ogródków Działkowych „Świt” jest równocześnie Towarzystwem Upiększania Kolonii i przejmuje wszelkie agendy towarzystw uporządkowania miast dla obwodu Katowice i ►Kolonii im. Prezydenta Ignacego Mościckiego. W 1929 skupiało 60 członków (powstańców śląskich), a w 1936 – 72. Honorowymi członkami byli: ►dr Adam Kocur i Władysław Włosik. Po chorzowskim było najsilniejszym ośrodkiem amatorskiego ruchu ogródków działkowych i przydomowych w województwie śląskim. Od 22 II 1933 funkcję prezesa pełnił Hubert Oczko, a wiceprezesa ►Józef Słomka. Reaktywowane w 1945, w 1956 zdobyło nagrodę wojewódzką. Utrzymywało się z funduszy ►Dzielnicowej Rady Narodowej Katowice Śródmieście Zachód. Obecnie tworzy dwa zespoły: 1) po północnej stronie ►ul. Gliwickiej na granicy z Osiedlem Tysiąclecia; 2) między ►ul. Józefa Skrzeka i torem kolejowym Katowice – Gliwice.
Dziesięć lat pracy Okręgowego Związku Towarzystw Ogródków Działkowych i Osiedli Województwa Śląskiego: 1928–1938. Katowice 1938.
ŚWITAŁA Emanuel (1 I 1876, Załęże – 30 IV 1947, Załęże), ostatni polski (od 1932) właściciel ►restauracji Obywatelska; członek zarządu koła ►Związku Powstańców Śląskich w Załężu.
„Polonia” 1932, nr 2884; „Polska Zachodnia” 1933, nr 50.
