Dąb. Dzieje dzielnicy Katowic
autor: Urszula Rzewiczok
wydawnictwo: Muzeum Historii Katowic, 2014
stron: 200
cena: nakład wyczerpany
Zamówienia prosimy kierować do Działu Edukacji i Promocji tel. 32 2561810, 32 2090021 wew. 126; e-mail:
Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne 2014 r. w kategorii "publikacje"
Książka Dąb.Dzieje dzielnicy Katowic poświęcona historii tej części miasta, która w dokumentach wymieniona była najwcześniej.- pod koniec XIII wieku. Publikacja ma charakter popularny i skierowana do Czytelników, którzy interesują się historią swej „małej ojczyzny. Obejmuje ona okres od 1299 – 2013.Przy jej pisaniu wykorzystane zostały dokumenty dotyczące historii Dębu znajdujące się w archiwach, instytucjach i u osób prywatnych. Książka jest bogato ilustrowana.
Od XIII wieku Dąb stanowił wraz z Chorzowem własność klasztoru bożogrobców. w Miechowie, z której dochody przeznaczone były na utrzymanie szpitala św. Ducha w Bytomiu. Po kasacie zakonu w XIX wieku majątek Chorzów –Dąb przeszedł na własność po części państwa pruskiego, po części parafii w Chorzowie.. W latach 70. XX wieku Dąb – na skutek reformy administracyjnej, jaką przeprowadzono w Prusach – stał się samodzielną gminą. Własny samorząd posiadał do czasu włączenia w granice Katowic w 1924 roku. Rozpoczęcie wydobycia węgla w XVII wieku oraz wybudowanie na jego terenie. na początku wieku przez Johna Baildona huty doprowadziły do stopniowego przekształcenia się Dębu w Wśród wiejskiej do tej pory zabudowy wyrosły domy robotnicze. Powstały na terenie miejscowości pierwsze stowarzyszenia – najpierw miały one charakter religijny, a później w czasach budzenia się polskiej świadomości – narodowe.
Przyłączenie części Górnego Śląska wraz z Katowicami do Polski w 1922 roku otworzyły przed Dębem nowe perspektywy rozwoju. W 1924 roku miejscowość wraz z kilku innymi okolicznymi gminami wcielona została do Katowic, dzięki czemu rozwinęła się jej infrastruktura. Społeczeństwo Dębu należało do wielu stowarzyszeń i organizacji, które funkcjonowały na jego terenie w okresie międzywojennym. Istnienie tutaj kopalni „Eminencja” i Huty Baildon miało wpływ na rozwój Dębu. Mieszkało tutaj wiele rodzin nieraz od pokoleń pracujących na „grubie” lub w „Beldonie”. Kolejni właściciele tych zakładów budowali w ich pobliżu mieszkania dla swoich pracowników. Często więc ludzie pracujący na sąsiednich stanowiskach mieszkali obok siebie i wolny czas mogli spędzać razem. Tę integrację przerwała II wojna światowa. Organizacje społeczne musiały ulec rozwiązaniu. Po jej zakończeniu już nie odrodziły się na nowo. W okresie powojennym w miejscu nieużytków, ale także pól i gospodarstw rolnych wybudowano domy mieszkalne dla przybywających do pracy z terenu całej Polski.
Przemiany polityczno-społeczne, jakie zaszły w Polsce na przełomie lat 80. i 90. przyniosły restrukturyzację przemysłu na Górnym Śląsku. Jej efektem była m. in. likwidacja kopalni „Gottwald” i Huty Baildon. Na skutek tego wielu mieszkańców Dębu straciło pracę i zubożało. Na początku XXI wieku część „starego Dębu” została wyburzona pod budowę Drogowej Trasy Średnicowej. Natomiast na terenach pozostałych po kopalni „Gottwald” powstało nowoczesne centrum handlowo-rozrywkowe i ekskluzywne Osiedle Dębowe Tarasy.