H

 

H. BERGER & CO. WERKESTATT FÜR ELEKTREMETTERN UND TRANSFORMATOREN, zob. ►Hermann Berger i Spółka.

HALLERA Józefa ULICA zob. ►Bohaterów Monte Cassino ulica

HAŁDY (ULICA), nieurzędowa nazwa drogi ujawniona w prasie polskojęzycznej przed 1914 rokiem, (inna możliwa nazwa: ►Droga przez hołdę); co najmniej jeden dom mieszkalny.
„Polak” 1911, nr 8.

HAMMERSCHMIDTSTRAßE, zob. ul. ►Żogały.

HARCERSTWO, zespół organizacji ruchu młodzieżowego; w Bogucicach początki sięgają 1919 i są związane z skautingiem (1919); członkowie Drużyny Skautów im. Wincentego Janasa wzięli udział w III powstaniu śląskim (III pułk powstańczym im. Jarosława Dąbrowskiego); od 1926 nastąpił rozwój drużyn męskich (►VIII Drużyna Harcerska im. Henryka Sienkiewicza, ►Drużyna Męska przy Szkole Podstawowej nr 12, ►XVIII Drużyna Harcerska im. Zawiszy Czarnego; od 1935 harcerstwo w Zawodziu reprezentowały: żeńska ►Drużyna Harcerska przy Szkole Podstawowej nr 14; ►XV Drużyna im. Lisa-Kuli; pondto działała gromada Bogucickich Zuchów. Do 1935 drużyny należały do hufca katowickiego, od 1936 do hufca bogucickiego; w 1939 skupiały 171 harcerzy. Działacze: ►Czesław Achtelik, ►Zdzisław Grajkowski, ►Wiktor Sok, ►Henryk Soból, ►Paweł Tendera, ►Henryk Wiechuła.
A. Steuer: Harcerskie drużyny męskie w Bogucicach i Zawodziu w latach 1919−1939. [W:] Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność. Katowice 1996.

HASSA Jan (16 V 1874, Zawodzie – 15 X 1939, Katowice), stolarz, uczestnik trzech ►powstań śląskich, członek 9. kompanii 3. Pułku Piechoty im. Dąbrowskiego, obrońca Katowic. Na początku okupacji hitlerowskiej schwytany przez Niemców (z synem ►Ryszardem i zięciem Parczkiem), więziony w ►Ratuszu w Bogucicach i rozstrzelany w więzieniu w Katowicach.
A. Szefer: Losy powstańców śląskich w latach okupacji hitlerowskiej. Katowice 1970.

HASSA Ryszard (28 IV 1905, Zawodzie – 15 X 1939), syn ►Jana, robotnik, powstaniec śląski, uczestnik obrony Katowic, członek ►Związku Powstańców Śląskich. 6 IX 1939 złapany przez Niemców i rozstrzelany.
A. Szefer: Losy powstańców śląskich w latach okupacji hitlerowskiej. Katowice 1970.

HÄUSERSTRAßE zob. ►Norberta Bończyka ulica

HAWIERZ zob. ►Muc

HEDWIGSTRAßE zob. ►Misjonarzy Oblatów MN ulica

HEINRICH zob. szyb ►Henryk.

HEINZ, nazwa pokładu, zob. ►Paulinenglück (kopalnia)
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

HELIOS, Śląska Fabryka Żarówek Helios w Zawodziu. Założona ok. 1931–1933; do 1934 kierowana przez czeskiego inż. Vaclava Neumanna. Pierwotnie była zlokalizowana przy ul. Stanisława 4 w Katowicach. Po pożarze w 1936 warsztaty wraz z halą zostały przeniesione na ul. Krakowską (ob. ►ul. 1 Maja). W kooperacji z Siemianowicką Fabryką Szkła „Helios” stał się groźnym konkurentem Phöbusa, szwajcarskiego kartelu żarówkowego, do którego należały takie koncerny, jak: Philips z Holandii, Osram z Niemiec i Tungsram z Węgier (który w 1939 próbował przekupić kierownictwo fabryki). Na podstawie nowoczesnej dokumentacji konstrukcyjno-technologicznej firmy Kremensky z Wiednia i dzięki dostępowi do półfabrykatów z wolframu importowanych z Austrii fabryka zaczęła produkować dla wielu odbiorców, m.in. dla PKP, na potrzeby mieszkaniowe, kinematografii, laboratoriów, atelier fotograficznych. Od 1941 była filią fabryki „Pintsch" w Fürstenwaldzie k. Berlina. Produkcja z 10 tys. żarówek dziennie wzrosła do 3,5 mln sztuk w 1941 i 4,6 mln sztuk w 1942. W l. 1944–1945 fabrykę ograbiono z najcenniejszych urządzeń. Uruchomiona ponownie 19 II 1945, przeszła pod zarząd państwowy. Od 1948 współpracowała z Philipsem. W 1950 produkcja żarówek wyniosła 8533 tys. sztuk rocznie, zatrudnienie zaś kształtowało się w granicach 657 osób. W latach 1970–1976 „Helios” znalazł się w strukturach Zjednoczenia Sprzętu Oświetleniowego i Elektroinstalacyjnego, od 1977 został podporządkowany spółdzielni Elmed w Zabrzu. Na liście odbiorców znalazły się 23 państwa; ogółem do 1982 zakład wyeksportował 326,6 mln żarówek. Od 2003 Zakład posiada certyfikat ISO. Od 2009 trwa proces prywatyzacji zakładu. Odtąd też występuje pod nazwą Helios S.A. Z o.o.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

HENRYK (pierwotnie Heinrich), szyb wentylacyjny ►kopalni „Katowice” zlokalizowany na ►Koszutce, powstał w 1880; w l. 1900–1907 pogłębiony do 192 m, później do 280,5 m; połączony z wyrobiskami pokładu 501/504; murowany, o przekroju kolistym (średnica 1 m); od 1912 wyposażony w wentylator ssący typu Capell o wydajności 2800 m³/min.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.

HENTRICH Mikołaj OMI (19 XII 1913, Unisław – 18 VI 1987, Łeba), proboszcz ►Parafii Najświętszego Serca Panna Jezusa na ►Koszutce i św. Stanisława Kostki w Lublińcu. W latach 1925–1932 kształcił się w Małym Seminarium Duchownym Ojców Oblatów w Lublińcu, od 14 VIII 1932 w nowicjacie oblackim w Markowicach, od 1933 na studiach filozoficznych w Krobi (1933–1935) i teologicznych w Obrze (1935–1939). śluby wieczyste złożył 15 sierpnia 1936 roku, święcenia kapłańskie przyjął w Obrze 12 czerwca 1938 roku. Pierwszą obediencję otrzymał do wikariatu Natal w Afryce Południowej, ale ze względu na wybuch II wojny światowej jego wyjazd nie doszedł do skutku. W czasie okupacji duszpasterz w Chomęcicach i w Gaju k. Poznania; proboszcz w Obrze (1947–1952), do 1958 we Wrocławiu (od 1953 superior). w latach 1958–1963 w Katowicach-Koszutce, w okresie 1963–1966 superior w Iławie; od 1966 w Lublińcu – superior wspólnoty, 1967–1969 proboszcz w parafii św. Stanisława Kostki. Po przekazaniu urzędu o. Józefowi Przybyckiemu OMI do 1974 pozostał w Lublińcu jako misjonarz ludowy; następnie był superiorem w Gorzowie Wielkopolskim (1974–1980) oraz w Kodniu nad Bugiem (1985–1987); w latach 1980–1985 był opiekunem (prawdopodobnie na poziomie prowincji polskiej) oblackiego Stowarzyszenia Przyjaciół Misji; pochowany został w Markowicach.
https://silesia.edu.pl/index.php/Hentrich_Miko%C5%82aj

HERCULESSTRAßE zob. ►Żółkiewskiego Stanisława ulica

HERFORTH UND KACZMARCZYK, w okresie okupacji fabryka pasów transmisyjnych, cylindrów i wałów samochodowych przy ul. Ignacego ►Paderewskiego; po 1945 roku oddana Mikołajowi ►Hnatyszynowi i przerobiona na warsztat blacharski.

HERKULES, zakład szlifierski oraz niklowania i miedziowania narzędzi gospodarstwa domowego, narzędzi sanitarnych, z siedzibą przy ul. Ignacego ►Paderewskiego 13.
Księga adresowa wielkich Katowic. Katowice 1935.

HERKULES NICKELWERKE zob. ►Młot

HERKULES WERKE zob. ►Młot

HERMANN BERGER I SPÓŁKA, (także H. Berger & Co. Werkestatt für Elektremettern Und Transformatoren); wzmiankowany w źródłach z 1934 i 1941 roku warsztat reperacji maszyn elektrycznych i transformatorów, przy ul. ►1 (Pierwszego) Maja 46, z biurem przy ul. ►Bogucickiej 3; jeden z oddziałów centrali w Gdańsku i Duisburgu.

HERMANN I SYNOWIE, fabryka w ►Zawodziu, zał. w 1896 przez Alberta Hermanna przy ul. Krakowskiej 28 (zob. ►ul. 1 Maja); w l. 30. XX w. funkcjonowała przy ►ul. M. Reja 3b. Początkowo zajmowała się produkcją karoserii i powozów; dysponowała lakiernią, siodlarnią, warsztatem kołodziejskim, a na początku l. 30. XX w. także magazynem kół gumowych, kolośnią (prawdopodobnie pomieszczenia do wymiany kół i opon) i kuźnią. Pod koniec 20-lecia międzywojennego prowadziła także wyrób mebli kuchennych. 1 I 1932 przekształciła się w spółkę rodzinną, a 7 IV 1932 została wpisana do rejestru handlowego Sądu Powiatowego w Katowicach pod nr A. 2725. W 1932 została nagrodzona srebrnym medalem na wystawie przemysłowo-rzemieślniczej w Katowicach. Należała do Adolfa i Artura Hermannów. W 1944 zatrudniała 33 pracowników. W 1947 przejęta przez Fritza Hermanna. Zlikwidowana ok. 1950.
AUM, zesp. 1, sygn. 1882; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

HERMANOWSKI Henryk (9 II 1902, Białystok – 18 XI 1979), prof. nadzw., specjalista z ekonomiki przemysłu. W l. 1953–1954 pełnił funkcję prorektora Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach (zob. ►Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Był autorem 200 publikacji, wypromował 30 doktorów i 200 magistrów. Był inicjatorem powstania ►Zeszytów Naukowych Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach.
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. 75 lat. Księga jubileuszowa. Oprac. zespół [aut. biogramów dawnych: A. Czech]. Katowice 2013.

HETMAN BOGUCICE, klub szachowy, wzmiankowany w 1924 roku, brał udział w zebraniu założycielskim Związku Szachistów Polskich Województwa Śląskiego, dalsze losy nie są znane.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim w latach 1922–1939, Opole 2008.

HIGIENA SA, do 1923 niemiecka firma Göhmann & Eichhorn z oddziałami w Dortmundzie, Dreźnie, Hamburgu, Brukseli Lille, Cieplicach i Bogucicach, w okresie okupacji hitlerowskiej Hygiene G.m.b.h. Pierwotnie zarejestrowana w Bytomiu; 1 VI 1923 wpisana do rejestru handlowego w Katowicach jako Fabryka: Urządzeń i Przyrządów Higieniczno-Technicznych; właścicielem był m.in. Fryderyk von der Boy pochodzący z Niemiec, a przedstawicielem w Katowicach – kupiec Robert Kuhnert; kapitał zakładowy w 1927 wynosił 250 zł. Siedziba mieściła się przy ul. Krakowskiej 9 (ob. ►ul. 1 Maja). Produkowała instalacje centralnego ogrzewania, wywietrzniki, pralnie i kuchnie parowe, ubikacje, natryski, prysznice, wanny kąpielowe. W okresie międzywojennym właścicielami firmy byli: Fryderyk von der Bay, Hermann Christoph, Hans Schoetteldreyer, a przed 1945 została własnością dawnych jej przedstawicieli: Pawła Kallabisa, Jana Blittnera. W 1940 zatrudniałą 44 pracowników, a jej kapitał zakładowy wynosił 20 tys. zł. Po wojnie przejęta przez Wojewódzkie Zjednoczenie Przemysłu Metalowego w Katowicach; w 1946 zatrudniała 30 pracowników; mieściła się w budynkach dzierżawionych od Iwana Dranko z Ukrainy; nie została upaństwowiona, przeszło w ręce dzierżawcy Zenona Łakomego z Ochojca.
APK, zesp. Rejestr Handlowy B.583 kat. Miasto Katowice, sygn. 398; APK, zesp. Wojewódzka Komisja Upaństwowienia Przedsiębiorstw Katowice, sygn.19; AUM, zesp. 1, sygn. 1263; „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego” 1946, nr 29.

HILDEBRANDSTRAßE zob. ►Burowiecka ulica

HIPOKRATESA POPIERSIE, odsłonięte 25 października 2017 roku na ►Hipokratesa Skwerze), w pobliżu Domu Lekarza na ►Koszutce (zob. ►Śląska Okręgowa Izba Lekarska); pierwszy w Polsce postument ojca medycyny, twórcy słynnej lekarskiej zasady Primum non nocere; pomnik odsłonili wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba oraz dr Jacek Kozakiewicz, ówczesny prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach, i dr Zygfryd Wawrzynek, prezes ORL pierwszej kadencji.

HIPOKRATESA SKWER, utworzony decyzją Rady Miejskiej z 24 maja 2018 roku, zlokalizowany przed siedzibą ►Śląskiej Izby Lekarskiej na ►Koszutce, wokół ►Hipokratesa popiersia (odsłoniętego 25 października 2017 roku).

HISTORYZM, styl w architekturze panujący na przełomie XIX–XX w.; w Bogucicach reprezentowany przez: kamienice przy ►ul. Katowickiej (nr 2, 9, 11; 3 i 7; 21, 26; 34/36), ►Zespół Domu Dziecka oraz ►Klasztor Sióstr św. Jadwigi (z Domem Prowincjonalnym) przy ul. Leopolda 1−3, ►Klasztor (Konwent) Bonifratrów i ►Szpitala Zakonu Bonifratrów przy ►ul. ks. L. Markiefki 85−87.

HLOND Jan Paweł (15 VI 1888, Chorzów Stary – IV 1940, Starobielsk), lekarz dermatolog, brat kardynała Augusta Hlonda. Szkoły: powszechną i gimnazjum ukończył w Mysłowicach; egzamin dojrzałości zdał w Pszczynie (1910). Zaliczył 2 semestry Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Wiedniu, następnie zapisał się na Wydział Medyczny Uniwersytetu we Wrocławiu. W 1914 roku zdał pierwszy egzamin lekarski; został też wcielony do armii pruskiej jako lekarz polowy. W 1918 złożył egzamin doktorski we Wrocławiu, a następnie nostryfikował go w Poznaniu. Należał do Polskiej Korporacji Studenckiej „Silesia” (członek honorowy). Działacz plebiscytowy, w czasie trwania III powstaniu śląskim był ordynatorem Oddziału Wenerycznego ►Szpitala Zakonu Bonifratrów w Bogucicach i lekarzem Głównego Szpitala Powstańczego w Mysłowicach. Był prezesem Okręgu Śląskiego Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP; wchodził w skład Głównego Zarządu Budowy Katedry Chrystusa Króla w Katowicach. W VIII 1939 roku został powołany do wojska, jako major rezerwy brał udział w ewakuacji szpitala wojennego. Aresztowany 17 IX 1939, zginął w Starobielsku.
G. Grzegorek: Bonifratrzy i ich dzieło. Dzieje konwentu i szpitala w Katowicach-Bogucicach. Katowice 2015.

HOBBIT, młodzieżowy klub muzyczny przy ul. Ignacego ►Paderewskiego 29, na ►Paderewskiego Osiedlu w Katowicach, propagował muzykę bluesową, w latach 90. XX w. był ulubionym miejscem spotkań studentów ►Akademii Muzycznej, a także muzyków – bywali tam m.in. Sebastian Riedel, Andrzej Urny, Jan „Kyks” Skrzek, Kuba Badach, Tomasz Organek, klub odwiedził też lider grupy Motorhead, Lemmy Kilmister.
https://dziennikzachodni.pl/kultowe-kluby-studenckie-w-katowicach-sprzed-lat-hobbit-asza-wahadlo-i-pod-rura-zdjecia/ga/c1-14468647/zd/39079003

HODOWLA, jeden z działów rolnictwa na terenie Bogucic, wymieniany w źródłach od 1646. Chowaniem zwierząt gospodarskich w celu uzyskania produkcji towarowej lub siły pociągowej zajmowało się gospodarstwo rolne folwarku i gospodarstwo należące do plebana, udział w hodowli zwierząt mieli również chłopi, a w l. 80. XIX w. dołączyły zakłady pracy (np. ►Huta Ferrum). Na pocz. XX w. inspirowaną przez zakłady pracy hodowlę przydomową prowadzili na własne potrzeby robotnicy; od l. 20 XX w. zajmowali się hodowlą także hobbystycznie. Największą popularność zyskały hodowle: ►bydła rogatego, ►drobiu, ►gołębi pocztowych, ►koni, ►kóz, ►królików, ►owiec, ►ptactwa ozdobnego, ►ryb, ►trzody chlewnej, ►zwierząt futerkowych. Po 1980 nastąpił zanik hodowli w Bogucicach.
AUM, zesp. 4, sygn. 95; P. Piwowarczyk: Rolnictwo i rolnicy w Bogucicach ze szczególnym uwzględnieniem rodziny Nytzów, Chorzów 2017; „Gazeta Ludowa” 1913, nr 57; „Rolnik Polski” 1928, nr 3.

HODOWLA BYDŁA ROGATEGO, dział gospodarki rolnej znany w Bogucicach od czasów przedindustrialnych. Najstarszy znany ośrodek hodowlany był związany z plebanem bogucickim, który wypas swoich 4 krów scedował na miejscowych chłopów. Wielcy zagrodnicy, półrolnicy, gospodarze i chałupnicy w zależności od potrzeb i statusu majątkowego dysponowali zróżnicowaną liczbą sztuk bydła; pod koniec XVII w. krezusem hodowlanym był Paweł Kubik, który miał co najmniej 6 krów, jałówkę i cielę (tyle sztuk – co potwierdzają zapisy w źródłach – zostało mu zrabowanych). Zagrodnicy często trzymali woły robocze, wykorzystując je jako siłę pociągową. Według Katastru Karolińskiego na pocz. XVIII w. w Bogucicach hodowano 31 sztuk wyżej wycenionego i 13 sztuk niżej wycenionego bydła hodowlanego. Hodowla bydła rogatego stanowiła podstawę gospodarki folwarcznej nastawionej na produkcję mleka; w 1695 hodowano dla mleka 12 krów, w 1708 – 30, w 1755 – 7, w 1769 – 37, w 1799 – 30; mniejsze znaczenie miała hodowla na ubój oraz jako zwierząt pociągowych. Tuż przed I wojną światowej gmina wykazywała 390 sztuk bydła i 23 sztuki cieląt; po II wojnie świat. gospodarze posiadali 1–2 krowy mleczne; większe stado posiadał Alojzy Gilnera. Ośrodkiem hodowli bydła był ►Dwór Marii – mleko sprzedawano do miejscowych mleczarni; ostatnie wzmianki o tym ośrodku pochodzą z poł. XX w.
APK, zesp. Centralny Zarząd Przemysłu Węglowego, sygn. 1159; Kataster Karoliński (kserokopia w MHK); „Oberschlesische Wanderer” 1913, nr 295; P. Piwowarczyk: Historia parafii i kościoła p.w. św. Szczepana w Katowicach-Bogucicach. Katowice 2014; P. Piwowarczyk: Rolnictwo i rolnicy w Bogucicach ze szczególnym uwzględnieniem rodziny Nytzów. Chorzów 2017.

HODOWLA OWIEC, zob. ►Owiec hodowla.

HOHENLOHEHÜTTERSTRAßE zob. ►Katowicka ulica

HOHENLOHE WERKE AG W WEŁNOWCU zob. ►ZAKŁADY HOHENLOHE SA

HOLECZEK Feliks (30 V 1910, Rozbark – 1970), profesor prawa finansowego, pracownik naukowy (1951–1969) Akademii Ekonomicznej (ob. ►Uniwersytetu Ekonomicznego) w Katowicach – organizator i kierownik Katedry Planowania Finansowego (1951–1958), Katedry Finansów Gospodarki Narodowej (1965), prodziekan Wydziałów: Finansów i Rachunkowości (1955–1957), Przemysłu (1964–1969); działacz społeczno-polityczny – członek Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach, Sekcji Szkół Wyższych Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego i Zarządu Okręgu w Katowicach (przewodniczący komisji nauki), prezes Klubu Uczelnianego ►AZS Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi.
75 lat Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Księga jubileuszowa. Red. A. Czech. Katowice 2013.

HOLONA Józef (10 XI 1889, Chwałowice – 18 III 1973), nauczyciel śpiewu. Ukończył Królewsko-Cesarskie Seminarium w Prószkowie, pracował jako nauczyciel tymczasowy w Chwałowicach, Rybniku, Solarni. W czasie I wojny światowej był rezerwistą. Od 1918 przebywał w ►Zawodziu; był działaczem plebiscytowym, członkiem Polskiego Towarzystwa Nauczycieli – sekretarzem ochronek młodzieżowych i dozoru szkolnego w Bogucicach (1922), członkiem gminnej deputacji szkolnej (z Kazimierzem Müllerem), a także funkcjonariuszem Obrony Przeciwlotniczej (OPL) oraz prezesem Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycieli Szkół Powszechnych Województwa Śląskiego. W latach 1922–1939 był kierownikiem ►Szkoły Powszechnej nr XIV; kierował też ►Szkołą nr III i ►Szkołą Wydziałową dla mniejszości niemieckiej w Katowicach (1934), które w 1935 zostały włączone do Szkoły Powszechnej nr XIV. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się na Wschodzie, w Związku Radzieckim, skąd jako opiekun, wraz z grupą polskich dzieci, dotarł przez Iran do Nowej Zelandii. Pozostał tam do śmierci, pochowano go na cmentarzu w Christchurch.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski Wydział Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych, sygn. H.118, 40; wiadomość mailowa Izabeli Wałcerz (z d. Holona) przesłana 18.04.2024 do MHK

HOLOUBKA GUSTAWA SKWER, nazwa placu położonego na ►Koszutce przy ►ul. Gustawa Morcinka (za budynkiem kina ►Kosmos), nadana uchwałą Rady Miasta Katowice z 5 IX 2011. Gustaw Holoubek zaczynał swoją karierę w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach. Przez skwer (zagospodarowany zielenią i ławkami, z położoną w centralnym punkcie ażurową kompozycją przestrzenną) prowadzi droga w stronę Rowu Wełnowieckiego.
Strona internetowa: Skwer Gustawa Holoubka.

HOLZ Teodor, (poł. XIX w, Rostock – IX 1938), przemysłowiec; założyciel fabryki w Katowicach (kolejki linowe, 1907; Elewator SA, 1923).
J. Jaros, J. Sito: 100 lat Zakładów Urządzeń Technicznych Elewator. Katowice 1971.

HOLZGASSE zob. ►Drzewna ulica

HOPPE Karol (11 IV 1883, Rozdzień – 2 III 1946, Katowice), kompozytor, nauczyciel muzyki; absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Pyskowicach. Od 1909 podjął pracę dydaktyczną w szkole w Bogucicach; założył ►chór św. Cecylii przy ►parafii św. Szczepana w Bogucicach. Od 1922 pracował jako nauczyciel w Gimnazjum Klasycznym im. A. Mickiewicza w Katowicach, gdzie założył chór (liczący w czasach świetności aż 300 osób). Był organizatorem licznych koncertów i występów artystycznych. Decyzją senatu Śląskiego Konserwatorium Muzycznego (późniejsza Akademia Muzyczna) w Katowicach otrzymał  tytuł profesora muzyki. Jako współzałożyciel Szkoły Muzyki Kościelnej św. Grzegorza w Katowicach (1929) kształcił organistów i chórmistrzów (prowadził wykłady z chorału gregoriańskiego, pieśni kościelnej, gry na organach i historii muzyki kościelnej). Był  diecezjalnym wizytatorem organów i dzwonów, jurorem śląskich chórów oraz członkiem Komisji Muzyki Kościelnej, autorem ponad 300 kompozycji oraz 150 opracowań pieśni i utworów. W jego dorobku jest sporo kompozycji w jęz. niemieckim. Do najpopularniejszych muzycznych opracowań należą: Pasja na Wielki Piątek i Niedzielę Palmową, Missa festiva, Missa pontificalis, Missa solemnis, Missa brevis, hymny procesyjne na Boże Ciało, responsoria, śpiewane do dzisiaj w śląskich parafiach pasje wg św. Mateusza i św. Jana. Współpraca z proboszczem ►parafii św. Szczepana w Bogucicach ►ks. Ludwikiem Skowronkiem zaowocowała wydaniem Chorału organowego („Chorał Hoppego”) w książeczce parafialnej ►Droga do nieba (wyd. Raciborz 1920). Pochowany na ►cmentarzu parafialnym w Bogucicach; pamiątkową tablicę upamiętniającą postać Hoppego umieszczono na chórze ►Bazyliki Mniejszej p.w. św. Szczepana w Bogucicach. Jego kompozycje były wykonywane w czasie wizyt św. Jana Pawła II na Muchowcu (1982) i w Gliwicach (1999). Jest patronem ulicy w Katowicach.
J. Oleś: Bogucicka parafia - chórem mocna. Komunikat z dziejów chóru parafialnego. [W:] Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło. Katowice 1994; http://szopienice.org/kim-byl-karol-hope.

HORNIG Alfred (2 X 1911, Królewska Huta – 4 VII 1999), geograf, zatrudniony w Wyższej Szkole Ekonomicznej i później Akademii Ekonomicznej Katowicach w latach 1969–1989; w okresie 1971–1988 był kierownikiem Zakładu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Transportu w Instytucie Ekonomiki Transportu, od 1975 roku sprawował też funkcję prodziekana Wydziału Handlu, Transportu i Usług, wykładał przedmioty związane z geografią i geografią transportu; w latach 1952–1962 pełnił funkcję prezesa katowickiego Oddziału Towarzystwa Geograficznego.
https://web.archive.org/web/20140903082902/https://poczetchorzowian.pl/index.php/ct-menu-item-99/hornig-alfred-franciszek.html; https: //pl. wikipedia.org/wiki/Alfred_Franciszek_Hornig

HORNIK Jan (1888, Bogucice – [?]), mieszkaniec Bogucic; od 1909 dyrygent ►Towarzystwa Śpiewaczego „Lira”; w 1917 siedział w areszcie za niepłacenie rachunków.
J.Fojcik: Materiały do dziejów ruchu śpiewaczego na Śląsku. Katowice 1961.

HORNIK Jan (1888, Bogucice – ?), mieszkaniec Bogucic; od 1909 dyrygent ►Towarzystwa Śpiewaczego „Lira”; do 1928 członek ►Chóru Mieszanego im. A. Mickiewicza.
J.Fojcik: Materiały do dziejów ruchu śpiewaczego na Śląsku. Katowice 1961.

HORNIK Paweł (30 VI 1885, Zawodzie – ?), hutnik, zakrystian, członek rady w ►Parafii Opatrzności Bożej w ►Zawodziu, skarbnik ►Towarzystwa Pogrzebowego w Bogucicach, organizator pierwszej kaplicy do nabożeństw dla lokalii Opatrzności Bożej.
AKAD, zesp. Akta rzeczowe, sygn. 2542.

HORST, zob. ►Zrąb.

HRUSZKOWA Zofia zob. ►Koniarkowa Zofia

HUGO (FÜRST H.), szyb w pd.-wsch. części pola górniczego Caroline (we wsch. części ul. ►Katowickiej), drążony po 1848 roku, o głębokości 63 m; stale odwadniany przy zastosowaniu pomp tłocząco-ssących, połączony przekopem o długości 410 m z szybem „Mannweiler”; do transportu urobku służyła maszyna parowa o mocy 25 KM; 20 listopada 1859 roku uruchomiona została bocznica kolei prowadzącej z Katowic do szybu H. Wokół szybu rozwinęła się kolonia robotnicza ►Szyb Hugona.
AUM zesp. 1 sygn. 646; G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

HUPERTÓWNA Stefania (1 I 1896, Inwałd, pow. wadowicki – po 1939), nauczycielka wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego, najpierw w Seminarium Nauczycielskim w Zawierciu; od 1926 w Katowicach, w Szkole Podstawowej nr 14 im. Królowej Jadwigi w ►Zawodziu (zob. ►Szkoła Powszechna nr XIV), komendant szkolnego koła ►Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski Wydział Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych sygn. H. 84.

HUTA FERRUM, huta żelaza, utworzona 1890 w wyniku fuzji ►Jacobhütte i ►Rhein et Co.; od 1909 Ferrum AG; od 1912 w strukturach koncernu Ballestroema; od 1922 Ferrum SA, z kapitałem Huty „Pokój” i akcjami Zielniewskiego; w 1931 zbankrutowała (liczne ►strajki bezrobotnych); od 1931 sanacja zakładu przez władze wojewódzkie i skarb państwa (przejęcie części akcji zakładu), pomoc Banku Gospodarstwa Krajowego; od 1939 okupacyjny zarząd Hansa Wagnera; od 1940 w strukturach Oberhütten (w l. 1939–1945 produkcję przestawiono na potrzeby zmilitaryzowanej gospodarki Rzeszy; ulokowano też 3 obozy pracy dla ludności cywilnej – Polacy, Belgowie, Francuzi, Holendrzy, Jugosłowianie, Rumuni, Węgrzy, Ukraińcy, Włosi); od 1945 działalność pełnomocnika rządu; od 1946 upaństwowiona; w l. 1947–1949 Hajduckie Zakłady Hutnicze; do 1952 w Centralnym Zjednoczeniu Przemysłu Hutniczego, potem w Centralnym Zarządzie Przemysłu Maszyn Hutniczych i Zjednoczeniu Hutnictwa Żelaza i Stali w Polsce; od 1958 w Ministerstwie Hutnictwa; po 1989 zakład samodzielny – Huta Ferrum SA. L. 90. XX w. to przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną skarbu państwa w Wspólnocie Przedsiębiorstw Hutnictwa Żelaza i Stali (1995) i wdrażanie programu restrukturyzacji, którego celem była modernizacja technologii wytwarzania. Efektem tych zmian stały się wyroby spełniające wymagania światowych norm oraz uzyskanie certyfikatu zintegrowanego systemu zarządzania jakością i środowiskiem. W 1996 roku Komisja Papierów Wartościowych dopuściła akcje spółki do obrotu publicznego Jest to jedyna polska firma z przemysłu hutniczego notowana na Giełdzie. Od 2004 zaczęto odnotowywać zyski. W XII 2004 roku dokonano zmiany nazwy zakładu z Huty Ferrum SA na FERRUM SA. Spółka produkuje rury stalowe.
Od 1893 huta miała strukturę wydziałową – kuźnia, śrubiarnia odlewnia stali modelarnia; od 1900 specjalizowała się w produkcji rur (zwłaszcza dla hydroelektrowni), produkowała też odlewy stalowe, osie do wozów ciężarowych, nity, przybory kolejowe, rury spawane gazem wodnym, cysterny kolejowe. Na przełomie lat 60. i 70. przeprowadzono modernizację, w ramach której unowocześniono ciąg produkcji rur w technologii wzdłużnie spawanej; zaczęto się specjalizować w produkcji rur spawanych, naczyń ciśnieniowych oraz różnego rodzaju konstrukcji spawanych. Importerami wyrobów huty były takie kraje, jak: Niemcy, Austria, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Holandia, Wielka Brytania, Norwegia, ZSRR, Bułgaria, Rumunia, Islandia, kolonie brytyjskie, Indie, Japonia, Chiny, Południowa Afryka, USA, Meksyk, Kolumbia, Kostaryka, Chile, Brazylia.
Huta sprawowała mecenat nad: orkiestrą zakładową, ►Chórem Męskim, ►KS „Słowian” Katowice; Oddziałem ►Ligi Morskiej i Kolonialnej, ►zespołem pieśni i tańca, ►orkiestrą dętą; na jej terenie funkcjonowały: ►Robotnicza Kasa Zakładowa, a od 1950 ►Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (od 1950); ponadto prowadziła: dom wczasowy ►Elżbietanka (od 1972), ambulatorium (od 1945) i przychodnię zakładową (od 1973). Po 1945 podjęła działalność inwestycyjną w rejonie ul. S Wyspiańskiego: ►przedszkole zakładowe (od 1946), ►Zakładowy Dom Kultury, świetlica dziecięca, ►ogródki działkowe, place zabaw dla dzieci; ponadto działały: Liga Kobiet, Klub Techniki i Racjonalizacji, ►organizacje polityczne: Polska Partia Robotnicza, Polska Partia Socjalistyczna, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Związek Młodzieży Polskiej, Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, związki zawodowe, m.in. Związek Zawodowy Hutników, komórki NSZZ ►„Solidarność” (►Kazimierz Świtoń). Wydawano gazetki zakładowe: „Błyskawica”, „Ferrumowiec”.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer. Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011; G. Grzegorek, A. Frużyński , P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017; K. Szaraniec, L. Szaraniec: Katowice. Przewodnik. Katowice 1981.

HUTA KUNEGUNDA, zob. ►Kunegunda.

HUTNICZA ULICA (Prinz Heinrichstraße, Hüttenstraße), położona w ►Zawodziu, dł. 870 m (pow. asfaltowa, końcówka szutrowa), układ południkowy; biegnie równolegle do torów linii kolejowej; w okresie międzywojennym powstały 2 kamienice mieszkalne (własność ►Fabryki Porcelany „Giesche” i ►Fabryki Chemicznej „Giesche”); obecnie mieszczą się siedziby: ►Huty „Ferrum", ►Zakładu Konstrukcji Spawanych „Ferrum" SA, ►Montokwasu oraz hurtownia kwiatów ►Róża, ►Sutco Polska, ►Porcelana Śląska Park, handel samochodami, biuro obrachunkowe, kancelarie adwokackie, sklep kosmetyczny, restauracja.
http://www.firma.egospodarka.pl/raporty-o-firmach/ w,slaskie/ m,katowice/u, hutnicza.html.

HÜTTENSTRAßE zob. ►Hutnicza ulica

HYGIENE G.m.b.h. zob. ►Higiena SA